De schiettent is weer geopend en het is uw achtertuin. Nederland is een klein land en dat geeft blijkbaar bij bepaalde mensen het gevoel dat er weer uitgedund moet worden. Het jagen is iets wat het midden houdt tussen hobby en destructie, uitgevoerd door lieden die geen of weinig besef hebben van de samenhang in de natuur. Onder het mom van ‘schadebestrijding’ en ‘beheer’ gaat het kanon weer af. Weerloze dieren die er niet om gevraagd hebben, zijn het doelwit in een gevecht waar zij geen keuze hebben.

jager
“Onder het mom van schadebestrijding en beheer, gaat het kanon weer af”| © Yves Adams, Vilda natuurfotografen

Er zijn veel dingen mis met de jacht en het belangrijkste is misschien wel dat er een gevoel is dat wanneer jij betaalt om ergens te mogen jagen, het dan ook een recht wordt om het te doen.

Letterlijk uit een discussie opgevangen: “Ik heb er toch voor betaald? Dus is het legaal!” Dat lijkt niet in lijn met het schadebestrijding-verhaal, toch? Het feit dat de man zelf telt en dan beslist dat ’het’ er te veel zijn, geeft ook te denken.

Behoedzaam
Op dit moment heerst er een ernstige ziekte onder konijnen: het RVHD2-virus. Bij een eerdere variant van dit virus liep de konijnenstand met 75 procent terug. Wat het gevolg dit keer gaat zijn is niet bekend, maar het belooft weinig goeds.

De hazen staan onder druk door de Francisella Tularensis-bacterie. Deze bacterie is potentieel ook gevaarlijk voor mensen en vele andere dieren.

Bovenstaande ziekten geven een noodsignaal dat we behoedzaam moeten zijn met afschot, in ieder geval van deze groepen.

Of je betaald hebt om te mogen jagen, doet niet ter zake. De natuur kan overigens prima voor zichzelf zorgen, dat doet ze namelijk al miljoenen jaren, lang voordat een man met een kanon ging “beheren”.

Er is nog iets mis met jagen, waar mogelijk niet veel mensen bij stil staan. Er bestaat zoiets in de wetgeving als ‘’het genot van de jacht’’. Dat lijkt te duiden op het vruchtgebruik, met andere woorden: konijntje doodgeschoten (al dan niet ziek) dan mag het mee naar huis om te worden opgegeten.

Eigen belang
Hier gaat een tweede rare prikkel vanuit: als je zelf bepaalt dat er aan schadebestrijding gedaan moet worden, dan mag je je uitleven op je hobby en hebt vervolgens nog gratis eten ook. Of nog erger: de plaatselijke restaurateur organiseert een wildbuffet en de jager mag “het genot” daar – al dan niet tegen betaling – afleveren zonder aan de hygiënenorm (HACCP) te moeten voldoen. Weet de chef eigenlijk wel of het geen gevaar kan voor zijn gasten?

Rechtsongelijkheid
Dan is er nog het verkoop-inkoopverhaal dat hierbij komt kijken. Waar zelfs mijn boterham van de baas in de lunchpauze gefiscaliseerd moet worden, mogen de jagers onder het “genot van de jacht” vrolijk hun gang gaan. Er wordt waarschijnlijk niets bijgehouden waar de fiscus wat mee zou kunnen en dat is rechtsongelijkheid. Zonder controle bepaalt de jager hier zijn inkomen. Wie zegt trouwens dat het geschoten dier zijn eigendom is? Misschien heeft hij wel uw of mijn konijntje neergelegd dat over “zijn” gepachte stuk land rondliep. Is de natuur niet een beetje van iedereen? Nog daargelaten dat ieder voelend wezen in essentie van zichzelf is.

Schade
‘Schadebestrijding’ is ook een zeer discutabel gegeven. Wat is ‘schade’ precies? Uit een discussie aan de rand van een korenveld: “De ganzen veroorzaken voor duizenden euro’s schade, dus schieten we ze af.’’ Navraag leert dat een hectare graan ongeveer 2.000 à 2.500 euro oplevert. Als je daar de kosten vanaf haalt (dat zou nooit meer mogen zijn dan wat de boer krijgt) kan je op een bierviltje uitrekenen dat een boer nooit duizenden euro’s schade kan hebben wanneer je als leek het hele veld nog vol ziet staan. Ik wil hier de boeren overigens wel in bescherming nemen, want zowel de groothandels als de supermarkten en als laatste de klant kunnen de boer hier helpen door een fatsoenlijke prijs te betalen voor zijn product, zodat een wild dier niet het brood uit de mond van de boer stoot. De boer heeft er dan geen last van. Die kan dan verantwoord gaan telen, bij voorkeur biologisch, met een voor wild veilige perceelafscheiding, waarin ook wilde planten weer ruimte krijgen, en de biodiversiteit beter behouden blijft. Dat is win-win-win.

