Hoorzitting Greenpeace bij Zeerechttribunaal 

Gisteren is in Hamburg de hoorzitting begonnen over de Greenpeace-zaak. Nog steeds wordt Nederland dwarsgezeten door Rusland. Zij erkent, voor deze zaak het Internationaal Zeerechttribunaal niet en weigert dus te verschijnen. Nederland neemt de zaak hoog op, maar wat kan er bereikt worden bij het tribunaal?

In augustus 2013 wil Greenpeace de gevaren van olieboringen in het Noordpoolgebied in kaart brengen. Deze boringen zijn gevaarlijk voor het milieu en de dieren die in het Noordpoolgebied leven. Vooral ijsberen en walvissen, maar ook ander zeeleven zal het onderspit delven bij een eventuele olieramp. Rusland heeft het schip van Greenpeace, de Arctic Sunrise de toegang tot de Noordelijke Zeeroute bij de Noordpool geweigerd. De Russen vinden het poolgebied te gevaarlijk voor het schip, omdat het niet bestand zou zijn tegen de enorme krachten van het ijs. Greenpeace vindt deze reden onzin, ze waren immers met een ijsbreker. Volgens de actievoerders willen de Russen geen pottenkijkers in het gebied en is de blokkade bedoeld om het werk van de Russische oliemaatschappij Rosneft geheim te houden. Volgens Greenpeace heeft Rosneft een zeer slechte reputatie met betrekking tot ongelukken en lekkages en hun Amerikaanse partner ExxonMobil heeft ook al geen beste naam.

Greenpeace negeert dan ook het vaarverbod en gaat op weg naar de Karische Zee. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Nederland is op de hoogte gebracht van het feit dat Greenpeace hun reis zal voortzetten. Eenmaal in het Noordpoolgebied wil Greenpeace voorkomen dat beide oliemaatschappijen met hun werkzaamheden gaan beginnen. Actievoerders proberen via rubberbootjes op de boortoren te komen. Twee van hen hadden zich vastgeketend aan de boortoren en zijn gearresteerd. Aan boord van het Nederlandse schip werden daarop ook de andere actievoerders opgepakt.

Op 2 oktober jongstleden werden de actievoerders, waaronder de Nederlandse Faiza Oulahsen en Mannes Ubbels aangeklaagd voor piraterij (maximaal gevangenisstraf 15 jaar). Inmiddels zou die aanklacht ingetrokken worden en de nieuwe tenlastelegging ‘hooliganisme‘ zijn, waar een maximale gevangenisstraf van 7 jaar voor geldt. Op 31 oktober jongstleden bleek dat de aanklacht zowel piraterij als hooliganisme is [zie tijdlijn gebeurtenissen Arctic 30].

Terug naar het tribunaal

Het is de eerste keer voor Nederland dat zij een zaak aanspant via het Internationaal Zeerechttribunaal. Nederland eist hierbij de vrijlating van alle dertig opvarenden. Tevens eist zij het vrijgeven van de ‘Arctic Sunrise’. Volgens minister Timmermans heeft Nederland een sterke zaak tegen de Russen, omdat zij geen toestemming hebben gevraagd voor het optreden op het Nederlandse schip. Het internationale zeerecht schrijft dat voor.

Wat wil Nederland op het tribunaal?

1. Onmiddellijke vrijgave van de Arctic Sunrise;
2. Vrijlating van de bemanning;
3. Opschorting van alle procedures tegen de Arctic Sunrise;
4. Stopzetting door Rusland van de escalatie van het conflict.

Beschuldigingen van de Russen:
Rusland wil de actievoerders vervolgen voor piraterij, hiervoor staat maximaal 15 jaar. Tevens wil zij de actievoerders dus vervolgen voor vandalisme, hiervoor staat 7 jaar. Nederland weet trouwens nog steeds niet wat de precieze aanklachten zijn.

