Met de film Onder het Maaiveld komt het ondergrondse leven boven tafel. Letterlijk duikt de camera onder de grond en legt met spectaculaire beelden vast wat er zich daar allemaal afspeelt. De film komt geen moment te vroeg om ons te laten zien hoe belangrijk de bodem is voor het leven boven de grond, en hoe beide werelden in elkaar grijpen. Onze redacteur Laura Lancée was bij de persvertoning aanwezig. In deze filmrecensie lees je over haar eerste indruk van de film Onder het Maaiveld.
De makers van de film (Mark Verkerk en Ignas van Schaick) zijn niet onbekend met het genre natuurfilm, zij maakten eerder al de succesvolle films De Nieuwe Wildernis (2013) en De Wilde Stad (2018). Beide films richten zich op het thema rewilding – de natuur zijn werk laten doen voor herstel en behoud van haar kracht. Deze keer speelt het zich af op microniveau en onder het maaiveld. De film volgt een groepje enthousiaste moestuiniers in Utrecht, die aan de slag gaan met het bodemvriendelijk kweken van voedsel, en die hun licht opsteken bij collega’s die daar op een andere manier of op een andere schaal ook mee bezig zijn.
Kijker bij film betrekken
Dit is een slimme manier om de kijker bij de film te betrekken, want in plaats van een afstandelijke bezienswaardigheid wordt de bodem zo iets waar je ‘iets mee kan’, waar je mee kunt samenwerken. In de eigen moestuin of achtertuin, maar ook op grotere en economisch haalbare schaal. De voorbeelden van strokenlandbouw in Friesland of het voedselbos in Gelderland, laten de kijker zich afvragen waarom we het ooit anders zijn gaan doen, waarom kunstmest en snelle productiemethoden de overhand hebben gekregen.
In de film Onder Het Maaiveld brengen we de ongeziene wereld in beeld. We hopen het belang van een gezonde bodem te benadrukken. Nu de film bijna in de filmtheaters uitkomt, zien we al dat het onderwerp steeds meer aandacht krijgt.@Wij_land @IUCNNL @IVNNederland @TAUWNL pic.twitter.com/J6Udh2yBG6
— Onder Het Maaiveld (de film) (@bodemfilm) February 20, 2023
Het inzicht dat een levende, vitale bodem cruciaal is voor het kweken van gewassen, breekt langzaam maar zeker door. Maar de film beperkt zich niet tot bodem als onderdeel van de voedselketen. Er wordt ook ingezoomd op wetenschappelijk onderzoek naar de vraag hoe bomen en planten communiceren met schimmelnetwerken in de grond. Dát ze met elkaar communiceren is al langer bekend, ze helpen elkaar in het bestrijden van ziekten of het vinden van water. Maar hoe werkt dat precies? En vinden daar ook wederzijdse onderhandelingen plaats? Is er inderdaad sprake van dwingende gedragsbeïnvloeding over en weer? We weten het niet, maar vermoeden het wel. Dr. Toby Kiers van de VU meent dat alles wat je bovengronds ziet een detail is van wat er ondergronds allemaal gebeurt. Het sluit aan op het motto van de film: ‘Een theelepel aarde bevat meer organismen dan er mensen op de wereld zijn’.
Trilhaardiertje
De beelden van het bodemleven zijn van een verbluffende schoonheid, de kleinste organismen, zoals een trilhaardiertje van tussen de 0.003 en 0.009 millimeter, zijn haarscherp te zien op het filmdoek. Wie zag ooit eerder zo duidelijk een poepende of parende regenworm? En hoe het rottende gft-afval op onze composthoop eruit ziet na een dag, een week, een maand? We zullen niet te veel verklappen van de prachtige beelden die in de film verwerkt zijn. Maar een sprookjesachtig hoogtepunt waren toch de dansende beelden van groeiende en bloeiende witte schimmels. Mocht er hier een minpuntje nodig zijn, dan is dat de herhaling die in de beelden geslopen is; vermoedelijk het gevolg van een luxeprobleem waar de makers uit een weldaad aan materiaal konden kiezen en daar, terecht, moeilijk afscheid van konden nemen.
Het geeft niks, er is genoeg te zien, te leren en te bewonderen voor iedereen die geïnteresseerd is in natuur, voedsel, tuinieren of kleine kriebelbeestjes in het algemeen. En ook als je daar niet van bent, of er nog niet echt over nagedacht hebt, is de film een aanrader. Gewoon om de mooie beelden en om te genieten over de wereld onder je voeten.
Gaat dat zien en verwonder je, vanaf 2 maart draait Onder het Maaiveld in de bioscoop.
Deze film is verbonden aan het programma Onder het Maaiveld, een driejarig project van IUCN NL, De Vlinderstichting, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Wageningen University & Research (WUR). Samen werken zij aan een structurele verandering in de omgang met de bodem, die herstel van het bodemleven mogelijk maakt en het bodemleven op waarde schat. Elk jaar organiseren zij de Bodemdierendagen en afgelopen jaar verscheen een boek, bestemd voor de volgende generaties. Onder het Maaiveld wordt mogelijk gemaakt door de Nederlandse Postcodeloterij.
©AnimalsToday.nl Laura Lancée