Intensieve teelt
Tijdens een andere discussie met een jager gaf deze uiteindelijk de boeren de schuld van de achteruitgang van het wildbestand. Dit dan als gevolg van de intensieve teelt. Zo iemand noem je ‘Judas’. Eerst een pachtsom betalen, dan ongecontroleerd rond knallen en vervolgens de boer die jou de jacht mogelijk maakt de schuld geven van het achteruitgaan van de wildbestanden. In dezelfde discussie werd de vos later van massamoord beschuldigd en toen dat niet overtuigend genoeg was, werd ook de bever als brenger van het vele onheil (schade) erbij gehaald.

Het zit al met al behoorlijk scheef, maar er is een uitweg. Er is een gezegde dat de slager niet zijn eigen vlees mag keuren. Dat is een goed principe en geeft een richting naar de oplossing.

Objectief
Het bepalen van wat voor dieren en welke aantallen er waar mogen zijn, kan nooit en te nimmer bepaald worden door de degene die later de lol en “het genot’’ – lees: vruchtgebruik – heeft. Dat geeft namelijk aanleiding tot raar gedrag (bijvoorbeeld machtsmisbruik en graaien) en daar moet de overheid haar burgers voor en tegen beschermen.

Dus moeten de tellingen gedaan worden door onafhankelijke biologen en ecologen in verschillenden delen van het land en in samenhang met de buurlanden. Alle verzamelde informatie moet dan objectief geanalyseerd worden en aan de hand van een vooraf opgesteld meerjarenplan dient deze informatie als stuurcijfers voor het daadwerkelijke beheer. Beheer is dan niet alleen afschot, maar kan bijvoorbeeld ook al die andere maatregelen betreffen die nu vaak niet worden uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld plaatsen van vogelverschrikkers, linten, gaskanonnen, verplaatsing, sterilisaties, castraties, et cetera.

In opdracht
In het uiterste geval dat er toch afgeschoten moet worden, dan kan dat alleen maar worden uitgevoerd door professionele jagers die verder geen enkel belang hebben bij de hoeveelheid en/of soort die ze moeten doden. Zij krijgen dan een duidelijke opdracht en het benodigde wapen. Onder toezicht van dezelfde, onafhankelijke biologen en ecologen worden dan, helaas, de vooraf bepaalde dieren gedood. Deze gaan daarna niet mee naar huis of naar een traiteur, maar moeten worden terug gegeven aan de natuur. Dit volgens het principe: ‘’Earth to Earth, ashes to ashes and dust to dust’’. Dat lost ook gelijk de tekortkoming van het niet fiscaliseren van “het genot” en het hygiëneprobleem bij de restaurants op. Na het schieten wordt het wapen weer veilig opgeborgen, niet bij de jager, maar op een veilige plaats, zodat er geen “per ongelukken” gebeuren.

Schieten als hobby
Wat blijft er dan over om te doen voor de jagers? Als je schieten leuk vindt en je krijgt er een kick van, ga dan op kleiduiven schieten, ga bij de plaatselijke schutterij, een schietvereniging of neem een abonnement bij de handboogvereniging en meet daar je prestaties met anderen die dit ook fijn vinden. Een alternatief kan zijn om een virtual reality “shooting game” te kopen en helemaal los te gaan in de huiskamer. Dat alles kan in alle rust en zonder ‘’gezeur’’ van de publieke opinie die allang geen onzinnige plezierjacht meer ondersteunt.

Plezierjacht moet stoppen
Plezierjacht is niet meer van deze tijd en de wetten moeten aangepast worden. Het feit dat provincies bijvoorbeeld zelf uitzonderingen kunnen maken op landelijke regelgeving is bizar. De biotoop “wereld” stopt niet bij de provinciegrenzen en wie dat niet begrijpt, zou zich nooit met de jacht en de regelgeving daarover mogen bemoeien. Dieren kennen geen grenzen en dat alleen al staat haaks op de provinciale indeling en de arrogantie die provinciebesturen zich aanmeten, waarin zij bepalen wat goed is met betrekking tot de jacht. Aan alle betrokkenen zou ik graag het volgende mee willen geven: gun je kleinkinderen een betere wereld en stop met deze waanzin.

De dieren, de mensen, de ruimte, we zitten allemaal in het nauw. Door jagers de macht te geven, lossen we het probleem zeker niet op, dat is wel gebleken na decennia lang intensief ‘beheer’. De biodiversiteit is zwaar onder druk komen te staan en de problemen, als die er al waren, zijn eerder groter dan kleiner geworden. Van mij mag “het genot van de jacht” direct stoppen.

Marcel Wensveen