De oorsprong van de buitengewoon complexe hersenen van de gewervelde dieren is evolutionair gezien nogal onduidelijk. Ze komen plotseling uit het niets tevoorschijn; er zijn geen andere dieren bekend die hersenen hebben die daar ook maar iets op lijken.
Maar recentelijk zijn in de eikelworm (Saccoglossus kowalevskii), een hersenloos, in de zeebodem wroetend ongewerveld dier, genetische processen gevonden die bij gewervelden de ontwikkeling van de hersenen reguleren.
Wetenschappers van het Marine Biological Laboratory (MBL) in Woods Hole, USA, waren op zoek naar evolutionaire voorlopers van drie signaalcentra in embryo’s van gewervelden, die belangrijke onderdelen zijn van de onzichtbare springplank die de fundering legt van de ontwikkeling van de hersenen. In manteldieren en lancetvisjes (ongewervelde chordadieren die het dichtst bij de gewervelden staan) ontbreken deze signaalcentra meestal. Dit wees er op dat deze structuren pas bij de gewervelden ontstonden. De verrassing was dan ook groot toen de wetenschappers soortgelijke signaalcentra vonden in de minder verwante eikelworm, een semi-chordaat. In de embryo’s van de eikelworm ontbreken weliswaar zenuwstructuren die vergelijkbaar zijn met de hersenen van gewervelden, maar de signaalcentra regelen in dit geval de vorming van de blauwdruk van het embryo van de eikelworm.
Dit betekent dat de laatste gemeenschappelijke voorvader van de hemichordaten en de gewervelden, hoewel deze vermoedelijk geen zenuwstelsel had dat op dat van de gewervelden leek, toch wel zeer ingewikkelde, op die van gewervelden lijkende mechanismen bezat om de blauwdruk van zijn embryo vast te leggen.
Lees hier meer.
©PiepVandaag Jeanco Lapierre Armande
