Menig dierenliefhebber heeft het zich vast weleens afgevraagd: kunnen dieren zichzelf herkennen in hun eigen spiegelbeeld? Nieuw onderzoek wijst uit van wel, maar bij een diersoort die je niet zo snel zou verwachten.
Om meteen maar even de vraag te beantwoorden: sommige dieren kunnen zichzelf inderdaad herkennen in hun eigen spiegelbeeld. Dit fenomeen is tot nu toe gevonden bij een paar dieren. Hieronder vallen olifanten, dolfijnen, mensapen, bepaalde vissen en vogels, maar nu ook de haan!
Eigen spiegelbeeld
Sonja Hillemacher, een van de auteurs van het onderzoek, zegt dat dieren die zichzelf in een spiegel kunnen herkennen vaak geavanceerdere cognitieve vaardigheden lijken te hebben, wat misschien iets kan veranderen in de rechten van deze dieren. “Dit vermogen is een fundamenteel aspect van bewustzijn en ook fundamenteel voor ons,” zo vertelt ze.
“Onze resultaten suggereren een niveau van bewustzijn [bij hanen] dat discussies over dierenrechten en -welzijn oproept.”
Hoe weten de onderzoekers dit?
Het is altijd belangrijk om na te gaan hoe een onderzoek is gebeurd, alvorens de conclusie te accepteren. De conclusie dat hanen zichzelf kunnen herkennen is vastgesteld door middel van ‘dreiging’. Hoe werkt dat?
Hanen hebben de neiging om naar soortgenoten te roepen als ze een bedreiging vanuit de lucht zien, zoals een roofvogel. Als een haan echter alleen is, slaat hij meestal geen alarm omdat dit de aandacht van het roofdier zou kunnen trekken.
Als de haan zich bedreigd voelt en geen ‘andere haan’ in de spiegel ziet, zou dat een reden zijn voor de onderzoekers om te geloven dat de haan zichzelf herkent in de reflectie en dus denkt dat hij alleen is.
Resultaten onderzoek naar spiegelbeeld
In hun eerste experimenten plaatste het team een haan in een van de twee secties van een binnenruimte. In het andere deel plaatsten ze een spiegel, een andere haan, of helemaal niks. Het team projecteerde vervolgens het silhouet van een vliegende havik op het plafond van de eerste haan.
Uit de resultaten van 58 onderzochte hanen bleek dat de vogels veel meer alarmkreten maakten als er een andere haan voor hen zichtbaar was, met gemiddeld 1,33 alarmkreten per vogel over drie tests. Als ze alleen waren gaven ze gemiddeld 0,29 kreten, en als ze geconfronteerd werden met de spiegel gemiddeld 0,43. Dit aantal werd minder wanneer ze een tweede haan – uit het zicht – achter de spiegel plaatsten.
Dit zou volgens het team suggereren dat de vogels hun spiegelbeeld niet als een andere haan beschouwden, zelfs wanneer ze wel de geur en het geluid van een andere vogel in hun omgeving hadden. Dit kan volgens de onderzoekers suggereren dat hanen zichzelf kunnen herkennen in een spiegel.
Is dit de enige mogelijkheid?
Ondanks dat het een geweldige ontdekking zou zijn, geeft het team toe dat er ook nog een andere optie mogelijk is. “Het is net zo goed mogelijk dat ze hun spiegelbeeld beschouwden als een vreemde [soortgenoot] die elke beweging van hen nabootste, waardoor ze uit irritatie geen alarmkreet lieten horen”, zo legt Hillemacher uit.
De onderzoekers deden daarom ook een “markeertest” om de zelfherkenning van de spiegel te onderzoeken. In deze experimenten werd bij 18 hanen roze of transparant poeder aangebracht. Dit deden ze net onder hun snavel, op hun borst.
Dit is een plek die hanen normaal gesproken niet kunnen zien, en de reacties van de vogels werden vervolgens opgenomen in aanwezigheid en afwezigheid van een spiegel. Hierdoor konden ze onderzoeken of ze de markering op hun lichaam zagen en begrepen.
Resultaten markeertest
Uit de resultaten bleek dat de vogels zichzelf wel aanraakten en verzorgden, maar dat hun gedrag niet verschilde als er een spiegel aanwezig was. Ook reageerden ze niet als de vlek een andere kleur had. Het team zegt dat de spiegeltests wel nog moeten worden aangepast. Ze houden blijkbaar nog niet genoeg rekening met de natuurlijke context van het bestudeerde dier. Ze merken ook op dat de resultaten belangrijke implicaties kunnen hebben, omdat kippen mogelijk een van de minst verwachte kandidaten zijn voor het herkennen van hun eigen spiegelbeeld. “Als hanen onderscheid kunnen maken tussen hun eigen spiegelbeeld en de aanblik van een soortgenoot, is het waarschijnlijk dat dit cognitieve vermogen veel groter is dan eerder werd aangenomen,” schrijft het team.
AnimalsToday weet niet hoe er voor de rest van het onderzoek met de dieren is omgegaan of/en welk lot deze hanen staat te wachten.
Bron:
©AnimalsToday.nl Kasper Wienk
