Het aantal essentiële insecten neemt wereldwijd af. De snelheid verschilt sterk per continent, maar de gestage afname moet alle alarmbellen doen afgaan. Want met de toekomst van al die gewas bestuivende insecten, staat ook die van ons op het spel.
In 2021 kwamen keiharde cijfers naar buiten die aangaven dat in Europa insecten op grote schaal aan het verdwijnen zijn en dat het aantal insectensoorten de komende decennia wereldwijd met 40 procent zal afnemen. Uit een analyse bleek toen al dat insectensoorten acht keer zo snel uitsterven als zoogdieren, vogels en reptielen.
De gevonden afname is aanleiding voor zorg over de impact op de wereldwijde ecologie en de gevolgen voor de mens. Insecten bestuiven veel van onze gewassen en zijn dus belangrijk voor onze voedselvoorziening. Ze dienen ook als voedsel voor veel vogels en vleermuizen, die door een afname van insecten in de problemen kunnen komen.
Dramatisch
Volgens een studie die onlangs in het tijdschrift Science Advances is gepubliceerd, zijn in Oost-Azië in de afgelopen twee decennia het aantal plantenetende insecten die cruciaal zijn voor ecosystemen dramatisch afgenomen – samen met libellen en andere roofinsecten die ze eten.
Maar niet alleen in Europa en Oost-Azië gaat het slecht met de voor ecosystemen essentiële insecten. Honderden vlindersoorten in het westen van de Verenigde Staten verdwijnen naarmate de regio heter, droger en kwetsbaarder wordt. In een strook van 11 staten, van Californië tot Montana en van New Mexico tot Washington, neemt de populatie van 450 vlindersoorten af, volgens waarnemingen van professionals en amateurs die teruggaan tot de jaren zeventig. Er werd een jaarlijkse daling geconstateerd van 1,6 procent in de afgelopen vier decennia. Anders gezegd: een vlinderspotter die elk jaar naar dezelfde locatie ging, zag gemiddeld ongeveer 25 procent minder vlinders dan 20 jaar geleden.
Zo’n afname klinkt wellicht niet dramatisch en weinig mensen laten een traantje om een bij of een mot minder. Bedreigde zoogdieren als reuzenpanda’s, dolfijnen en olifanten zijn nu eenmaal ‘aaibaarder’ dan insecten, maar als we insecten niet snel gaan koesteren kunnen we zelf ook uitsterven.
.
Hommels kunnen asymmetrische vleugels krijgen door klimaatstress
.
Insecten sterven acht keer sneller uit dan zoogdieren, vogels, reptielen. Een team van wetenschappers van de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen in Peking heeft 18 jaar lang de migratiepatronen gevolgd van miljoenen insecten die tot bijna 100 soorten behoren. Het totale aantal insecten dat door een belangrijke migratiecorridor tussen China, het Koreaanse schiereiland en Japan vloog, bleek met bijna 8 procent te dalen en het aantal roofdierinsecten daalde in de zomer met bijna 20 procent.
Hele soorten zullen verdwijnen
Het aantal honingbijen, hommels en wilde bijen gaat snel achteruit. Niet alleen biodiversiteit is hierbij een probleem, ook de zogeheten biomassaliteit kalft af; eerst nemen de aantallen af, pas daarna zullen hele soorten van de aardbodem verdwijnen. Kris Wyckhuys, gastprofessor aan de Chinese Academie voor Landbouwwetenschappen en een van de coauteurs van de studie:
“Alles is met elkaar verbonden. Insecten leveren belangrijke diensten aan de mensheid. Eén soort zal beginnen te verdwijnen of een dramatische afname in overvloed ervaren, en die koppelingen in het voedselweb zullen ook beginnen te verzwakken – uiteindelijk zal het hele web ontrafelen.”
Dit verlies is verontrustend, omdat genoemde insecten een sleutelrol spelen bij het bestuiven van gewassen en wilde bloemen. Verstoring daarvan bedreigt ecosystemen over de hele wereld; een bugpocalyps. Een biologische vernietigingsgolf. Matt Forister, professor biologie aan de Universiteit van Nevada in Reno en coauteur van de studie:
“De invloed van klimaatverandering wakkert die achteruitgang aan, wat logisch is omdat ze zo wijdverbreid zijn. Zeldzame soorten, gewone soorten, wijdverspreide soorten, lokale soorten, ze gaan allemaal achteruit.”
.
De studie weerspiegelt ander onderzoek dat vergelijkbare alarmerende aantallen insecten heeft gevonden, waaronder vlinders op de Amerikaanse prairie, kevers in de bossen van Puerto Rico en vliegen in de moerassen van Duitsland.
Mens oorzaak
Er is volgens ecologen een aantal redenen waarom de voor ecosytemen zo essentiële insecten uitsterven. Wegen, landbouwgrond en invasieve soorten tasten hun leefgebied aan en pesticiden vervuilen wat overblijft. Klimaatverandering heeft geleid tot onregelmatig weer en grillige seizoenspatronen.
.
.
Wanneer we niets doen, kunnen alle essentiële insecten over 100 jaar dood zijn – en dat is fataal voor de mensheid. De mens is zelf de oorzaak van het uitsterven van veel dieren. Ontbossing, mijnbouw, vervuiling en vergiftiging en de uitstoot van broeikasgassen dragen allemaal bij aan de dierensterfte. Doordat de mensheid meer en meer ruimte inneemt, krimpt het leefgebied van elke diersoort navenant. Aangezien insecten ongeveer twee derde van alle diersoorten op aarde vormen, heeft dat een enorme invloed op de aanwezige levensvormen op onze planeet.
Als mens waarderen we de bijdrage van insecten aan ecosystemen veel te weinig. Zodra hun aantallen verder en verder afnemen komt het voortbestaan van de hele mensheid vanzelf in gevaar. Insecten vormen het tandwiel in de natuur van de hele wereld, zijn essentieel voor al wat leeft. Het insect is klein, maar zijn daden zijn groot!
Alle insecten zijn essentiële insecten
Waarom hebben we het over essentiële insecten?
- Insecten zijn belangrijk voor bestuiving, als onderdeel van de voedselketen en voor de afbraak van organische materiaal in de bodem. Bestuiving is het overbrengen van stuifmeel van de ene bloem op de andere. Dit is cruciaal voor voedselgewassen en wilde planten.
- Bij een afname van insecten zal fruittelen moeilijk worden en zou fruit in de toekomst een luxeproduct kunnen worden. Geen appeltje meer tussen de middag.
- Insecten zijn hel belangrijk als onderdeel van de voedselketen; voor veel dieren zijn insecten een direct voedingsmiddel. Bij afname van insectenaantallen zullen sommige soorten geen voedsel meer hebben en dat zullen ze niet overleven. Dit is bijvoorbeeld al te zien in de achteruitgang van insectenetende vogels.
- Tot slot zijn insecten belangrijk voor de bodem. In de winter bevinden insecten zich in de bodem als ei, pop of larve. Daar zorgen zij voor de afbraak van organisch materiaal en dat maakt de bodem weer gezond. Zuinig zijn op insecten dus!
.
Bronnen:
- Science Advances
- Washington Post
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
