Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen? 

Over Pafos, dierenmishandeling en het houdverbod

Afgelopen donderdag is Pafos, één van de slachtoffers van verwaarlozing door de paardenhandelaarster te Weert, overleden. Pafos was slechts acht maanden te gast op de Stichting Paardenopvang Amsterdam. Hij kwam begin dit jaar zwaar vermagerd en verwaarloosd binnen. Na alles wat hij had meegemaakt, was het hem zo gegund nog wat mooie jaren op de opvang door te brengen. Het ging steeds beter met hem, maar helaas heeft het niet lang mogen duren. Pafos overleed omringd door aandacht en liefde.

Ik vrees dat voor zijn lotgenoten een liefdelozer lot is weggelegd. Na vele opsporingsacties van Karen Soeters is nog steeds niet bekend naar welke locatie de overige paarden van de paardenhandelaarster te Weert zijn overgebracht. Onbekend is hoe het met de verwaarloosde paarden gaat. Keer op keer worden er waarschuwingen uitgedeeld of boetes opgelegd, maar wanneer is het genoeg?

Hoeveel leed moet een dier lijden voordat de eigenaar geen dieren meer mag houden?

De Dierenbescherming stelt dat het huidige houdverbod slechts een papieren tijger is. Het houdverbod zoals dat nu bestaat stelt in de praktijk niet veel voor omdat een dierenbeul het kan afkopen. Iemand die zijn dier zwaar verwaarloost of mishandelt kan een voorwaardelijke boete krijgen met als extra bepaling dat hij geen huisdier mag houden gedurende een bepaald aantal jaren. Is hij in overtreding, dan moet hij de boete betalen maar komt ook meteen het houdverbod te vervallen.

In de Richtlijn voor strafvordering dierenmishandeling en dierenverwaarlozing staat opgenomen dat bij onherstelbaar letsel (verminking) of uiteindelijke dood (al dan niet door euthanasie) in beginsel een taakstraf wordt opgelegd. Alleen wanneer er sprake is van grote maatschappelijke verontwaardiging, een sadistische inslag bij de dader, langdurig pijn lijden of verwaarlozing voorafgaand aan eventuele dood van het dier, bij meerdere dieren of een langere pleegperiode, dient er te worden gedagvaard. Maar zelfs in dit soort zaken van sadistische mishandeling (als het ophangen van een hond aan de muur) of maatschappelijke onrust (wanneer een hond en plein public wordt doodgetrapt) wordt zelden een houdverbod opgelegd door de rechter.

Naar aanleiding van een debat in de Kamer over de tekortkomingen in het Wetboek van Strafrecht om in hachelijke situaties meteen een houdverbod op te leggen, is een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden hiertoe in andere landen. Uit het onderzoek blijkt dat alle onderzochte landen vormen van vrijheidsbeperkende sancties als zelfstandige straffen en maatregelen kennen. In het bijzonder Engeland kent er velen, zoals vormen van een dierenhoudverbod. Als reactie op het achterblijven van Nederland op de ons omringende landen, hebben de minister en de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie aan de Kamer laten weten dat een zelfstandig houdverbod zal worden uitgewerkt. Deze zelfstandige straf of maatregel zal kunnen worden opgelegd bij recidivisten van dierenmishandeling.

De Dierenbescherming zegt blij te zijn met de toezegging van Staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie dat nu ook in Nederlands gewerkt gaat worden aan bredere mogelijkheden voor de rechter om een ‘generieke rechterlijke vrijheidsbeperkende maatregel’ op te leggen. Toch is er hierbij een aantal kanttekeningen te plaatsen.

Veel hangt af van de oplettende burger en de welwillende ambtenaar of dierenverwaarlozing en –mishandeling wordt aangepakt. Was er voorheen het plan om per 2015 500 animal cops te hebben, nu is de dierenpolitie al weer afgeschaft. Het is De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die zich vooral richt op bedrijfsmatige sectoren. De Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) treedt vooral op tegen dierenmishandeling van hobbymatig gehouden dieren. Deze organisaties handhaven bestuursrechtelijk. De komst van de dierenpolitie zorgde ervoor dat de politie vooral de strafrechtelijke handhaving op zich kon nemen. Nu ligt dat dus weer in de handen van een aantal overbelaste ambtenaren.

Daarnaast bepaalt het OM wanneer tot dagvaarding wordt overgegaan en wanneer er naast of in plaats van een geldboete en/of gevangenisstraf een houdverbod zal worden gevorderd. Dit zal alleen kunnen in geval van recidive. Er dient dus al sprake te zijn van een eerder geval van ernstige dierenmishandeling of verwaarlozing van de gedagvaarde dierenbeul. Uiteindelijk ligt het in handen van de rechter of een dergelijke sanctie ook daadwerkelijk wordt opgelegd.

Aldus: het lijkt een goede zaak dat er een zelfstandig houdverbod komt. Toch zal de praktijk moeten uitwijzen of deze maatregel weer geen papieren tijger wordt. Veel hangt af van de oplettende burger, de welwillende maar overbelaste ambtenaar, een voortvarend OM en het oordeel van de rechter. Hopelijk zal het nieuwe kabinet naast uitbreiding van het houdverbod, meer ondernemen tegen dierenmishandeling en verwaarlozing. Laten we hopen dat de noodzakelijke veranderingen om effectief tegen dierenbeulen op te treden, op tijd zullen komen voor de lotgenoten van Pafos.

Lieve vriend, rust zacht.

Voor PiepVandaag.nl ©Janine Keijser