Het nieuws dat de commerciële octopusproductie nu echt aanstaande is op het Spaanse eiland Gran Canaria, slaat in als een bom bij wetenschappers en onderzoekers. In negatieve zin, wel te verstaan. Voor hen is het klip en klaar dat gevoelige, intelligente dieren als octopussen nooit voor commerciële consumptie gehouden zouden mogen worden.
Toegenomen vraag
Dat octopussen gevoelig zijn is onderzocht door een groep van ruim driehonderd wetenschappers, met als eensluidende conclusie dat de octopus emoties en gevoelens kent; zowel opwinding, blijdschap en plezier, als pijn, verdriet en leed. Dit neemt niet weg dat de octopus geliefd is als voedsel, vooral in Azië en rond de Middellandse Zee, en in toenemende mate in de Verenigde Staten. Jaarlijks wordt 350.000 ton octopus gevangen, en dat is ruim tien keer de hoeveelheid van tien jaar geleden. Wilde octopus wordt schaars en de stijgende vraag drijft de prijzen op. Geen wonder dat commerciële partijen daar graag op inspringen.
Scientists want to stop the world's first octopus farm https://t.co/Gmx6eEiSyz pic.twitter.com/jjivpU59s6
— New York Post (@nypost) December 22, 2021
Moeilijk te kweken
Maar het kweken van octopus is niet zo makkelijk. De larven eten louter levend voedsel, en over de ideale leefomgeving van de octopus is weinig meer bekend dan dat het complex is en moeilijk is na te bootsen. Niet voor niets dacht men lange tijd dat het kweken van octopus onmogelijk was. Tot nu toe: de Spaanse multinational Nueva Pescanova zegt de strijd te hebben gewonnen van hun Mexicaanse, Japanse en Australische concurrenten, in het vinden van een manier om octopus te kweken. Ze kondigen aan de komende zomer te starten met marketing, en in 2023 daadwerkelijk gekweekte octopus te gaan verkopen.
Kraak of Europese achtarm
Dit ‘succes’ is gebaseerd op onderzoek dat het Spaans Oceanografisch Instituut deed naar de voortplanting van de octopus vulgaris, de Europese achtarm, in Nederland ook wel kraak of gewone octopus genoemd. Dr. Jakob Vinther van de Universiteit van Bristol vertelt:
“De mens en de octopus stammen van dezelfde voorvader en gaan wel 560 miljoen jaar terug. We hebben het hier dus over een dier dat zich ontwikkeld heeft met een intelligentie dat heel goed vergelijkbaar is met de onze, van de mens. Ondanks hun buitenaardse voorkomen, lijken ze extreem veel op ons in probleemoplossend vermogen, nieuwsgierigheid en speelgedrag.”
After all we've learned about octopus sentience, intelligence & life-ways in recent years…how/why can humans be devising methods of mass-production for these playful, clever creatures?#DontEatOctopuses
Please read this, by @BBCMarshall.https://t.co/73yH7fpspQ— Robert Macfarlane (@RobGMacfarlane) December 20, 2021
Drieduizend ton per jaar
Dit alles weerhoudt Nueva Pescanova’s plannen niet. In de Canarische fabriek zal naar verwachting drieduizend ton octopus per jaar gekweekt worden. Volgens eigen zeggen draagt het bedrijf op deze manier bij aan de vermindering van wilde vangst. Verder houdt het bedrijf de lippen stijf op elkaar over de modus operandi. Hoe worden de octopussen gehuisvest? In wat voor tanks? Wat eten ze en hoe worden ze gedood? Allemaal in nevelen gehuld om de concurrentie niet wijzer te maken dan ze is.
Plannen roepen weerstand op
De plannen roepen veel weerstand op. Een groep internationale wetenschappers noemde octopuskweek ‘onethisch en ecologisch onverantwoord‘. Campagnegroep Compassion in World Farming (CIWF) heeft een noodbrief geschreven aan verschillende regeringen, waaronder ook de Spaanse, met een oproep de kweek te verbieden. Manager Elena Clarke is woest:
“Dit zijn geweldige dieren. Ze leven solitair en zijn vreselijk slim. Om ze in een kale tank te plaatsen zonder enige stimulatie of afleiding is gewoon fout. Iedereen die de Oscar-winnende film ‘My Octopus Teacher’ heeft gezien zal dat meteen beamen.”
Europese bescherming schiet tekort
Toch schiet de bescherming van deze dieren nog ernstig tekort. Niet alleen in Spanje, maar ook op Europees niveau hebben de dieren niets te verwachten. Immers, octopussen zijn ongewervelde dieren en die vallen niet onder de bescherming van Europese landbouwdieren, ook al worden ze als gevoelige wezens erkend. Ook is er nog geen wetenschappelijk gevalideerde wijze van humane doding. Dat opent de deur voor ongewenste praktijken, al was het maar uit onkunde en onwetendheid. De Europese Unie heeft onlangs richtlijnen gepubliceerd voor dierhouderijen in de aquacultuur, waarin erkend wordt dat er meer onderzoek nodig is en criteria voor ‘goed houderschap’ vooralsnog ontbreken.
We should not be looking for new animals to factory farm. We must stop octopus farming. https://t.co/hy1RWAzuoa
— Compassion in World Farming (@ciwf) December 22, 2021
Waarom is het erg?
Je zou je kunnen afvragen waarom het houden en kweken van octopussen erger is dan het houden van bijvoorbeeld varkens. Die zijn ook zeker intelligent, speels en worden op vaak zeer discutabele wijze gehouden en geslacht. Goede vraag, er is geen principieel verschil. Bij de start van de huidige bio-industrie, nog kleinschaliger, was er minder bekend over de dieren en de ernst en wreedheid van het leed dat hen in de bio-industrie werd toegebracht. Dat geldt nu niet meer, inmiddels is de intrinsieke waarde van het dier algemeen erkend, ook in beleid en regelgeving, en kan iedereen weten hoe het ervoor staat. Ook is er geen noodzaak vanuit voedselbehoefte: er zijn voldoende andere voedingsmiddelen om zonder de octopus (of het varken, of vlees in het algemeen) te kunnen overleven. Met de komst van deze kwekerij ontstaat het risico dat mensen de gekweekte versie als ‘diervriendelijk, want draagt niet bij aan de soortvernietiging’ gaan zien. Dat is niet zo, de dieren lijden en de vangst van wilde dieren zal er niet mee stoppen.
Bron:
©AnimalsToday.nl Laura Lancée
