De halvering van de vlinderpopulaties in het Verenigd Koninkrijk (VK) is volgens Tony Juniper, voorzitter van Natural England, een ‘waarschuwing van de natuur’ voor de afnemende veerkracht van Britse ecosystemen. Hij uit zijn zorgen over de bedreiging van de nationale voedselzekerheid, nu de aarde steeds verder opwarmt. Volgens Juniper kunnen woningbouwplannen een kans zijn om ‘wildzones’ rond steden te creëren, om het herstel van leefgebieden en soorten te bevorderen.

Instorting van ecosystemen nu het aantal vlinders halveert
Instorting van ecosystemen door halvering van het aantal vlinders is een ‘waarschuwing van de natuur’| Foto (zomererebia Erebia aethiops): Gilles San Martin/flickr CC BY-SA 2.0

Cijfers van de Britse Butterfly Conservation laten zien dat het aantal waargenomen vlinders bijna is gehalveerd tot 935.000 – het laagste aantal ooit in de 14-jarige geschiedenis van de vlindertelling in het VK. Soorten zoals het icarusblauwtje (Polyommatus icarus), de kleine vos (Aglais urticae) en de zomererebia (Erebia aethiops) bereikten hun laagste aantallen ooit. Volgens Juniper is deze daling waarschijnlijk het gevolg van het verlies aan leefgebied en het gebruik van pesticiden, wat de insecten minder weerbaar maakt tegen extreme weersomstandigheden, zoals warmere en nattere periodes, die veroorzaakt worden door de opwarming van de aarde.

Wie een Icarusblauwtje ziet mag zich gelukkig prijzen | Foto: publiek domein

Teruggang vlinders waarschuwing van de natuur

Juniper schetst een somber scenario wanneer de huidige situatie verkeerd wordt ingeschat:

“De vlinderdata van 2024 geven een vroeg signaal van wat ons te wachten staat. Het is een waarschuwing van de natuur over hoever we zijn gegaan in het ondermijnen van de veerkracht van natuurlijke systemen. Uiteindelijk heeft dit ook gevolgen voor de mens, in termen van voedselzekerheid en andere zaken die afhankelijk zijn van een goed functionerend ecosysteem.”

Volgens Juniper zou de verdwijning van vlinders mensen moeten aanzetten tot het planten van de juiste begroeiing voor larven en bloeiende kruiden, planten en struiken voor volwassen insecten:

“Hopelijk leidt het ook tot bewustwording over de grotere vragen rond klimaatverandering en de landbouwmethoden die wij gewend zijn.”

.

Stikstof funest voor dagvlinders

Parken en bouwplannen als kans voor natuurherstel

Juniper benadrukt dat het VK meer moet doen om ecosystemen weerbaarder te maken tegen klimaatverandering. Hij ziet kansen in de nationale parken en nieuwe bouwplannen om te investeren in natuurherstel. Volgens The Guardian schieten nationale parken in Engeland tekort in hun zorg voor de natuur.

vlinderzomer
Kleine vos | Foto: Mary Lagarde

.Internationaal leiderschap

Vooruitlopend op de Biodiversity Conference of the Parties (COP16) in Colombia, waar de nieuwe regering van Labour haar eerste optreden op het internationale milieutoneel zal hebben, verwelkomt Juniper de belofte van de regering om leiderschap te tonen in de klimaat- en natuurcrises. Hij benadrukt dat acties op nationaal niveau cruciaal zijn voor de geloofwaardigheid van het VK:

“Ik ben verheugd dat het VK nu de ambitie uitspreekt om een leidende rol op het wereldtoneel te spelen. Dit is hard nodig gezien de immense uitdaging om massa-extinctie en de opwarming van de aarde te voorkomen,” zegt hij. “Een focus op wat we nationaal bereiken, blijft een essentieel onderdeel van wat we kunnen bijdragen aan internationale discussies.”

.

450 vlindersoorten met uitsterven bedreigd in de VS

Wildzones creëren

Om 30 procent van het VK dit decennium te beschermen voor de natuur – een van de hoofddoelen van het VN-biodiversiteitsakkoord – zegt Juniper dat er geen nieuwe nationale parken nodig zijn, maar een ‘mozaïek’ van verschillende beschermde leefgebieden. Hij ziet in de bouwplannen van de nieuwe regering een kans om te investeren in natuurgebieden, vooral door het creëren van ‘wildzones’ rondom steden:

“Nationale parken zijn ooit opgericht om hun schoonheid, niet per se vanwege hun natuurwaarde. Dit doet niets af aan hun verdiensten, maar nu moeten we verder gaan richting natuurherstel.”

.

GNvdD: Na 400 jaar babybever geboren in Northumberland

.
Actiegroepen pleiten voor hervormingen in het beheer van de nationale parken in Engeland. Uit onderzoek van The Guardian blijkt dat mannen de besturen van deze parken domineren en er weinig diversiteit is. Boeren zijn er twee keer zo sterk vertegenwoordigd als natuurbeschermers. Juniper is van mening dat hervormde nationale parken kunnen bijdragen aan het terugdraaien van biodiversiteitsverlies, maar:

“Meer landschapsaanduidingen zullen ons niet automatisch helpen om het doel van 30 procent te halen, tenzij ze een sterkere focus op biodiversiteit hebben. Bij Natural England pleiten we voor een modernisering van nationale parken, die meer gericht zou zijn op mensen, natuurherstel als kerntaak zou hebben, en mogelijkerwijs beter zou aansluiten bij stedelijke gebieden. Het gaat erom een toekomstig mandaat voor de natuur te ontwikkelen, gebaseerd op de persoonlijke connectie van mensen met de natuur. Als het merendeel van ons in stadscentra woont zonder toegang tot natuurlijke gebieden, zal dat publieke draagvlak op den duur verdwijnen.”

De Nederlandse situatie: een vergelijkbare uitdaging

In Nederland staan we voor vergelijkbare uitdagingen als in het VK. Nationale parken zoals de Veluwe ondervinden druk van stikstofuitstoot en habitatverlies, wat de biodiversiteit aantast. Veel soorten hebben moeite om te overleven door deze invloeden. Het is cruciaal dat we ook in Nederland ons inzetten voor natuurherstel en de bescherming van ecosystemen, zodat we de rijke biodiversiteit kunnen behouden.

Bronnen:

Help de vlinders een handje, ze hebben het moeilijk

‘Deken van gif over het Nederlandse boerenland’

©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo