Op 10 juni bereikte Groot-Brittannië een historisch moment in de geschiedenis van elektrische opwekking nadat het twee maanden het elektriciteitsnetwerk liet draaien zonder kolen te verbranden. De periode zal vergaande gevolgen kunnen hebben op de toekomst van elektrische energieopwekking in Groot-Brittannië en de te behalen emissiedoelstellingen van 2024.

koolstofvrij
Groot-Brittannië bereikt historisch moment: twee maanden koolstofvrij | Foto: Pixabay

De lange periode van fossiele brandstofvrije energieopwekking gaat de geschiedenis in als de langste sinds de industriële revolutie. Ook hebben gedurende die periode hernieuwbare energiebronnen tegelijkertijd meer dan ooit bijgedragen aan het elektriciteitsnet dan alle fossiele brandstoffen bij elkaar. Tien jaar geleden kwam ongeveer 40% van de elektriciteit van het land uit steenkool, en de nieuwe cijfers, die door het National Grid gemeten waren en van toepassing zijn op Groot-Brittannië (Noord-Ierland zit niet op het nationale elektriciteitsnet) laten zien hoe dramatisch de transformatie van ons energiesysteem de afgelopen tien jaar is geweest.

Bedankt, corona

Naast het aanhoudende warme weer werd de periode van kolenvrije energieopwekking veroorzaakt door coronalockdowns. Toen Groot-Brittannië in lockdown ging, zou door het stopzetten van veel van de productie en het toenemen van het aantal thuiswerkers de vraag naar elektriciteit met gemiddeld 15 tot 20 procent gedaald zijn. Ook verplaatsten meer faciliteiten hun zaken online. Het gebruik van hernieuwbare energie, zoals die gewonnen uit wind of zon, steeg omdat deze vorm van opwekking vaak lagere bedrijfskosten heeft dan gas- en kolencentrales.

Wereldleider

Doug Parr, hoofdwetenschapper bij Greenpeace UK, noemde deze periode een nuttige les in het streven naar de opbouw van een nieuwe economie na de pandemie en zei in The Independent:

“De snelle afname van zo’n vervuilende brandstof is een reden om feest te vieren. Deze prestatie zou ooit ondenkbaar zijn geweest, maar het Verenigd Koninkrijk heeft terecht de kans gegrepen om een wereldleider te zijn in de geleidelijke afschaffing van kolen.”

Parr benadrukte de kans om dit met groene energie te doen, banen te creëren en de klimaatnood daadwerkelijk te kunnen gaan aanpakken.

Hernieuwbare energie

Ondanks dat gas tijdens de twee maanden consequent wel ongeveer een derde van de stroom aan het net geleverd zou hebben, is de samenstelling van de energiemix snel aan het veranderen, schreven Britse media. “Tot dusver dit jaar hebben hernieuwbare energiebronnen meer elektriciteit opgewekt dan fossiele brandstoffen en dat is nog nooit eerder gebeurd,” zei Dr. Simon Evans van het online milieublad Carbon Brief. Zonne-energie leverde tot 10 procent van de Britse stroom en wind bereikte een hoogtepunt begin april met meer dan 48 procent, rond de tijd dat de kolencentrales van het net werden gehaald. Dat Groot-Brittannië niet de brandstof hoeft te gebruiken die vroeger de grootste kracht achter het net was, is mede te danken aan de grote investering die is gestoken in hernieuwbare energie in het afgelopen decennium. Ook in de Verenigde Staten haalde het gebruik van hernieuwbare energie voor het eerst in meer dan 130 jaar die van steenkool in. Hernieuwbare energie heeft het gebruik van kolen in 2019 ingehaald als primaire energiebron.

Houtpellets

Groot-Brittannië heeft al enkele van ’s werelds grootste offshore windmolenparken zoals Hornsey One aan de Yorkshire kust, en Dogger Bank Wind Farm voor de oostkust van Engeland in de Noordzee. Nu is het bedrijf Drax uit Yorkshire, de grootste energiecentrale van Groot- Brittannië, ook een andere weg ingeslagen op het gebied van hernieuwbare energie.

De centrale, die 5% van de elektriciteit van het land opwekt, is volgens berichtgeving overgestapt op houtpellets en is van plan de afhankelijkheid van kolen tegen maart volgend jaar volledig af te bouwen. Will Gardiner, de directeur van de energiegroep:

“Wij hebben besloten dat steenkool niet langer de toekomst is…Het is een enorme onderneming geweest met resultaat dat we onze CO2-uitstoot hebben verlaagd van meer dan 20 miljoen ton per jaar tot bijna nul.”

De nieuwe manier van energieopwekking staat nog wel in de kinderschoenen en milieuactivisten hebben er bijvoorbeeld op gewezen dat tijdens elektriciteitsopwekking hout meer kooldioxide produceert per geproduceerde eenheid energie dan steenkool.

Toekomst

Verder kijkend in de toekomst, geeft de record-brekende steenkoolvrije periode aan dat Groot-Brittannië er minder moeite mee zal hebben als gedacht om de vervuilende vorm van brandstof tegen 2024 af te stoten als energiebron, het jaar dat alle resterende kolencentrales van het nationale net af moeten. Eerder deze maand was het National Grid een van de ondertekenaars van een brief waarin de regering werd opgeroepen om een groen herstel door te voeren na de coronacrisis en haar wettelijk bindende netto-emissiedoelstellingen te halen. Jess Ralston, een analist bij de Energy and Climate Intelligence Unit, zei dat deze periode “het feit benadrukt dat [fossiele] brandstof gewoon niet nodig is in een modern energiesysteem. Tegelijkertijd laten de golf van hernieuwbare opwekking en uitgebreide plannen om de nationale vloot van goedkope en schone energiebronnen uit te breiden zien dat er vanaf hier maar één richting zal zijn.”

De periode geeft volgens Ralston aan dat het energiesysteem in Groot-Brittannië flexibel is en een veranderende energievraag probleemloos kan afhandelen, sneller dan velen voor mogelijk hielden, en zei:

“Het is nu de vraag of beleidsmakers hiermee gelijke tred houden om verdere investeringen in schone energiebronnen te stimuleren.”

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Femke van Iperen