Het belang van biodiversiteit (2)

75 procent van de Nederlanders weet niet waar de term ‘biodiversiteit’ precies voor staat. Toch vinden 4 van de 5 mensen het – na uitleg – belangrijk om de biodiversiteit te beschermen, zowel op lokaal als internationaal niveau. Kennis over onszelf en andere levensvormen is in het belang van biodiversiteit.

Dit is het tweede artikel van een tweeluik ter ere van de internationale dag van de biodiversiteit, op zaterdag 22 mei 2021. Nadat je in het eerste artikel van de reeks ‘Het belang van biodiversiteit’ hebt kunnen lezen wat het begrip precies inhoudt, gaan we in dit artikel verder in op de maatschappelijke problematiek die schuilgaat achter de ontbrekende kennis over biodiversiteit.

Geen desinteresse maar onwetendheid

De biodiversiteit neemt drastisch af, grotendeels door menselijk toedoen. Deze afname is geen recentelijk fenomeen en er is tot op heden relatief weinig aan gedaan om het tegen te gaan. Dit geeft de indruk dat ‘de Nederlander’ wellicht gewoon geen interesse heeft in de biodiversiteit.

Dat is echter niet het geval. Wat uit onderzoek (pdf) van Motivaction blijkt is dat de meeste mensen überhaupt niet weten waar het begrip precies voor staat (75%), en dat slechts een kwart van de Nederlanders zegt te weten wat er gedaan kan worden om de biodiversiteit te beschermen. Na uitleg van het begrip vindt echter de grote meerderheid het belangrijk om de biodiversiteit in bescherming te nemen.

Inclusie en diversiteit voor zowel mens als natuur

Uit ditzelfde onderzoek blijkt ook dat natuur en biodiversiteit – over het algemeen – voor Nederlanders op de vijfde plaats staat van onderwerpen waar dringend verandering op nodig is. Voor Nederlanders die het begrip biodiversiteit kennen, staat het echter op de tweede plaats van onderwerpen waarop dringend verandering nodig is. Wat uit de resultaten van dit onderzoek duidelijk naar voren komt is dat Nederlanders wel degelijk hart hebben voor biodiversiteit, maar dat ze er niet bekend mee zijn. En dat zodra de kennis er is, het ‘gevoel’ er ook is.

Wat niet weet, wat niet deert

De 18e-eeuwse Duitse filosoof Immanuel Kant heeft ‘kennen’ niet voor niets als eerste benoemd in de drie basisvermogens van de mens: kennen, willen, voelen. Wat niet weet, wat niet deert, toch? In dit geval gaat dat niet op. Zolang de nodige kennis over biodiversiteit ontbreekt kan de Nederlander er op individueel niveau ook niks aan veranderen. De kennis is er namelijk niet dát er iets moet veranderen – en als die er wel is weet men vaak niet hoé dit dan zou moeten. De biodiversiteit in Nederland zou dus ontzettend gebaat zijn bij een bevolking die weet wat het is en die zich er bovendien bewust van is dat de mensheid er niet (meer) zou zijn zonder biodiversiteit.

Een paradoxaal verantwoordelijkheidsgevoel

Dit laatste is uiterst belangrijk om de volgende, paradoxale, reden: het onderzoek van Motivaction heeft aangetoond dat alhoewel biodiversiteit door veel Nederlanders belangrijk wordt gevonden, het minder een onderwerp is waardoor ze zich persoonlijk aangesproken voelen. Hoewel ongeveer de helft van de Nederlanders aangeeft zich zorgen te maken over de afname van de biodiversiteit (52%), geeft een veel kleiner percentage aan dat de achteruitgang van biodiversiteit hem of haar raakt (39%), of dat hij/zij zich betrokken voelt bij biodiversiteit (41%). Hier moet dus verandering in komen.
.

Het belang van biodiversiteit

.
In het eerste artikel van deze reeks werd ook al geopperd dat de antropogene blik op de wereld plaats moet gaan maken voor een ecologische, waarin men begrijpt dat men slechts onderdeel is van een groter geheel. Dit moet gepaard gaan met de realisatie dat de mens verantwoordelijkheid dient te nemen voor de schade die door haar is veroorzaakt en niet alleen zorg moet dragen voor het herstel van de reeds beschadigde biodiversiteit, maar ook de nog overgebleven biodiversiteit moet beschermen. Koos Biesmeijer, hoogleraar Natuurlijk Kapitaal in Leiden, zei het volgende over het begrip ‘biodiversiteit’:

“Mensen snappen meer als je zegt dat het over natuur gaat. Maar natuur is voor velen vakantie, ver weg, David Attenborough. We moeten het begrip dus beter laden. Het is ons leven. Zonder biodiversiteit zijn we er niet.”