De warme golfstroom in de Atlantische Oceaan, die ons klimaat stuurt, dreigt veel eerder dan gedacht stil te vallen. Dit zou een regelrechte klimaatramp betekenen voor de mens, heel veel dieren en hun leefgebieden. Het stilvallen van de warme golfstroom kan leiden tot grootschalige ineenstorting van ecosystemen, met enorme uitstervingsgolven als gevolg.
De Duitse oceanograaf Stefan Rahmstorf benoemde deze alarmerende bevinding enkele weken geleden, tijdens een conferentie in Vilnius:
“Dit is heel griezelig. De [huidige – red.] klimaatmodellen voorzien dit voor het jaar 2100, maar nu nog niet. En toch zien we het al.”
AMOC
De AMOC (Atlantic Meridional Overturning Circulation) is een stroming in de Atlantische Oceaan, die koud zout Noordpoolwater doet zinken en langs de tropen voert waar het opwarmt. Vervolgens stroomt dat warme water noordwaarts naar de kust van Europa. Dit is allesbepalend voor ons huidige klimaat. Nu vrezen wetenschappers dat de AMOC verstoord raakt en wel veel eerder dan gedacht. Het leek aanvankelijk heel ver weg, maar door de opwarming van de aarde smelt het water bij Groenland sneller dan verwacht. Hierdoor stroomt er te veel zoet en koud water de Atlantische Oceaan in, waardoor het systeem compleet in de war raakt. Water van verschillende temperaturen mengt slecht, net als zoet en zout water. Stefan Rahmstorf waarschuwt dat verstoring van de AMOC zo ongeveer alles voor ons kan ruïneren. Doen we nu helemaal niks, dan is er geen weg meer terug:
“Dit is een ramp die we ten koste van alles moeten zien te vermijden. Eenmaal stilgevallen, zal deze stroming waarschijnlijk duizend jaar of langer wegblijven. En recente studies laten zien dat het risico erop veel groter is dan zelfs ik dacht.”
.
Gevolgen klimaatramp verwoestend
De gevolgen voor ons klimaat zullen ‘verwoestend’ zijn, volgens de wetenschappers. In Europa zal het na de AMOC-exit flink afkoelen. In Nederland zo’n 7 tot 8 graden Celsius. Dat gaat ontzettend snel: tussen de 1 en 3 °C per tien jaar. Zet hier tegenover de opwarming van de aarde door het broeikaseffect en die valt hierbij in het niet. Het wordt hier een stuk droger én de zeespiegel stijgt met ongeveer een meter. Voor een laaggelegen land als Nederland is dat erg gevaarlijk.
In Zuid-Europa zijn de gevolgen van een aanstaande klimaatramp al zichtbaar: de opvallende toename van hittegolven bij steeds hoger oplopende temperaturen. Een van de onderliggende oorzaken zou de stilvallende AMOC kunnen zijn. Boven de koelte bij Groenland ontstaan immers gemakkelijk lagedrukgebieden, die een ‘zwengel’ aan de weerpatronen geven. Meer hete, zuidelijke lucht vanuit Afrika komt daardoor de kant van Europa op. Ons hele klimaat raakt dan volkomen in de war.
.
Grootste klimaatramp ooit
Ook de omslagen in weerpatronen op het zuidelijk halfrond zullen groot zijn. De warmte kan dan niet meer via de AMOC afgevoerd worden. Dat heeft als gevolg dat het regenseizoen in het Amazonegebied verschuift van de winter naar de zomer, en dat de zomerse regenzones opschuiven, zo blijkt uit de berekeningen van Utrechtse wetenschappers. Rahmstorf:
“Dit wordt een enorm probleem in de tropen. De tropische regenval valt niet meer op het regenwoud.”
Dit zou een allesverwoestende ramp betekenen voor dieren en de ecosystemen waarvan ze afhankelijk zijn. Er zijn gevolgen voor de vegetatie, voedselbronnen, toegang tot water en nog veel meer. Ecosystemen kunnen zelfs onbewoonbaar worden, waardoor dieren gedwongen worden buiten hun gebruikelijke patronen te migreren, op zoek naar voedsel en leefbare omstandigheden, als ze deze ruimte überhaupt hebben. Anders betekent het massale uitsterving.
.
Zijn we te laat?
In het vakblad Oceanography doet Rahmstorf een bewogen oproep om fossiele brandstoffen zo snel mogelijk uit te faseren en ontbossing te stoppen. Op de vraag of er nog een weg terug is, nu de ramp al begonnen is, laat Rahmstorf weten dat dit hem onwaarschijnlijk lijkt. De kans dat de grootste klimaatramp gaat plaatsvinden is serieus aanwezig:
“Mijn inschatting van het bewijs is dat we niet helemaal kunnen uitsluiten dat het al te laat is.”
Bronnen:
- IFAW
- De Volksrant [1, 2]
- Lees ook op AnimalsToday:
.
Wereldwijd pompen banken miljarden in klimaatverwoestende bedrijven
©AnimalsToday.nl Mariska van Geelen
