Najin en Fatu, moeder en dochter, zijn de laatste nog levende noordelijke witte neushoorns op aarde. Dankzij doorbraken in de wetenschap heeft de ernstig bedreigde diersoort nog een kans op overleven.
Fatu en Najin
Als het aan de natuur wordt overgelaten, zijn de kalme Najin en haar 20-jarige dochter Fatu de laatste witte neushoorns die het Afrikaanse gras onder hun voeten voelen. In 2018 werd de laatste mannelijke witte neushoorn, Sudan, op 45-jarige leeftijd geëuthanaseerd. De Ol Pejeta Conservancy, en natuurbeschermingsgebied voor neushoorns waar Fatu en Najin leven, neemt veel maatregelen tegen de voortdurende dreiging van stroperij. Zo zijn er onder andere gewapende parkwachters, elektrische hekken en een gespecialiseerde honden-eenheid.
Laatste mannelijke noordelijke witte neushoorn Sudan is overleden
Nu heeft dit soort toch nog een kans op overleven. “In 2012 was er geen hoop voor de noordelijke witte neushoorn”, vertelde dr. Thomas Hildebrandt, expert op het gebied van reproductie van wilde dieren, aan the Guardian.
“Maar we realiseerden ons dat dit nog niet het einde was. Er was plotseling een nieuwe kans.”
BioRescue
Hildebrandt startte BioRescue, een samenwerkingsverband tussen onderzoeksinstituten uit Tsjechië, Italië en Kenia. Hildebrandt gelooft dat meer internationale samenwerking de toeksomst is van natuurbehoud. Maar de coronacrisis gooit roet in het eten: reizen konden niet meer doorgaan en ook de financiering liep vast. De vraag was of ze tijdens de wereldwijde pandemie nog wel eicellen van Fatu en Najin konden oogsten en naar een laboratorium in Italië vervoeren.
Levensvatbaar
In december oogstte BioRescue veertien eicellen van Fatu. De eieren werden naar een laboratorium in Italië gebracht, waar ze rijpten en werden gecombineerd met sperma van Suni. Hij was geboren in 1980, maar zijn sperma was al op jonge leeftijd verzameld. Suni’s sperma werd gebruikt omdat het gezonder is dat dat van Sudan. Acht van Fatu’s eieren waren bevrucht, waarvan twee levensvatbaar waren. Op kerstavond werden die ingevroren. In totaal zijn er nu vijf ingevroren embryo’s. Het plan is om in twee à drie jaar het eerste kalf te verwelkomen.
— BioRescue_Project (@BiorescueP) August 20, 2020
In 2014 ontdekten wetenschappers dat de 20-jarige Fatu niet op natuurlijke wijze zwanger kan worden. Onlangs ontdekten ze ook dat Najin een grote tumor in haar buik heeft naast haar linker eierstok. Hierdoor komt het bevruchtingsproces mogelijk in gevaar. Bovendien zijn Najin’s achterpoten zwak, en dierenartsen geloven dat de 16 maanden durende zwangerschap voor enorme stress zou zorgen.
Sociale kennis
Wetenschappers zullen de embryo’s daarom inbrengen bij een zuidelijke witte neushoorn -die veel lijkt op de noordelijke witte neushoorn. Tot die tijd worden de embryo’s bewaard in een tank met vloeibare stikstof van -196 graden Celsius. In theorie blijven de embryo’s levensvatbaar voor duizenden jaren. Toch is het wenselijk dat een baby snel geboren wordt. Het is belangrijk dat de jonge noordelijke witte neushoorn tijd doorbrengt met Fatu en Najin voor de sociale kennis. Soort-specifieke kennis, bijvoorbeeld de juiste manier om te grazen, kunnen alleen Fatu en Najin bijbrengen.
Stamcellen
Maar er is nog een manier om de neushoorns van uitsterven te redden. Nobelprijswinnaar Shinya Yamanka liet met muizen zien dat huidcellen getransfigureerd kunnen worden met stamcellen om ei- of zaadcellen te creëren. Makkelijk gezegd betekent dat ‘reageerbuis-neushoorns’. Volgens de onderzoekers van BioRescue zijn er voldoende huidcellen verzameld voor een gezonde toekomstige populatie. In de komende twintig tot dertig jaar zou de populatie in beschermde gebieden kunnen groeien. En op een dag kunnen ze terugkeren in het wild.
Ecosystemen
Deze neushoorn redden van uitsterven overstijgt het voortbestaan van de dieren zelf. Het gaat om het herstellen en waarborgen van ecosystemen. “We krijgen misschien meer pandemieën als ecosystemen afbrokkelen”, stelde Hildebrandt. Onnatuurlijke en ongezonde ecosystemen stoten pathogenen (ziektekiemen) uit die de verspreiding van ziekten versnellen. Zo ontstond ook Covid-19. Hildebrandt vreest voor de pandemieën die nog zullen komen door de verwoesting van ecosystemen. Toch is hij optimistisch over de toekomst:
“Het klinkt nu onwaarschijnlijk, maar we hebben een goede kans. Onze aarde is nu zeer kwetsbaar, dus we moeten nu actie ondernemen.”
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
