Interview: Een hart voor zeehonden 

Werken met dieren is een droom voor velen. Dieren verzorgen en genezen geeft veel voldoening, zeker op het moment dat ze weer in de vrije natuur worden uitgezet. Maar het is zwaar werk en betekent ook leren omgaan met verdriet. De 31-jarige Amy Duinslaeger uit Brugge werkte jarenlang bij diverse zeehondenopvangcentra en vertelt uitgebreid over haar interesse voor deze prachtige dieren aan PiepVandaag.nl. Zeehonden hebben duidelijk haar hart gestolen.

Werken met zeehonden
Een keuze maken voor je loopbaan kan best lastig zijn, maar Amy wist al snel dat ze met zeezoogdieren wilde werken. Na haar stage bij SOS Dolfijn, dat bruinvissen en dolfijnen opvangt, en het Dolfinarium in Harderwijk, besloot Amy dat ze zich specifiek bezig wilde houden met het redden van zeezoogdieren. Ze vindt dat dieren in hun natuurlijke omgeving thuishoren en is dan ook tegenstander van gevangenschap en de onnatuurlijke kunstjes die dieren in het dolfinarium moeten uitvoeren.

In 2007 besloot ze zich aan te melden voor vrijwilligerswerk bij Zeehondencrèche Pieterburen, waar ze uiteindelijk een betaalde baan kreeg. Tot eind 2011 heeft ze hier gewerkt, waarna ze naar Rotterdam verhuisde en onder meer vrijwilligerswerk voor Greenpeace deed, waaronder vegetarisch koken tijdens acties en trainingen. Met enkele andere vrijwilligers richtte ze ZeroPlasticWeek op in 2012. In 2014 was Amy medewerker bij de nieuw opgerichte zeehondenopvang A Seal in Stellendam en dit jaar heeft ze enkele maanden gewerkt bij Seal Rescue Ireland. Het verzorgen van zeehonden is dan ook haar passie.

Het goede doen

“Zeehonden zijn schattig en interessant. Toen ik als vrijwilliger bij Pieterburen ben begonnen kreeg ik een band met ze en wilde ze redden. Dat wil ik al sinds ik klein was; het goede doen.”

Het is fantastisch om zeehonden te zien luieren op een zandplaat, of kopje onder te zien gaan in zee. Veel dichterbij komen de meeste mensen niet. In een opvang leer je deze roofdieren een stuk beter kennen.

“Grijze zeehonden zijn nieuwsgieriger, brutaler dan gewone zeehonden. Gewone zeehonden zijn meer gestrest, paniekeriger en bijtgrager. Het zijn echte ‘drama queens’. Grijze zeehonden kunnen ook bijten, maar dreigen meer. Ze zijn sterker en heel beweeglijk als je ze hanteert, draaien veel. Beide soorten zijn echte roofdieren, ze bijten wel door.”

Het werk in een zeehondenopvang is weliswaar zwaar, maar volgens Amy heel leuk om te doen.

“Ze komen binnen als een hoopje ellende, maar als je ze dan weer vrijlaat geeft dit veel voldoening. Dat is gewoon zo mooi!”

Indrukwekkend en emotioneel
De reddingsactie van zeehond Happy zal Amy lang bij blijven. Het zeehondje was heel klein toen het bij A Seal in Stellendam binnenkwam en had een gat in haar gehemelte. Hierdoor werden haar kansen erg laag ingeschat.

“Duiken en zelfstandig eten van vis is lastig met zo’n gat, omdat het doorloopt en het dier op die manier makkelijk water in de luchtwegen krijgt. De kans is dus heel klein dat een zeehond met dit letsel zelfstandig gaat eten, maar het is mogelijk dat het dicht groeit. Hoewel sommige mensen vonden dat we haar moesten laten inslapen maar ik wilde de hoop niet opgegeven. We hebben alles op alles gezet en haar intensief verzorgd. Uiteindelijk ging ze zelf eten en werd het gat kleiner. In december 2014 konden we haar vrijlaten. Of ze het heeft gered weet ik niet, maar ik hoop van wel. Ze heeft in ieder geval de kans gekregen, daarna was het aan haar zelf.”

Hulp verlenen aan dieren in nood
Het opvangen en verzorgen van zowel wilde als huisdieren is nobel werk. Toch zijn er tegenstanders van zeehondenopvangcentra. Zij zijn van mening dat je wilde dieren vooral moet redden als het bedreigde dieren betreft, en dat er van zeehonden meer dan genoeg zijn. Amy ziet dat heel anders.

