Het lijkt er op dat het nu eindelijk winter is geworden. Dat betekent dat er weer wegen, trottoirs en fietspaden bestrooid moeten worden om gladheid tegen te gaan. Daar zijn verschillende middelen voor. Eén van die middelen is strooizout, NatriumChloride (NaCl). Het wordt sinds jaar en dag gebruikt en er zijn al sinds jaar en dag anekdotes over vogels die dood langs bestrooide wegen liggen, met vermoedens van vergiftiging.
In 2005 is er in het Journal of Wildlife Diseases een artikel gepubliceerd over een wetenschappelijk onderzoek, dat de kern van deze anekdotes op waarheid heeft onderzocht. Het artikel is geschreven door Bollinger, Mineau en Wickstrom en draagt de titel “Toxicity of sodium chloride to House Sparrows (Passer domesticus)”.
Huismussen eten om meerdere redenen grit en kleine zandkorrels. Een van die redenen is het inwendig vermalen van zaden en groen. Daarbij heeft een Huismus de voorkeur voor licht getinte korrels grit met afmetingen van 0,1mm tot 2,4mm. Iedere huismus blijkt tussen de 0 en 3000 korrels zand in de spiermaag te hebben, met en gemiddelde van bijna 600.
Vriest het, en is er gestrooid, dan is er meestal alleen water beschikbaar op de bestrooide wegen, fietspaden en stoepen. Dat water is verzadigd met hoge concentraties strooizout. In laboratorium-omstandigheden kregen huismussen een soortgelijke concentratie NaCl opgelost in water toegediend. Ook kregen huismussen korrels strooizout te eten.
Nu blijkt hoe zwaar giftig NaCl is voor huismussen: Een hoeveelheid van slechts 5 korrels strooizout, bestaande uit NaCl, blijkt binnen 20 minuten al apathie te kunnen veroorzaken en binnen 2 uur al dodelijk te zijn voor huismussen.
Het is dus geen nierprobleem zoals kan gebeuren bij langdurige blootstelling aan te hoge concentraties zout, want de mus die “zulk zout heeft gegeten” leeft niet eens lang genoeg meer om een slecht functionerende nier te kunnen ontwikkelen. Het is een pure vergiftiging van het organisme.
Wild levende huismussen hebben, als eerder geschreven, een voorkeur voor licht getinte korrels met afmetingen van 0,1mm tot 2,4mm. Dat zijn helaas bijna exact dezelfde eigenschappen als van strooizout. Nu heeft een huismus wel natrium nodig, maar de dosis is dus al heel snel dodelijk.
De aanwezigheid van schoon drinkwater kan het vergiftigingsproces echter neutraliseren, en bepaalde individuen verdragen grotere hoeveelheden zout dan anderen.
LD50 = 9 honderdste gram zout = slechts 1 grote korrel van 2,5mm
Over het geheel genomen is de dosis waarbij 50% van de dieren overlijdt, de LD50, van natrium voor huismussen: 3,181 gram natrium per kilo mus (3181mg/kg).
Afgerond is 9 honderdste gram zout de dodelijke dosis voor een huismus met een gewicht van 28 gram. Dit staat, aldus het genoemde onderzoek, gelijk aan slechts 1 korrel strooizout met een grootte van ongeveer 2,4 millimeter. Voor stadse huismussen vormt dat een risico.
Stadse mussen leven namelijk vlakbij deze frequent gestrooide wegen en zijn vaak op zoek naar zandkorrels om de maagsteentjes mee aan te vullen. Daarbij vergissen ze zich regelmatig en zien dit strooizout aan voor zand.
Gratis gif voor de huismus
Bijna tot overmaat van ramp delen veel gemeenten op het moment gratis strooizout uit aan hun inwoners. Gratis vergif voor de huismus. Terwijl scherp zand ook een goede oplossing is. Je hebt er wat meer van nodig, maar scherp zand kost ook maar de helft van strooizout.
Hoe herken je het zelf bij mussen
Mocht je met vorst en sneeuw huismussen zien die als een bolletje opgepropt zitten zonder nog veel in beweging komen, dan is de kans groot dat ze de versuffende dosis strooizout gegeten hebben. Ze kunnen vervolgens binnen enkele uren niet meer vliegen.
Naschrift
Dit onderzoek, naar de toxiciteit van strooizout, was dodelijk voor de huismussen die aan dit onderzoek onderworpen zijn geweest. Zelfs de mussen die het overleefden zijn geëuthanaseerd om te kunnen bekijken waarom het zo was dat ze de proeven overleefden.
