Meer dan een derde van alle wilde vogelsoorten komt in aanraking met internationale handel. De verkoop van levende of dode vogels uit het wild is een miljardenindustrie, die een directe bedreiging vormt voor het voortbestaan van veel soorten. Handel in wilde vogels is ook een bron van invasieve soorten en zoönotische ziekten.
De handel in wilde vogels varieert van het vangen van roofvogels voor de valkerij, papegaaien en zangvogels voor de huisdierenhandel tot de verkoop van onderdelen van gieren en neushoornvogels voor gebruik op basis van geloof. De afname van wilde vogels voor de handel neemt op sommige plaatsen snel toe. In Zuidoost-Azië betekent dat een sterke teruggang van verschillende soorten lachlijsters, spreeuwen, de buulbuul, de helmneushoornvogel en vele andere. De snavels en hoorns van de vogels worden in China, Hongkong en Singapore vermalen tot een poeder dat zogenaamd een medicinale werking heeft.
.
Helmneushoornvogel bijna uitgestorven door vraag vanuit China
Handel in zangvogels
Het meest onderschat is misschien wel de vangst van en handel in zangvogels voor de lokale bevolking. Zo worden op Java nog steeds deur voor deur vogels in kooitjes gehouden. Voor de zang en de gezelligheid. Op de Pramuka vogelmarkt in Jakarta worden dagelijks tot vijfentwintigduizend vogels te koop aangeboden. Van deze vogels is 95 procent in het wild gevangen. De vangst van zangvogels leidt tot leegroof van de bossen, waar het inmiddels beangstigend stil is.
De vogels vinden niet alleen aftrek bij de plaatselijke bevolking, maar ook in Singapore en Aziatische wereldsteden zoals Hanoi en Kuala Lumpur is men gek op de kleurrijke zangvogels. Ze worden voor veel geld verkocht en ingezet bij zangwedstrijden, waarmee grote geldprijzen zijn te winnen.
Behalve dat het voor de vogels een ramp is, is de handel in deze dieren een potentiële bron voor uitbraken van besmettelijke ziekten bij de mens, waaronder verschillende – zoals de hoog pathogene vogelgriep, H5N1 – die mogelijk wereldwijde pandemieën kunnen veroorzaken. Controle op de handel in wilde vogels en andere dieren is dan ook essentieel om toekomstige uitbraken van verwoestende ziekten zoals de coronapandemie te voorkomen.
Schooljeugd en wilde vogels
Ook schooljeugd speelt een rol bij de vogelhandel. Jongetjes van 10-12 jaar brengen een vogeltje mee naar school, waarmee ze op het schoolplein pochen over de uiterlijke schoonheid of muzikale kwaliteiten van hun troeteldier. Het is een race tegen de klok om aan deze praktijken een einde te maken. Om de schooljeugd tot andere gedachten te brengen werd door o.a. BirdLife een animatiefilmpje ontwikkeld dat menig jongere en volwassenen diep in het hart raakt. De muzikale video ‘Sabda Alam’, vrij vertaald ‘Roep van de Natuur’, pleit ervoor om te stoppen met de vangst van wilde vogels. Sabda Alam is helemaal toegesneden op de doelgroep:
.
Omslag plaatselijke bevolking
Vogelbeschermingsorganisaties in Indonesië zoeken contact met de plaatselijke bewoners om hen anders naar vogels en de natuur te laten kijken. Adi Widyanto van Burung Indonesië is een van hen:
“In de regio Alamendah Village op Java hebben we inmiddels een aantal vogelkijk- en biodiversiteitsworkshops georganiseerd onder de plaatselijke bevolking. Ook werden met lokale vogelwerkgroepen en de plaatselijke jeugd vogeltellingen gehouden. Daarbij werden 81 soorten waargenomen, waaronder twee bedreigde en 13 voor Java endemische soorten. Zo laten we de mensen zien hoe bijzonder hun eigen omgeving is en willen we ze overhalen vogels en natuur te beschermen. Lokaal sluiten mensen zich nu ook bij ons aan.”
