Uit het nest gestolen kuikens, vogels die sterven tijdens het transport; de wilde soort van de geelnekamazone papegaai wordt met uitsterven bedreigd door de illegale handel. Als we deze prachtige, intelligente vogel een toekomst willen geven moet er snel gehandeld worden, voor het te laat is.
Geelnekamazones (Amazona auropalliata) komen voor in het gebied tussen Mexico-Noord en Costa Rica. Deze kleurrijke papegaaiensoort was vroeger gemakkelijk te vinden in droge bossen en mangrovegebieden. Tegenwoordig vind je ze daar niet zo snel meer; ze hebben te lijden van ernstige bedreigingen. Landbouwconversie, klimaatverandering en – vooral – stroperij zijn hier schuldig aan.
Het broedsucces is vrij laag (89 procent); de meeste nesten mislukken door stroperij. Al deze negatieve zaken bij elkaar hebben in 2017 geleid tot een statusverandering naar ‘Bedreigd’ op de Rode Lijst van de IUCN. Recentere populatie-onderzoeken laten een catastrofale daling van het aantal zien, wat betekent dat de soort zeer binnenkort weer zou kunnen worden geüpgraded naar ‘Kritisch’.
De groenglanzende papegaai dankt zijn naam aan een gele band over het achterste deel van de nek.
Het vocale gedrag van geelnekamazones is uitgebreider bestudeerd dan bij enige andere wilde papegaai. Zo werd ontdekt dat ze gebruik maken van vocale dialecten, vergelijkbaar met hoe mensen verschillende talen of dialecten hebben, per gebied. De vogel staat bekend om zijn geluid nabootsende vermogen, wat betekent dat hij in gevangenschap menselijke spraak kan imiteren. Reden voor mensen om er een aan te schaffen voor in huis, in een kooi.
Een geelnekamazone als huisdier
De wereldwijde populariteit van de geelnekamazone papegaai als huisdier zal snel tot zijn ondergang leiden. Websites die huisdieradviezen geven, spreken van de ‘bijzondere persoonlijkheid’, de ‘speelsheid’ en het ‘vermogen om een band met de eigenaar op te bouwen’ van de vogel. Diezelfde websites waarschuwen dat sommige (vooral mannelijke) geelnekamazones agressief kunnen worden. Wie kan het hen kwalijk nemen?
Vogels uit het wild
Alle vogels in kooien zijn afkomstig uit het wild (hetzij als kuikens of afstammelingen), waar hun vocale kwaliteiten zich ontwikkelden in sociale rustplaatsen van honderden exemplaren, die vroeger samenkwamen in heel Midden-Amerika en Zuid-Mexico. Terwijl de populatie in het zuiden van Guatemala in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw 30.000-50.000 exemplaren telde, werden in 2019 minder dan 500 stuks van deze vogel in hetzelfde gebied gevonden – dat is een vermindering van ongeveer 99 procent. Op dit moment zijn er naar schatting 1.500-1.600 volwassen wilde vogels wereldwijd.
.
Stroperij
Over het hele verspreidingsgebied van de soort wordt de extreme achteruitgang veroorzaakt door onhoudbare niveaus van stroperij voor de handel in huisdieren en aanhoudende vernietiging van leefgebieden. Nestroof veroorzaakt het mislukken van de meeste of zelfs alle broedpogingen in veel gebieden. Dit kan ook van invloed zijn op toekomstige voortplanting: schade aan nestbomen bij het verwijderen van nestjongen kan de boom onbruikbaar maken.
In Latijns-Amerika worden elk jaar honderdduizenden wilde papegaaien illegaal gevangen en verhandeld, ondanks nationale wetten en internationale handelsovereenkomsten (zie ook onderstaande video). Maar liefst 75 procent sterft tijdens de vangst en de doorvoer. Alleen al in Mexico gaat dit jaarlijks om 50.000-60.500 vogels. Costa Rica wordt nu beschouwd als het bolwerk van de soort – zij het niet erg ‘sterk’.
.
Stropers werden beschermers
In het zuidwesten van Nicaragua begon dierenorganisatie Paso Pacífico een stimuleringsprogramma om bewoners van het gebied te betalen voor het beschermen van nesten. Een lokaal team van nestmonitors (voormalige neststropers) getraind in boomklimmen; werkt nu voor de bescherming van de soort. Voor elk papegaaienjong betaalt Paso Pacífico boeren meer dan het dubbele dan waarvoor de vogel op de zwarte markt zou worden verkocht.
Om de ernstige ontbossing tegen te gaan, werden kunstmatige nestkasten ontworpen. Niet alleen voor geelnekamazone papegaaien, maar ook voor andere dieren in het wild die nesthabitat nodig hebben. Ook plantte Paso Pacífico tienduizenden bomen die de papegaaien van het gewenste voedsel voorzien. Geelnekamazones zijn niet alleen symbolisch voor de droge tropische bosecosystemen, ze zijn ook cruciaal voor de gezondheid van de bossen. Deze papegaaien zijn belangrijke zaadverspreiders en als ze verdwijnen, verdwijnt het vermogen om de versnipperde bossen van Midden-Amerika te regenereren.
Bronnen:
- BirdLife
- Paso Pacifico
- Lees ook:
.
Miljoenen illegaal verhandelde dieren blijven uit zicht in Brazilië
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
