De giervalk -’s werelds grootste valkensoort- staat tegenover een bedreiging waarvoor hij niet weg kan vliegen: klimaatverandering. De imposante jager komt voor in het Arctisch gebied en ziet zijn leefgebied langzaam opwarmen. Met mogelijk dramatische gevolgen voor zijn broed- en jachtsucces.
De giervalk is met zijn snelheid, gewicht en vleugelspanne een imposante jager die zelfs prooien van dubbel zijn eigen formaat aankan. Het is ook de enige roofvogel die in het donkere, onherbergzame Arctische gebied blijft overwinteren. Maar dit taaie dier staat tegenover een uitdaging waarvoor hij niet kan wegvliegen of het gevecht aan kan gaan: zijn Arctische leefgebied warmt meer dan twee keer sneller op dan de rest van de planeet. Zo ziet de valk zijn leefgebied en overlevingskansen voor zijn ogen veranderen.
Kwetsbare voedselspecialist
Biologen schatten de giervalk in als een van de meest kwetsbare soorten van het Arctisch gebied, omdat de soort zo gespecialiseerd is in het leven in de ijzige kou. Wetenschappers doen daarom hun best om meer te weten te komen over de giervalk en wat nodig is om zijn leefgebied te behouden.
Een van die onderzoekers is Travis Booms, als bioloog actief voor Alaska’s Vis en Wildlife afdeling en gespecialiseerd in roofvogels. Hij bewondert de door het weerbarstige landschap geharde vogel, maar maakt zich ook zorgen, want waar vele andere in de kou gedijende diersoorten met het opwarmen van de aarde hun leefgebied verleggen naar de poolgebieden, kan de giervalk niet verder naar het noorden trekken om een kouder klimaat op te zoeken.
Hoewel ze momenteel niet worden beschouwd als een soort die met uitsterven wordt bedreigd, laat recent onderzoek in Alaska zien dat er reden is om bezorgd te zijn. “Er zijn een aantal heel duidelijke bedreigingen aangewezen,” zegt de bioloog die deelneemt aan een onderzoek naar de invloed van klimaatverandering op de giervalken van het Seward peninsula in westelijk Alaska. Zo’n 70 tot 80 paartjes giervalken leven daar: 10 procent van Alaska’s totale populatie.
Passen de vogels zich op tijd aan?
Ook fotograaf Kiliii Yüyan nam deel aan het onderzoek en fotografeerde nesten van giervalken. Zijn foto’s bieden een belangrijke bron van informatie over de vogels in hun natuurlijke leefomgeving.
“We weten nog maar zo weinig over de giervalk,” zegt hij. Ook hoe ze het voor elkaar krijgen om de winter te overleven is nog een vraag.
The gyrfalcon is the world’s largest falcon, and one of the fastest, surpassing speeds of 80 miles per hour. It’s also the only Arctic raptor that doesn’t need to head south for the winter. https://t.co/CwZ2i9VjLl
— National Geographic Magazine (@NatGeoMag) July 26, 2020
Sinds 2014 onderzoekt het Peregrine Fonds de giervalken samen met Booms en Alaska’s afdeling voor Vis en Wildlife. Ze bezoeken verspreid over het jaar zo’n 20 nesten, op de meest onherbergzame plekken, en volgen zo de eieren en kuikens tot ze uitvliegen. De verzamelde data kunnen aantonen hoe de giervalken reageren op het snel veranderende klimaat, dat onder andere heftigere lentestormen -gevaarlijk voor de jongen op het nest- en een toename van begroeiing op de toendra -wat het speuren naar prooi bemoeilijkt- veroorzaakt.
Ook nemen de onderzoekers bloedmonsters af om te bepalen of er sprake is van voor de giervalken gevaarlijke ziektes, zoals malaria en het westnijlvirus, en wordt het eetgedrag van de dieren zorgvuldig bijgehouden: het dieet van de giervalk bestaat grotendeels uit dieren die, net als hen, speciaal zijn aangepast aan het koude klimaat. Ook die prooidieren zijn gevoelig voor klimaatverandering.
“Als veranderingen in de leefomgeving plaatsvinden zal zich dat ook manifesteren in de biologie van de giervalken,” zegt David Anderson, die het onderzoeksprogramma van het Peregrine Fonds trekt. “We gebruiken de giervalken als de spreekwoordelijke kanarie in de kolenmijn,” die waarschuwt wanneer er gevaar dreigt.
Ondanks dat de wereldwijde populatie giervalken redelijk stabiel lijkt, zijn er indicaties dat deze in bepaalde regio’s afneemt. Booms geeft aan dat de meest zuidelijk levende vogels er het slechtste voor lijken te staan. Hun afname kan het gevolg zijn van de problemen die ze ondervinden van stormen en de moeilijker vindbare prooidieren. Om dat zeker te weten is meer onderzoek nodig.
Spirituele gids
Het redden van de giervalk ligt veel mensen na aan het hart; ook binnen de valkerij en de oorspronkelijke bevolking van het Arctisch gebied zijn giervalken hooggewaardeerde jagers en spirituele gidsen.
#NationalGeographic Yells ‘Crisis!’ as #Gyrfalcon Populations Thrive – Climate Realism https://t.co/CEgxfPJQz8 pic.twitter.com/uIHD5aPMq4
— Climate Dispatch (@ccdeditor) July 27, 2020
Fotograaf Yüyan stamt af van de Nanai, een oorspronkelijk volk uit Siberië, door wie valken als een van de meest krachtige spirituele helpers worden gezien. Voor hem persoonlijk is het belangrijk dat zo veel mogelijk mensen gaan begrijpen dat het Arctisch gebied meer is dan een grote ijsvlakte:
“Het is de laatste uitgestrekte wildernis die we kennen, met zo veel ontzagwekkende soorten en inheemse culturen.”
Wellicht dat de giervalk ook in deze als gids kan dienen en ons, voordat het te laat is, kan wijzen op belangrijke te nemen beschermingsmaatregelen om zijn bijzondere leefgebied te behouden.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Merel Roks
