Almere, 23 maart ’17 – Vandaag hebben demissionair staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam en CITES secretaris-generaal John Scanlon gezamenlijk een officieel bezoek gebracht aan Stichting AAP in Nederland. AAP is een internationaal erkende voorziening voor, onder meer, opvang van exotische dieren die vanuit de illegale handel in beslag zijn genomen.

opvangcentra
60% van de apen met uitsterven bedreigd| Foto: Stichting AAP

Het belangrijkste doel van de uitnodiging aan Scanlon en Van Dam was om aandacht te vragen voor de noodzaak om het dierenwelzijn te verbeteren binnen de bepalingen in de CITES (the Convention on the International Trade in Endangered Species) afspraken. In het bijzonder met betrekking tot de in beslag genomen wilde dieren.

Er zijn grote verschillen in de manier waarop landen over de hele wereld omgaan met in beslag genomen wilde dieren. In Nederland is het goed geregeld, maar in veel andere landen wordt er onvoldoende aandacht besteed aan het welzijn van dieren, zoals deze in CITES-bepalingen zijn vastgelegd. Directeur David van Gennep van Stichting AAP: “We zien veel administratieve rompslomp en inefficiëntie, waardoor het proces van handhaving wordt vertraagd of anderszins wordt bemoeilijkt. En, belangrijker, het leidt tot aanzienlijk dierenleed.”

Nederland als rolmodel
Het bezoek aan AAP was voor de twee hoge functionarissen een unieke gelegenheid om uit eerste hand te horen hoe een goed geoutilleerde opvang opereert en hoe een nauwe samenwerking met de Nederlandse overheid leidt tot een gestroomlijnd proces en hoge normen van dierlijke zorg. Van Gennep: “Met 45 jaar ervaring als een bestemming voor in beslag genomen wilde dieren, kennen we de voordelen van een goed georganiseerd systeem. Een systeem dat niet alleen de dieren ten goede komt, maar ook een betere handhaving mogelijk maakt.”

In Nederland wijst de regering opvangfaciliteiten voor in beslag genomen dieren aan op basis van een openbare aanbesteding, waarbij wordt gekeken naar kwaliteit en efficiëntie criteria. De contracten omvatten financiële bepalingen om de kosten van het houden en het herstel van de dieren te dekken.

John Scanlon, secretaris-generaal van CITES: “Dankzij de verbeterde handhavingsinspanningen, zien we wereldwijd een toenemend aantal inbeslagnames, maar de opvangcapaciteit is niet navenant toegenomen. Met dank aan, in dit geval AAP, konden handhavers in Portugal en Spanje bijvoorbeeld doorgaan met primaat confiscaties als onderdeel van een recent en wereldwijd optreden (Operation Thunderbird, red.) tegen illegale handel in wilde dieren. Het is heel interessant om te zien hoe het systeem in Nederland is georganiseerd en welke nuttige lessen we kunnen trekken uit hun ervaringen.”

Tekortkomingen
Stichting AAP vangt al 45 jaar exotische zoogdieren op en werkt vaak als oplossingspartner samen met overheden in heel Europa. Zij weten AAP steeds vaker te vinden voor de opvang van in beslag genomen dieren. Deels omdat wetgeving en handhaving rondom dierenwelzijn verbetert, maar ook omdat een nijpend gebrek is aan kwalitatieve opvanglocaties. Bureaucratische processen zorgen er echter voor dat de doorstroom van deze reeds beperkte, tijdelijke opvangplaatsen stagneert. Zo is het in sommige gevallen niet toegestaan om dieren naar een ander land te verplaatsen zolang zij nog deel uitmaken van een strafrechtelijke procedure. Hierdoor duren quarantaineperiodes soms twee tot drie keer langer en komt geen plek vrij voor andere dieren die wachten op inbeslagname.

Met regelmaat gaat het echter al mis voordat het dier de opvanglocatie bereikt. Het voorbeeld van de tijger Messalina is veelzeggend. De tijgerin werd in beslag genomen bij een Italiaans circus en zou een nieuw thuis krijgen in de grote katten opvang van AAP’s vestiging in Spanje. Het papierwerk voor het vervoer naar Spanje nam echter maanden in beslag en helaas overleed Messalina in de tussentijd in haar tijdelijke opvang in Italië.

Dichter bij de Nederlandse grens, in België, kan ook nog het één en ander worden verbeterd, zegt Van Gennep: “Onze zuiderburen eisen dat alle in beslag genomen dieren eerst naar een tijdelijke opvang faciliteit in België gaan, voordat ze overgedragen mogen worden aan AAP. In de praktijk betekent dit twee zware transporten en twee verschillende quarantaineperioden. Dit kan gemakkelijk worden vermeden als landen gestandaardiseerde regels aannemen. Met name op regionaal niveau, bijvoorbeeld binnen de EU, is dit van essentieel belang.”

Schrijnend is ook het verhaal van Bongo en Klaus, nu in quarantaine bij de opvang van AAP in Nederland. Van Gennep: “Na inbeslagname werden deze chimpansees naar een ’tussenlocatie’ gebracht, waar ze voor een korte termijn moesten verblijven. Dit was een dierentuin in Tenerife die niet beschikte over de vereiste huisvestingsfaciliteiten voor chimpansees. Bongo en Klaus kwamen 20 jaar later aan in Nederland… ”

Oplossingen
Van Gennep: “We zien een grote behoefte aan een eenduidige richtlijn die alle landen kunnen volgen, zodat er een einde komt aan de huidige willekeur. Verschillende normen leiden tot inefficiënt gebruik van de toch al schaarse opvangcapaciteit of leiden ertoe dat dieren worden geplaatst in ontoereikende faciliteiten. Wij geloven dat de Nederlandse overheid dit proces binnen CITES kan, en zou moeten, leiden.”

Conform aanbevelingen in het EU-actieplan tegen handel in wilde dieren, zouden overheden de nodige financiële middelen beschikbaar moeten stellen aan gekwalificeerde opvangcentra. Die kunnen op hun beurt dan goed zorgen voor de in beslag genomen dieren. Van Gennep: “Frankrijk, Italië, Duitsland en België hebben nog nooit een cent betaald voor de verzorging van de dieren die in hun land in beslag zijn genomen en die wij opvangen. Nederland en, in toenemende mate, Spanje nemen die verantwoordelijkheid, ook financieel, wel. Overheden zullen alleen in staat zijn om hun eigen wetten tegen handel in wilde dieren te handhaven, wanneer ze de cruciale rol van de opvangcentra erkennen en actief gaan ondersteunen.”

Persbericht Stichting AAP