Adi Widyanto vervolgt:
“We willen ons vooral richten op de jeugd, omdat zij in de toekomst het verschil kunnen maken. We hebben nog een lange weg te gaan, maar een belangrijk begin is gemaakt. Als dit in Alamendah aanslaat, kunnen we het ook uitbreiden naar andere plaatsen.”
Hij is ervan overtuigd dat deze lokale aanpak uiteindelijk zal leiden tot een betere bescherming van vogels en natuur en tot het tegengaan van de massale vogelvangsten.
De jacht op vogels
Het vangen van wilde vogels gaat terug tot de vroegste menselijke samenlevingen. Naarmate de menselijke populaties groeiden en technologieën werden verbeterd, is de exploitatie van wilde vogels echter dramatisch toegenomen. Jagen en vangen is de op één na grootste bedreiging voor trekvogelsoorten en een van de meest voorkomende bedreigingen voor vogelsoorten wereldwijd.
Het roven van vogels uit het wild gebeurt over de hele wereld, met significante verschillen in omvang, methoden en motieven tussen regio’s. Geld is altijd een belangrijke drijfveer. Vogelsoorten – of hun eieren – worden om verschillende redenen gedood of meegenomen: voedsel, recreatie, gekooide huisdieren, en wanneer ze bestempeld zijn als ‘plaag’. Ook worden vogels gebruikt als lokvogels om andere vogels te lokken, vanwege hun veren en voor gebruiken op religieuze basis.
Overexploitatie en illegaal doden van vogels kan een aanzienlijke impact hebben op de populaties wilde vogels en heeft ertoe geleid dat verschillende soorten zijn uitgestorven. Naar schatting was een op de vier uitstervingen van vogels sinds 1500 het gevolg van jachtdruk; tegenwoordig dreigt uitsterven voor veel soorten die door intensieve handel zijn getroffen. De geelgors is in slechts tien jaar tijd van een van de meest voorkomende zangvogels in Azië uitgegroeid tot ernstig bedreigd, voornamelijk als gevolg van jachtdruk.
Veel trekvogels zijn slachtoffer
Trekvogels kunnen worden bejaagd in hun broedgebieden, tijdens hun overtocht en op rustplaatsen, en het effect kan enorm zijn. Ongeveer 2.000 van ’s werelds 11.000 vogelsoorten zijn reguliere migranten. Elk jaar volgen ze gevestigde routes tussen hun broed- en overwinteringsgebieden, verzamelen ze zich op traditionele locaties of sluizen ze voorspelbaar door nauwe geografische corridors (‘bottlenecks’), waardoor grootschalige moord mogelijk wordt.
Alleen al in het Middellandse Zeegebied worden jaarlijks gemiddeld 25 miljoen vogels op onrechtmatige wijze doodgeschoten, gevangen of vergiftigd, van de kleinste zangvogels tot de krachtigste roofvogels. Bedreigde soorten, die al zwaar getroffen zijn door vogelgriep, verlies van leefgebied en klimaatverandering, hebben het uitermate zwaar…
.
.
Aan de andere kant van de planeet decimeren ook de jacht en de oogst de populaties van sommige vogelsoorten. De onophoudelijke vraag drijft stropers ertoe de bossen van Zuidoost-Azië te ontdoen van hun zangvogels, waardoor tientallen soorten op de rand van uitsterven komen te staan. Zo denkt men nu op het eiland Java dat er meer zangvogels in kooien zitten dan in de bossen.
Met partners in 115 landen strijdt BirdLife International voor het verbeteren van de wetgeving, het versterken van de handhavingsinspanningen en het bieden van duurzame alternatieven om de handel van wilde vogels wereldwijd te verminderen en uiteindelijk te beëindigen. Momenteel wordt een wereldwijde evaluatie uitgevoerd van de handel in wilde vogels en de eerste conclusies worden later in 2022 verwacht.
Ook in Nederland
Tijdens een onderzoek naar de illegale vangst en verkoop van vogels in Nederland hebben de NVWA, politie, jachtopzichters en de provincie Overijssel afgelopen maart vangnetten, verschillende soorten, levende vogels, vuurwapens en contant geld in beslag genomen. Het onderzoek naar de illegale vangst en verkoop van vogels staat in ons land onder leiding van het Functioneel Parket.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
