Sommige IJslandse orka’s uit dezelfde populatie hebben zeer hoge concentraties giftige pcb’s in hun blubber en anderen minder. De verschillen in hoeveelheid pcb’s zouden vooral afhangen van een ander dieet. Deze conclusie van een recent onderzoek is onlangs gepubliceerd in Environmental Science and Technology.
Pcb’s (polychloorbifenylen) zijn giftige industriële chemicaliën die vanaf de jaren 1930 op grote schaal zijn geproduceerd. Pcb’s werden onder meer toegepast als weekmakers in plastics, maar ook in lak en verf, inkt, lijm, insecticiden, transformatoren en condensatoren. Toepassing werd in Nederland in de jaren ‘80 verboden, nadat was gebleken dat ze de gezondheid van dieren (inclusief de mens) aantastten. Vanaf 2001 geldt een wereldwijd verbod op productie en toepassing van pcb’s.
Pcb’s zijn zeer stabiel en breken daardoor erg langzaam af, maar ze zijn wel goed oplosbaar in vet. Door deze eigenschappen blijven ze lang in het milieu aanwezig en hopen ze zich op in het vetweefsel van dieren. Dit heet bioaccumulatie en vindt ook plaats in zee. Hoe hoger een dier in de voedselketen staat, des te meer de concentratie bioaccumulerende stoffen in het vet toeneemt. Onder water staat de orka (Orcinus orca) aan de top van de voedselketen.
Lulu
In 2016 werd een orka genaamd Lulu dood aangetroffen op het Schotse eiland Tiree. Ze was verstrikt geraakt in vislijnen, iets wat volgens onderzoekers maar zelden voorkomt bij orka’s. In 2017 toonden testen aan dat haar lichaam een ontzettend hoog niveau van pcb’s bevatte. Gedacht wordt dat Lulu’s leeftijd, geschat op ten minste 20, een reden kan zijn dat de niveaus van pcb’s zo hoog waren. Lulu at veel dieren die pcb’s herbergen en deze stoffen hadden zich in de loop der jaren opgestapeld.
.
.
Pcb’s hebben schadelijke effecten op het lichaam. Zo veroorzaken ze kanker, tasten het immuunsysteem en de voortplanting aan en hebben ook een effect op de hersenen. Er wordt gedacht dat dit laatste misschien ook heeft meegespeeld bij de dood van Lulu. Dr. Andrew Brownlow, hoofd van de Scottish Marine Animal Stranding Scheme (SMASS) en veterinair patholoog aan het Scotland’s Rural College (SRUC), vertelt:
“Orka’s zijn ongelooflijk intelligent, het zijn zeer wendbare, sociaal bewuste dieren. Lulu zou het grootste deel van haar waarschijnlijk zeer lange leven hebben doorgebracht in de wateren van de westkust. Het is mogelijk dat de pcb’s haar op de een of andere manier verzwakte, zodat ze niet sterk genoeg of zelfs bewust genoeg was om met deze verstrikking (in vislijn) om te gaan.”
Er wordt gevreesd dat andere dieren uit Lulu’s groep, die aan de westkust van Schotland leeft, ook ernstig besmet zijn. Die groep bestaat nog maar uit een achttal orka’s en gaat nooit de interactie aan met andere groepen orka’s. Ze worden al 23 jaar gevolgd, maar er zijn nooit kalfjes geboren.
.
Dieet bepaalt concentratie pcb’s
Onderzoekers van de McGill Universiteit in Canada deden recentelijk onderzoek naar de concentraties verontreinigende stoffen in het lichaam van IJslandse orka’s. Daarvoor werden huid- en speklaagbiopten van 50 orka’s in IJsland verzameld. Opvallend was dat er een aanzienlijke variatie was in verontreinigingsconcentraties en -profielen binnen de populatie.
De orka’s met een gemengd dieet, wat bestond uit vis (voornamelijk haring) en zeezoogdieren (zoals zeehonden of bruinvissen; dieren die zelf ook vis eten), hadden 9 keer hogere concentraties in hun speklaag (blubber) dan de orka’s die bijna alleen maar vis aten. Bij een eerder onderzoek waren relatief lage pcb-concentraties in IJslandse orka’s gevonden. De onderzoekers geven dan ook aan dat bij toekomstige beoordelingen van de gezondheidstoestand van orka-populaties rekening moet worden gehouden met deze nieuwe factor: variaties in voedselbronnen welke kunnen leiden tot verhoogde gezondheidsrisico’s door blootstelling aan pcb’s voor sommige individuen binnen een populatie.
Toekomst
Melissa McKinney, assistent professor aan de McGill Universiteit, vertelt:
“De orka is het ultieme roofdier in zee en omdat hij aan de top van het voedselweb staat, is hij een van de meest besmette dieren ter wereld. De concentraties pcb’s die we vonden in de walvissen die een gemengd dieet aten, overschreden alle bekende toxiciteitsdrempels en zullen waarschijnlijk zowel hun immuunsysteem als hun voortplantingssysteem aantasten, waardoor hun gezondheid in gevaar komt.”
Anaïs Remili, eerste auteur en promovendus bij McGill Universiteit gaat verder:
“De volgende stap voor ons is het aandeel zeezoogdieren in het dieet van deze IJslandse en andere Noord-Atlantische orka’s beoordelen. We zijn ook van plan om een grote dataset samen te stellen van verontreinigende stoffen in orka’s in de gehele Atlantische oceaan om bij te dragen aan het behoud van de soort door mogelijke gezondheidsrisico’s te kwantificeren.”
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Aurora van de Loo