De reden dat wij desondanks aandacht aan dit onderzoek van Bollinger, Mineau en Wickstrom willen besteden is tweeledig. Ten eerste natuurlijk om te wijzen op de risico’s, die stadse mussen lopen, vergiftigd te worden door het gebruik van strooizout. Maar, ten tweede, zeker ook om te zorgen dat dit onderzoek algemeen bekend wordt in Nederland. Met deze bekendheid ervan hopen we te voorkomen dat er nog iemand denkt dat het nuttig zou zijn de toxiciteit van strooizout eens te onderzoeken. Het hoeft dus niet meer, het is al gedaan. Meer huismussen hoeven hiervoor niet opgeofferd te worden.
En hoe eerder het gebruik van strooizout plaats maakt voor het gebruik van scherp zand hoe beter.
Wie het onderzoek graag zelf wil lezen kan terecht op www.huismussenonderzoek.nl
Liset Karman, voorzitter Stichting Witte Mus, Huismusbescherming Nederland
©PiepVandaag.nl
6 Comments
Comments are closed.
En nu moeten we zeker die onderzoekers Bollinger, Mineau en Wickstrom ook nog zeer dankbaar wezen voor hun onderzoek, wie weet hoeveel onschuldige vogels hiervoor zijn misbruikt en heeft het nog wat opgeleverd, nee, want ze hoeven maar een klein beetje vorst te voorspellen en al zijn de wegen droog, er moet flink gestrooid worden, want de gemeenten hebben nu eenmaal ook een contract met Akzo.
Dag Jan,
Het onderzoek heeft nog niet opgeleverd wat ik hoop dat het oplevert en jij blijkbaar ook; dat strooizout voortaan niet meer gebruikt wordt om gladheid te bestrijden.
Vermoedelijk heeft dat te maken met het feit dat dit onderzoek niet genoeg bekendheid geniet.
Vandaar deze ingezonden brief ook.
Hoe meer mensen weten dat er er onderzoek is geweest waarin is aangetoond dat huismussen werkelijk vergiftigd raken van al die gratis uitgedeelde zakken strooizout, hoe groter de kans dat we bereiken wat we willen; geen strooizout meer in gebied waar huismussen leven.
Overigens hebben andere dieren er ook last van. Alleen is het voor hen meestal wat minder direct dodelijk.
mvg
Liset Karman
WitteMus Huismusbescherming Nederland.
Ja het was natuurlijk weer zeer noodzakelijk om gezonde huismussen als proefdier te gebruiken, inplaats van de vergiftigde mussen, zo zinloos dit soort onderzoeken.
Dag Jan,
De reden dat dit onderzoek gedaan werd is te lezen in de eerste paragraaf ervan.
( http://www.housesparrow.eu/pdfs/english/strooizoutgif_bollingerMineauWickstrom_2005_toxicityOfSodiumChlorideToHouseSparrows_0090_3558_41_2_363.pdf )
Het ging er hen om, om na te gaan wat er waar was van de anekdotes (de ongestructureerde verhalen) over vogels langs wegen die met strooizout bewerkt waren. Dode vogels, aangereden vogels, apathische vogels.
En ja, het was een gruwelijk onderzoek. Ik hoop ook dat het “eens en nooit weer” was.
Zo zijn er nog wel meer hele nare dingen uitgehaald met mussen.
Maar daar ga ik maar niet over uitweiden.
Als je een dergelijke zieke huismus ziet zitten, meestal op de grond, en meestal niet meer in staat te vliegen, dan kun je wel zorgen dat je dit voor de overige mussen voorkomt.
De zieke kan met veel schoon drinkwater soms weer opknappen.
Maar voor de overige huismussen is het belangrijk dat je zorgt dat er zand is dat ze WEL veilig kunnen eten. Want ze hebben gewoon maagsteentjes in de spiermaag nodig om zaden te kunnen vermalen. (Ligt er strooizout, dan vergissen ze zich daar in.)
En verder hebben mussen ten alle tijden schoon drinkwater nodig. Is dat aanwezig, dan is er voor hun ook niet de noodzaak om pekelwater te drinken, wat ook al meestal bij vergissing gebeurd. (Dat er een hoge concentratie Natrium in opgelost is, is niet te zien en niet te ruiken. )
Dus je kunt wel wat voor de mussen doen, in dit verband, als je wilt.
mvg
Liset Karman
voorzitter
StichtingWitteMus Huismusbescherming NL
Dankje Liset voor het antwoord.
Graag gedaan, Jan.
Kritische vragen zijn van harte welkom.
mvg
Liset Karman
voorzitter
StichtingWitteMus Huismusbescherming NL