Met nog 25 exemplaren in China, klampt de Hainangibbon zich vast aan de takken van zijn steeds kleinere leefgebied. Deze mensaap staat op het randje van uitsterven en wordt inmiddels ’s werelds zeldzaamste apensoort genoemd.
Alleen in Zuidoost-Azië komen ze voor: gibbons, een apensoort die behoort tot de mensapen. Gibbons leven in de dichte jungle en omdat er steeds meer jungle verdwijnt voor landbouwdoeleinden, wordt hun leefgebied en daarmee ook de gibbon zelf bedreigd. Een tweede bedreiging voor de gibbon komt ook uit menselijke hoek: vooral wanneer ze nog klein zijn, zien deze aapjes er erg schattig uit. Kleine aapjes worden in de jungle gevangen en bij hun moeder weggehaald om ingezet te worden in de toeristenindustrie, of om als huisdier gehouden te worden.
Uitsterven
Volgens wetenschappers kan een ziekte-uitbraak of tyfoon een van ’s werelds zeldzaamste apensoorten doen uitsterven: de Hainangibbon (Nomascus hainanus), levend in de regenwouden van het Zuid-Chinese eiland Hainan. De gibbons – slungelige wezens met kleine zwarte gezichten en een dikke beige vacht – wonen in het Bawangling nationale natuurreservaat, een ongeveer 40 vierkante kilometer lange strook van regenwoud, meer dan 190 kilometer verwijderd van de provinciale hoofdstad Haikou.
Samuel Turvey, senior researcher bij de Zoological Society of London, stelt dat de Hainangibbon op het randje staat van uitsterven:
“Het is zeker ’s werelds zeldzaamste apensoort, het zeldzaamste soort primaat, en een van de zeldzaamste soorten zoogdieren. De Hainan-gibbons klampen zich letterlijk en figuurlijk vast aan de takken van het regenwoud in de bergen waar mensen nog niet zijn begonnen met houtkap.”
Hij zegt ook dat zowel de soort als het leefgebied door de Chinese wet werden en worden beschermd, maar dat is onvoldoende:
“Het aantal dieren is nu zo gering dat het afhouden van alleen menselijke bedreigingen niet meer volstaat… Als er toevallig een of twee Hainangibbons zouden sterven aan ziekte of door een tyfoon, komt een gezonde aanwas van de populatie ernstig in gevaar. De Hainangibbon kan één van de grootste succesverhalen worden voor wat betreft het behoud van een soort als iedereen samenwerkt en de juiste stappen worden uitgevoerd.”
Stropers en houthakkers
Het Bawangling natuurreservaat was de thuisbasis van meer dan 2.000 gibbons in de late jaren ’50, maar stropers en houthakkers maakten langzaam inbreuk op het gebied waardoor er tegen 1980, toen de Chinese overheid het park tot beschermd gebied verklaarde, slechts een 30 apen waren overgebleven.
Greenpeace China’s bos-campagneleider Wu Hao stelt dat het eiland – een van China’s gebieden met de grootste biodiversiteit – in de jaren 2000-2010 totaal 72.000 hectare regenwoud verloor omdat het moest plaatsmaken voor rubber- en papierplantages:
“De plantages zijn er nog steeds, waardoor er dus nog steeds een groot probleem bestaat voor het natuurgebied, voor de gibbon en voor andere soorten.”
Afspraken
In maart 2014 heeft Samuel Turvey bijgedragen aan de organisatie van een vergadering tijdens een internationaal forum in de stad Hainan op Bo’ao, die werd bijgewoond door meer dan 100 deskundigen: ambtenaren, ondernemers en NGO-medewerkers. Het doel was om betere afspraken te maken en voorwaarden te scheppen voor het behoud van de Hainangibbons. Turvey:
“Ten eerste moeten we beter weten wat er gebeurt op de grond in Hainan’. De volwassen gibbons breken vaak uit hun sociale groepen en verlagen daarmee de kans op voortplanting. We willen onder andere gebruik maken van visuele controle en bio-akoestiek, om zo een beeld te krijgen van wat er gebeurt met deze apen waardoor ze geen sociale groepen meer vormen.”
Experts zijn ook op zoek naar individuele gibbons die zich eventueel ophouden in verre stukjes bos, en niet eerder zijn waargenomen. Turvey:
“Ieder van deze gibbons is zijn gewicht in goud waard voor het behoud van de soort. Hoe meer gibbons er zijn overgebleven, hoe groter de kans dat we deze populatie weer op peil kunnen brengen.”
Bron ©PiepVandaag.nl Hanneke van Alphen
