De aanhoudende droogte en hoge temperaturen in Nederland leiden ertoe dat in verschillende delen van Nederland beken droogvallen of dreigen te vallen. Vissen, waaronder populaties van zeldzame beekvissen als de Beekprik, de Beekdonderpad, de Rivierdonderpad en de Elrits, sterven een tragische dood in de overgebleven waterpoeltjes die langzaam verdwijnen onder de brandende zon.
Vooral op de hogere zandgronden van de Veluwe, de Achterhoek en Noord-Brabant zakt het waterpeil snel en op sommige plaatsen zijn beken al volledig drooggevallen, wat een hoge vissterfte tot gevolg heeft.
Ravon (een kennisorganisatie die zich richt op de studie en bescherming van in Nederland voorkomende amfibieën, reptielen en vissen) geeft aan dat de minder kwetsbare populaties – de algemene en trekkende soorten – zich op langere termijn wel weer zullen herstellen en de beken zullen bevolken. De zorgen gaan uit naar de Beekprik, Beekdonderpad, Rivierdonderpad en de Elrits die in Nederland als kwetsbaar, gevoelig en bedreigd zijn opgenomen op de Rode Lijst en beschermd worden via Wet Natuurbescherming.
Noodmaatregelen
Volgens het KNMI zal Nederland in de toekomst door klimaatverandering steeds vaker in steeds kortere periode te kampen krijgen met tropische temperaturen en extreme droogtes. Ravon waarschuwt dat de huidige inrichting van beken en de omgang met watervoorziening niet toekomstbestendig is.
De vissen verkeren momenteel in een noodsituatie en daarvoor heeft Ravon contact gelegd met crisisteams van betrokken waterschappen. Ravon:
“Direct handelen is noodzakelijk om deze Europees en landelijk beschermde vissoorten in de daarvoor aangewezen Natura 2000-gebieden te behouden.”
Ingrijpen om uitsterven te voorkomen
Het direct ingrijpen is noodzakelijk om zo het uitsterven van populaties te voorkomen. De verdroging van gebieden wordt ook nog eens versterkt door toegenomen onttrekking van grond- en oppervlaktewater in drogere periodes. Volgens Ravon kunnen er maatregelen genomen worden door bijvoorbeeld geen oppervlaktewater nabij beken te onttrekken, een verbod in te stellen op grondwateronttrekking in de nabijgelegen regio, het gebruiken van bovenstrooms grondwater om beken op kritische locaties watervoerend te houden en, adviseert Ravon:
“Kijk in uiterste nood of de kritische vissoorten tijdelijk kunnen worden weggevangen, verplaatst naar benedenstrooms geschikt leefgebied of dat deze tijdelijk worden opgeslagen zodat de genetische populatiesamenstelling behouden blijft.”
Hoewel het in de toekomst vaker zal gebeuren heeft Nederland ook in het verleden eens in de zoveel tijd te maken met extreme droogte en hitte. Dat het Nederlandse landschap zo is ingericht dat vissen letterlijk op het droge komen te liggen bij aanhoudende warmte en droogte is een noodsituatie waar, ongeacht de toekomstverwachting per direct verandering in moet komen. Niet alleen de bedreigde vissoorten, maar ook de reguliere soorten verdienen niet zo’n tragische dood.
Bronnen: Ravon, Nature Today ©AnimalsToday.nl Rianne Kingma
