De door zijn uiterlijk niet zo populaire gier is ecologisch van groot belang. Door hun sterk geëvolueerde spijsverteringskanaal zijn ze in staat om vlees van zieke karkassen te eten zonder ziek te worden. Waren er geen gieren dan is de kans dat ziektes zich verspreiden groter. Juist de populatie van deze dieren wordt bedreigd doordat zijn vlees eten van vergiftigde koeien.

Witruggier - gieren slachtoffer
Witruggier | Foto: Yathin sk [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Dat gieren als geen ander in staat zijn om het verspreiden van ziektes tegen te gaan bewijst een voorval uit India. Daar werd de gieren-populatie, die voor 96% was uitgeroeid doordat zij van vlees hadden gegeten dat vergiftigd was met het medicijn diclofenac wat leverfalen bij de gieren veroorzaakte, vervangen door honden als aaseters. Hierdoor is niet alleen de hondenpopulatie toegenomen, maar ook de ziekte rabiës (hondsdolheid). Als gevolg daarvan zijn de gezondheidskosten volgens David Allan, conservator in het Durban Natural Science Museum, in India 1993 en 2006 met 34 miljard dollar gestegen

Begin deze maand zijn er in het Maasai Mara National Reserve in Kenia naast drie leeuwen ook elf bedreigde witruggieren overleden door het eten van vergiftigde koeienkarkassen. Deze situatie is vrij ernstig nu gieren als aaseters het verspreiden van ziektes tegengaan en hun populatie sterk doet afnemen door het toenemende aantal vergiftigingen. De koeien zijn waarschijnlijk door herders van de Masai vergiftigd om zo leeuwen uit te schakelen die een bedreiging vormen voor het vee. Maar niet alleen leeuwen eten van deze koeien ook de gieren.

Helaas neemt het aantal door Masai-herders vergiftigde karkassen toe door het afnemen van het aantal stukken land waar het vee kan grazen. Dit komt door het herverdelen en privatiseren van het land. Toch laten sommige herders ’s nachts hun vee illegaal grazen in het reservaat waar het gras beter is.

De gieren worden niet alleen het slachtoffer van vergiftigd koeienvlees. Ook olifanten worden vergiftigd, maar dan door stropers. Dit doen de stropers om de gieren op afstand te houden zodat ze niet boven hun hoofden rondcirkelen. In het wetenschappelijk vakblad Oryx is onlangs een studie gepubliceerd waar uit blijkt dat tussen 2012 en 2014 meer dan 150 olifanten en 2000 gieren door vergiftiging om het leven zijn gekomen in ongeveer een tiental stroopincidenten in zeven Afrikaanse landen.

Niet alleen in India en Afrikaanse landen, maar ook in Noord-Amerika leidt vergiftiging maar dan door lood afkomstig munitie tot sterfte onder Californische condors (een giersoort).

De koeienkarkassen die hebben geleid tot de dood van drie leeuwen en elf gieren waren waarschijnlijk vergiftigd met een gif uit de carbamaat groep. Sommige carbamaten (zoals carbofuran) zijn in de Europese Unie en de Verenigde Staten verboden, maar zijn in Afrika vrij makkelijk verkrijgbaar en worden daar vaak gebruikt om wilde dieren te vergiftigen. De Amerikaanse fabrikant van carbofuran is in 2009 een terugkoopprogramma gestart om dit gif in Kenia van de markt te halen nadat zij de 60 Minutes van CBS had gezien waarin de dood van leeuwen in het reservaat in het verband wordt gebracht met carbofuran. Afrikaanse landen moeten de toegang tot giftige pesticiden dringend beperken, zodat nog meer sterfgevallen onder gieren, leeuwen en olifanten kunnen worden voorkomen.

Bron ©PiepVandaag.nl Lianne Raat