Halverwege vorig jaar vroeg de staatssecretaris naar preventieve mogelijkheden om ernstige bijtincidenten met hoog-risico honden tegen te gaan. In de optiek van de Koninklijke Hondenbescherming stelde hij daarmee de juiste vraag. Hoe voorkomen we deze nare incidenten, in het belang van mens, maatschappij en dier?
Sinds die tijd is er door veel partijen overleg gepleegd om goede, haalbare mogelijkheden te formuleren. De problematiek rondom hoog-risico honden is ernstig. Er worden te veel mensen (kinderen!) en dieren ernstig gebeten. Om over het vergrootte gevoel van onveiligheid nog maar niet te spreken.
Hondenbezit hoort een meerwaarde te zijn voor hond, hondenbaas en samenleving. Meestal is het dat ook. Om de situaties waarin het dat niet is tegen te gaan, zijn de onderstaande maatregelen hard nodig.
1. Houderschap onder voorwaarden
Elke hond vraagt veel van zijn baas. Hoog-risico honden echter, vragen meer. Ze zijn groot, sterk en hebben bepaalde gedragskenmerken. Hondenbaasjes moeten zich daarvan bewust zijn. Al voor de aanschaf. Door gemeenten bevoegdheid te geven een houderschapsverklaring af te geven, kan nog vóórdat een hond wordt aangeschaft, getoetst worden of de eigenaar de kennis, kunde en verantwoordelijkheid heeft, die nodig is. (Voorwaarden voor aanschaf: volwassen zijn en bewijs van goed gedrag – geen strafblad – kunnen overleggen, verplichte WA-verzekering op de hond afgesloten, huisvesting veilig en op orde, DNA van het dier afgenomen, theoriekennis vooraf en praktijktoets met de hond om zonder muilkorf op de openbare weg te mogen verschijnen).
2. Fokken onder voorwaarden
Ook het fokken van een hoog-risico hond zou vergunningsplichtig moeten worden. We zien nu al dat juist honden met een FCI-stamboom niet de veroorzakers zijn van het grote volume van de ernstige bijtincidenten, noch in grote getallen naar de asielen gaan. Vergunningsplicht gaat ondoordachte fok en handel tegen. Minimale eis voor de vergunning is het succesvol afleggen van een gedragstoets door de dieren waarmee gefokt wordt. De gedragstoets test op sociaal wenselijk gedrag: laag angstig, laag agressief, laag prooigedrag. Juist die eigenschappen moeten worden doorgegeven aan nakomelingen, wil hondenbezit leuk zijn voor hond, eigenaar en samenleving.
3. Genenonderzoek agressiviteit
Hoog-risico honden zijn generaties lang geselecteerd zijn op het toebrengen van maximale schade in korte tijd, aan andere diersoorten en soms aan mensen. Dit heeft prooigedrag bij deze dieren onnatuurlijk vergroot en normaal soortgenotengedrag verminderd. Genenonderzoek biedt mogelijkheden zicht te krijgen op foklijnen waarin (prooi)agressie bovenmatig aanwezig is.
4. DNA-database
Een DNA-database met genmateriaal van honden dient meerdere doelen. Het maakt het bovengenoemde onderzoek mogelijk. Daarnaast biedt het mogelijkheden om criminele netwerken inzichtelijk te maken door (bloed)lijnen van honden te herleiden en het kan (dier)forensisch onderzoek mogelijk maken en vergemakkelijken. Het vaststellen van afstamming wordt in de USA al met succes ingezet, dankzij de daar opgezette DNA-databank.
5. Gemeentelijk en centraal meldpunt
Hoe eerder problemen met houders van honden inzichtelijk worden, hoe beter. Bij veel ernstige incidenten zijn al lang signalen waargenomen door de buurt. Denk aan honden die regelmatig loslopen zonder de eigenaar of aan ernstige blafoverlast. Het is van belang om zicht te krijgen op (beginnende) problemen zowel op lokaal (gemeentelijk) als op centraal niveau. Een laagdrempelig meldpunt, maakt vroege signalering en effectieve aanpak mogelijk, waarbij te denken valt aan het opleggen van educatieve maatregelen of verplichte castratie om ongewenst nestjes te voorkomen. In Groot-Brittannië draait het L.E.A.D.-project al geruime tijd succesvol, dat hierbij als voorbeeld kan dienen. Voor het gevoel van veiligheid van de burger, het preventief optreden en voor het inzichtelijk maken van criminaliteit waar honden bij zijn betrokken, is een meldpunt onontbeerlijk.
Terug naar fijn en verantwoord hondenbezit voor elke hond, elke baas, elke wijk. Het kan! En het vraagt effectieve preventieve maatregelen. Liever gister dan vandaag.
Ineke van Herwijnen, directeur Hondenbescherming
