De natuur heeft het zwaar met de extreme droogte, en dat geldt ook voor de dieren in en rond onze tuin. Dieren als vogels en egels hebben de grootste moeite om hun kostje en drinkwater bij elkaar te scharrelen. Helaas verwacht het KNMI de komende weken nog weinig verandering in de situatie. Het beetje regen dat kan vallen, verdampt te snel om echt van betekenis te zijn. Daarom is steun van onze kant voor de dieren van groot belang. Met schotels water in de tuin, een stuk vochtige grond en gezonde planten help je ze de droogte door.
Hulp aan egels
Normaal gesproken hebben opvangcentra voor egels in juli weinig om handen. De laatste tijd komen er echter veel egels binnen die door de droogte ernstig zijn verzwakt. Riet Schouten van Egelopvang Bellingwolde vertelt:
“Ik heb zeven egels in de opvang, terwijl dat er normaal één of twee zijn. De dieren zijn vooral heel erg mager. De wormen zitten heel diep nu, daar kunnen de egels niet bij. Ze zijn momenteel erg vatbaar voor parasieten en wormen. Van één exemplaar heb ik al 350 teken verwijderd, en ik ben nog steeds bezig.”
Het gebrek aan drinkwater is een van de grootste problemen voor de egels. Je kunt de diertjes helpen door schotels water in de tuin te zetten, liefst op een schaduwrijke plek. Zorg ervoor dat het drinkbakje niet te diep is, anders kunnen kleine dieren die erin vallen verdrinken.
Daarnaast speelt ook de droogte van de bodem een rol. Veel prooidieren zoals wormen en insecten zijn nu ver de grond in gekropen, waar nog wel wat water zit. Egels kunnen ze op die diepte niet bereiken. Probeer (een deel van) de grond in de tuin daarom vochtig te houden. Je kunt de egels ook alternatief voedsel aanbieden, zoals kattenbrokjes, ongepelde pinda’s of pindakaas vermengd met lauw water. Zet het eten op een koele, rustige plek.
Water voor vogels
Ook voor vogels is voldoende water met de warmte van groot belang. Hoewel zij niet kunnen zweten, hebben ze wel extra vocht nodig om zichzelf te koelen. Ze doen dit door te hijgen, vergelijkbaar met honden. Ze zitten dan met open snavel en verdampen via de tong veel vocht. Hierdoor wordt warmte uit het lichaam afgevoerd.
Je helpt vogels enorm door in de tuin of op het balkon een schotel water neer te zetten. Ze drinken en poedelen het liefst in een badje dat lijkt op een regenplas. Gebruik daarom een schaal met lage zijkanten die in het midden niet dieper is dan vijf centimeter. Kies een plek waar huiskatten niet bij kunnen, bijvoorbeeld op een verhoging, want vogels zijn kwetsbaarder met een nat verenkleed. Het is belangrijk om het water dagelijks te verversen.
Net als egels, hebben ook vogels last van de uitgedroogde, harde bodem. Soorten die voedsel uit de grond halen, zoals merels en grutto’s, hebben het nu moeilijk. Ze kunnen niet bij de wormen en insecten komen die diep in de aarde zitten. Ook hen help je dus door een deel van het gazon vochtig te houden.
Jonge vogels kunnen een hulpeloze indruk maken. Zeker als ze ook nog eens zitten te hijgen van de warmte. Toch is het belangrijk ze met rust te laten. Vaak worden ze nog bijgevoerd door hun ouders tot ze zelfstandig zijn. Dit kan een paar weken duren. Als het even kan, probeer er dan wel voor te zorgen dat ze veilig zijn voor katten.
Vijver zonder verdrinkingsgevaar
Heb je een vijver, dan zijn schotels water niet nodig. Dieren drinken net zo graag van het vijverwater. Wel is het belangrijk dat de vijver glooiende oevers heeft, zodat dieren die in het water terechtkomen er weer uit kunnen klimmen. Voor steile oevers biedt een uitloopplank een oplossing.
Houd de tuin koel met planten
Een omgeving met stenen, asfalt en beton is veel warmer dan een groene plek. Door verdamping koelen planten en bomen de omgeving wel vijf tot acht graden af. Een stad is daardoor altijd een paar graden warmer dan het buitengebied; een bos is nog koeler doordat er onder bomen ook meer schaduw is.
Een goede manier om dieren te helpen, is voorkomen dat het te heet wordt. Zorg voor een groene, natuurvriendelijke tuin, waarin dieren voedsel en verkoeling kunnen vinden. De Vogelbescherming geeft tips over hoe je dit aan kunt pakken.
Gezonde planten bij weinig water
Planten zijn essentieel voor een gezonde tuin die voedsel, onderdak en verkoeling biedt aan allerlei soorten dieren. Maar hoe houd je je planten gezond als er weinig water voorhanden is? Anna Kemp, ontwerper natuurlijke tuinen, adviseert om je planten bij aanhoudende droogte één keer per week een flinke hoeveelheid water te geven. Liefst ’s ochtends vroeg en direct aan de voet van de plant.
Richt je tuin bovendien zo in dat hij zoveel mogelijk water opneemt en vasthoudt. Als de grond bedekt is met bijvoorbeeld boomschors of tuinafval, verdampt er minder vocht. Ook helpt het om extra compost of humus in de grond te verwerken. Zorg verder voor open bestrating van paden en terras, waardoor het regenwater in de bodem kan zakken. Hierbij kun je denken aan grind, boomschors, split of gras.
Zet planten op de juiste plek in de tuin. Houd rekening met zonminnende soorten en planten die juist van schaduw houden. Dit scheelt water geven.
Als er toch wat regen valt, is het goed die op te vangen in een regenton. Hiermee kun je je tuin gratis sproeien, zonder drinkwater te hoeven gebruiken. Als bijkomend voordeel heeft dit water de temperatuur van de buitenomgeving, wat beter is voor de planten.
Bronnen: Dagblad van het Noorden, Vogelbescherming, Vroege Vogels (1), Vroege Vogels (2), Vroege Vogels (3) @AnimalsToday.nl Mirjam Förch