“Veel zeehonden die hulp nodig hebben, bijvoorbeeld vanwege longwormen, zijn extra verzwakt door toedoen van de mens. Wij veroorzaken milieuvervuiling waardoor ook het zeewater vervuild raakt. Dit heeft gevolgen voor het immuunsysteem van zeehonden, waardoor ze vatbaarder zijn. Ook scheepvaartverkeer kan een negatieve invloed hebben. En als een dier hulp nodig heeft, dan laat je het toch niet liggen?”

Longwormen zijn een kinderziekte, bijna elke zeehond krijgt ze. Wel hebben gewone zeehonden hier meer last van dan grijze. Met een goed werkend immuunsysteem hebben ze er niet zo heel veel last van en gaan ze er niet dood aan, maar bij verlaagde immuniteit kunnen ze ernstig ziek worden. Opvallend is dat de Ierse opvang veel minder longwormpatiënten heeft dan de centra in Nederland.

Amy wijst erop dat je, tot een bepaalde hoogte, de natuur wel haar gang moet laten gaan.

“Mensen proberen te vaak, weliswaar met goede bedoelingen, dieren te helpen die ze met rust moeten laten. Jonge gespeende grijze zeehonden die nog moeten verharen en die prima in orde zijn, maar wachten tot ze zelf kunnen zwemmen, liggen nog dagen op het strand. Ze kunnen wel 65 kilo wegen en dik genoeg zijn om te gaan zwemmen zodra ze verhaard zijn. Mensen zien zo’n jonge zeehond alleen liggen en denken dat deze hulp nodig heeft. Je krijgt het soms heel moeilijk uitgelegd dat het zo hoort. Ook zijn er oude zeehonden die een plekje zoeken om rustig te sterven.”

Opvang in de kinderschoenen
Na een periode in de opvang Seal Rescue in Wexford, Ierland, gewerkt te hebben, ziet Amy dat de werkwijze daar heel anders is dan in Nederland, vooral door gebrek aan geld en een professioneel netwerk.

“Het is qua professionaliteit niet te vergelijken met een opvang als Pieterburen of A Seal. De protocollen zijn prima, maar er moet nog veel gebeuren. De opvang was eerst gevestigd op een andere plek, maar verwoest door een storm. Op de huidige locatie moet nog veel gebeuren. Begin van het jaar was het ook heel spannend, de vraag was of ze wel konden blijven bestaan. Het ontbreekt aan financiële middelen, er zijn bijna geen inkomsten. Dit is niet te vergelijken met Nederlandse opvangcentra, waar het er qua financiën veel beter voor staat. In Ierland hadden ze zelfs geen geld om goede laarzen te kopen. In februari ben ik samen met Albert (EHBZ Zeeland) een paar kaplaarzen en regenpakken gaan kopen voor de medewerkers, zoiets helpt enorm en daar waren ze zo blij mee.”

In het Ierse opvangcentrum komen weliswaar minder longwormpatiënten binnen, maar wel veel jonge dieren. Soms gewone, maar voornamelijk grijze zeehonden. In Ierland bestaat geen EHBZ-netwerk. Als er ergens een zeehond gevonden wordt, plaatst Seal Rescue een bericht op Facebook met een verzoek om te helpen bij het transport naar de opvang. Er zijn op meerdere plekken wel mensen die eerste hulp kunnen geven, maar er is geen uitgebreid netwerk zoals in Nederland.

Op gewicht
Opvangcentra hanteren een protocol voor het uitzetten van zeehonden. Onderdeel daarvan is het gewicht van de zeehond.

“Het wordt bekeken per zeehond, maar je kunt uitgaan van een gewicht van rond de 35 kilo of meer in de winter en 30-33 kilo in de zomer. En weet je dat een volwassen grijze zeehond, een mannetje, wel 350 kilo kan wegen en 2,5 meter lang kan worden?”

Een nieuwe kans
Werken met zeehonden is volgens Amy heel bijzonder.

“En helemaal om ze de vrijheid terug te kunnen geven. Hoewel dat soms wat dubbel is, het kan tenslotte gebeuren dat ze het niet lang overleven, maar toch is het het mooiste om de natuur weer de natuur te laten. Zeehonden krijgen een merkje, als ze dan worden gevonden weet je wat er met ze is gebeurd. Als ze het niet overleven is dat heel erg, zeker als je een band hebt met zo’n dier, maar dat natuur moet wel de natuur blijven. Ik ben tegen het houden van dieren in gevangenschap.”

Foto’s: Amy Duinslaeger @PiepVandaag.nl Angelique Lagarde