Het Zeerechttribunaal bestaat uit 21 rechters. Nederland heeft er in geen rechter, Rusland wel. Nederland mocht voor het evenwicht wel een extra rechter aanwijzen. Deze houdt het Nederlandse belang in de gaten. Wel moet hij volkomen onafhankelijk zijn werk kunnen doen. Nederland koos voor de Brit David Anderson, die in het verleden al eerder rechter is geweest in het tribunaal.

Hoe verloopt de zitting?

Bij het tribunaal is Rusland niet aanwezig. Alleen Nederland houdt dus een pleidooi voor de rechters. Als beide partijen aanwezig zouden zijn, zou Nederland in de ochtend een pleidooi houden en Rusland in de middag. De dag erop kan Nederland dan reageren en ’s middags Rusland weer. Vanwege de Russische afwezigheid loopt het tribunaal nu anders. ’s Morgens pleit Nederland. De rechters zullen nu extra aanvullende vragen stellen aan Nederland, om de afwezigheid van Rusland te compenseren.

De uitspraak van het tribunaal is bindend, ook voor Rusland. Ook zij zijn immers lid van het tribunaal. Helaas kan de uitspraak niet worden afgedwongen, omdat Rusland deze specifieke zaak niet erkent. Normaliter houden nationale rechters zich wel aan uitspraken van internationale rechters. Het is dus afwachten of de rechters in Rusland navolging zullen geven aan de uitspraak van het tribunaal , deze wordt over twee weken verwacht.

Zitting 6 november

Entering Arctic Sunrise was illegaal

Het schip van Greenpeace, de Arctic Sunrise is ten onrechte door de Russen geënterd, zo stelt Nederland voor het Internationaal Zeerechttribunaal.

In de exclusieve economische zone op zee mag een land niet zomaar een schip enteren, tenzij aan een aantal eisen is voldaan. Het enteren van de Arctic Sunrise gebeurde dus tegen de regels. Rusland had voorafgaand aan de entering Nederland eerst om toestemming moeten vragen.

Volgens het internationaal recht is iedere actie daarna dus ook illegaal. Hiermee wordt bedoeld dat het wegslepen van het schip, het vasthouden van het schip en de bemanning en het aanklagen van de bemanning ook illegaal is.

Sinds de entering kwam Rusland met diverse redenen om de actie te verantwoorden. De bemanning werd beschuldigd van piraterij, een terroristische actie, een provocatie die milieuschade kan veroorzaken, hooliganisme en gevaarlijk varen. Nederland wil nu dat de Rusland de juridische vervolging stopzet, tot de arbitragezaak tussen beide landen is beslecht. Voor donderdagavond 18.00 uur moeten aanvullende vragen door Nederland zijn beantwoord.

Het is voor het eerst dat een land niet komt opdagen bij het Zeerechttribunaal.

“Daar moet het tribunaal rekening mee houden”, aldus Liesbeth Lijnzaad van Buitenlandse Zaken.

Vertrouwen

Greenpeace is heel blij met het optreden van Nederland.

“De Nederlandse overheid heeft zijn zaak tegen de Russen enorm sterk onderbouwd. Nederland neemt een sterke positie in als pleitzorger van de macht van de wet en het recht op vreedzaam protest.”

Joris Thijsen, campagneleider van Greenpeace hoopt dat Rusland de uitspraak van het tribunaal respecteert. Hij vertelt: “Rusland hoeft formeel niet bij de zitting aanwezig te zijn, maar het moet zich wel schikken naar de beslissing van het tribunaal”, aldus de zegsman van Greenpeace.

Afgelopen woensdag zijn nog vier actievoerders opgepakt door de Russische politie in Moskou. Voor deze actie was geen toestemming gegeven door de Russische autoriteiten. De actie werd in Moskou gevoerd, terwijl in Hamburg het tribunaal bezig was [NU.nl].

Bron: Volkskrant.nl ©PiepVandaag.nl Walter Eijndhoven