Ingezonden brief: Toegewijd aan opgevangen primaten 

Als vrijwilliger bij Stichting AAP heeft Rowena Facee Schaeffer veel ervaring met de verzorging van mensapen. In april werkte ze een maand lang met primaten bij Limbe Wildlife Centre in Kameroen, om gedrag te bestuderen en verrijkingsplannen te ontwikkelen.

Naast mijn werk als communicatie-adviseur bij een gemeente besteed ik al mijn vrije tijd aan het helpen van geredde mensapen. Elke vrijdag vind je me bij Stichting AAP, waar ik als vrijwillig chimpanseeverzorger met een geweldig team ongeveer 50 opgevangen chimpansees verzorg. Hier heb ik al mijn ervaring opgedaan en trainingen mogen volgen, zoals gedragsobservatie. Mijn laatste project was in het Limbe Wildlife Centre in Kameroen, Afrika, waar ik in april een maand geholpen heb met de dagelijkse verzorging van geredde chimpansees, gorilla’s, bavianen en (man)drils. Mijn ervaring bij Stichting AAP kwam goed van pas, want hier mocht ik een maand lang het gedrag van een groep gorilla’s observeren.

Het was voor mij de eerste keer dat ik afreisde naar Afrika. Normaal gesproken ga ik twee keer per jaar naar Azië: best spannend om dit keer naar een heel nieuw continent te gaan. Maar het werd hoog tijd om het leefgebied te bezoeken van de primaten waarvoor ik elke week naar AAP in Almere reis.

Limbe Wildlife Centre
Het Limbe Wildlife Centre is een opvang- & rehabilitatiecentrum voor (bedreigde) wilde dieren. Op dit moment zijn er 261 dieren opgevangen, waaronder gorilla’s, chimpansees, maar ook diverse andere apensoorten en dieren. Alle dieren zijn gered uit de handen van stropers of in beslag genomen vanuit privé-huizen en toeristenattracties.

Het Limbe Wildlife Centre staat aan de rand van de stad Limbe, aan de kust van West-Kameroen. Het was vroeger een dierentuin en dat zie je ook aan de manier waarop het centrum is ingericht. Rondom de verblijven lopen wandelpaden en ook nu nog is het centrum open voor bezoekers. Er komen opvallend veel Kameroeners een bezoekje brengen aan het centrum. Een goede zaak, want het is van levensbelang voor de primaten dat de lokale bevolking weet hoe (slecht) het met de wilde dieren en hun leefomgeving gaat in dit land. Ontbossing voor landbouw, rubber en palmolie zorgen ervoor dat er steeds minder leefgebied meer over is. Maar ook de jacht voor onder andere ‘ bushmeat’ is enorm. Het eten van wilde dieren is hier nog van alle dag.

Het Limbe Wildlife Centre heeft naast een uitgebreid educatieprogramma een prachtig project van de grond gekregen, waarbij voormalige stropers en hun gezinnen nu met behulp van het centrum groente en groen verbouwen en aan het centrum verkopen als voer voor de dieren. Een win-winsituatie!

Gedragsobservatie en verrijking
Ik kreeg al direct bij mijn aankomst in het centrum twee mooie opdrachten mee van de directie. Als eerste het observeren van het gedag van een groep van drie gorilla’s. Een van de vrouwelijke gorilla’s leek niet goed in de groep te passen en aan mij de schone taak om uit te zoeken wat het probleem was en wat we eraan konden doen. Het kostte me ongeveer twee weken om te bepalen wat er aan de hand was en na een aantal aanpassingen ging het al snel beter met de groep.

De tweede opdracht was het ontwikkelen van een verrijkingsplan en het maken van verrijking samen met de lokale dierverzorgers. Ik heb dit al eerder gedaan voor een opvangcentrum voor orang-oetans in Borneo, maar het is toch elke keer weer een hele uitdaging en maatwerk. Niet alleen zijn de verblijven overal anders, zodat je niet alle verrijking een op een kunt overnemen, ook hebben de verschillende diersoorten specifieke behoeften en vaardigheden.

In dit geval hadden alle diersoorten 1 ding gemeen: wat je ook maakte, het moest kapot. Urenlang stond ik bamboe te zagen om alle dieren van een leuk item te voorzien en binnen 3 minuten hadden ze het aan gort geslagen. Van gorilla tot mandril.

Kassa intermezzo
Tijdens mijn verblijf in Kameroen werd ik benaderd door het Nederlandse consumentenprogramma Kassa, wat aandacht besteedde aan de grootschalige vernietiging van het regenwoud door pensioenfonds ABP. Mijn pensioenfonds nota bene! Het werd een behoorlijke uitdaging om met de regelmatige stroomuitval in Limbe een liveverbinding te krijgen met het programma. Maar het lukte me om met mijn zelfgemaakte Jungle Studio in de uitzending mijn mening te geven over de vernietiging van het regenwoud. In dit specifieke geval in Papua, maar ook in Kameroen is de palmolie-industrie groot.

De dierverzorgers van Limbe
Het is keihard werken in het Limbe Wildlife Centre, vooral het ochtendprogramma waarin je samen met de dierverzorgers de verblijven schoonmaakt. Het watertekort in Limbe maakt het er niet makkelijker op. Elke dag liepen we met emmers en gieters naar een beekje om toch te proberen de verblijven zo goed mogelijk schoon te maken.

Ik heb diep respect voor de toewijding van de verzorgers die, ondanks de soms zware omstandigheden, er alles aan doen om hun werk goed uit te voeren. Ik was erg onder de indruk van hun professionaliteit – ze kennen alle dieren door en door – en ik heb erg veel van ze geleerd. Urenlang wisselden we in onze vrije tijd informatie uit over de dieren en hun verzorging. Ze waren ook heel erg benieuwd hoe het er bij Stichting AAP en bijvoorbeeld in Indonesië aan toe gaat.

Hoe mooi zou het zijn als opvangcentra in de hele wereld meer konden samenwerken, informatie en ‘best practices’ uitwisselen. En door stages elkaar zouden ‘verrijken’. Net als andere centra zou Limbe Wildlife Centre naar mijn mening daarmee gebaat zijn. Nou, daar ga ik me de komende tijd voor inzetten!

Wil je meer weten over mijn werk of wil je ook een bijdrage leveren in Limbe Wildlife Centre? Kijk dan eens op Go-Ape.nl en Limbewildlife.org.

Rowena Facee Schaeffer

@Animals Today