Wanneer de visserlui in Puerto Ayora op het eiland Santa Cruz in de Galapagosarchipel in de kleine vissershaven hun vangst van Wahoo en Geelvintonijn aan land brengen, worden ze opgewacht door een grote groep bewoners van de Galapagos. En het zijn niet allemaal tweevoeters met boodschappentassen. Een aantal inwoners heeft geleerd dat hier een gemakkelijk maaltje te vergaren valt.
Ondanks het grote bord naast de snijtafels dat oproept om de zeeleeuwen niet te voeren zijn het deze vinvoetigen die op de eerste rang plaatsnemen, daarna volgt een grote groep pelikanen en enkele reigers.
Een van de zeldzaamste dieren die op komt dagen is de lavameeuw. Deze halve meter grote vogel is onmiskenbaar vanwege de volledig leigrijze (lava)kleur; donker op de kop en vleugels, lichter op de borst en onderzijde. Meest opvallend zijn de witte oogleden en de scharlakenrode binnenzijde van de bek. De snavel en poten zijn zwart. Ze krijgen dit verenkleed als ze 3 jaar oud zijn. Tot die tijd zijn ze egaal donkerbruin.
In tegenstelling tot veel meeuwsoorten die in kolonies broeden, nesten lavameeuwen solitair op zandstranden nabij lagunes. De soort broedt het hele jaar door, maar met een piek tussen mei en oktober. Ze leggen twee goed gecamoufleerde eieren in een nest dat niet veel meer voorstelt dan een ondiepe kuil, die in een maand tijd worden uitgebroed. Na nog eens twee maanden zijn de jongen vliegklaar.
Zoals de meeste meeuwen zijn ze omnivoren; ze leven van afval, roven eieren uit nesten, vangen kleine vissen, krabben, jonge zeeleguanen en hagedissen en voeden zich met de placenta’s van zeeleeuwen. Op zoek naar voedsel patrouilleren ze zo’n 3 tot 5 meter hoog langs de kust.
De lavameeuw is een van de zeldzaamste meeuwen ter wereld. De volledige populatie leeft op de Galapagoseilanden. Een schatting uit de jaren ‘60 kwam uit op 300 tot 400 paren. Onderzoekers komen tot deze aantallen door langs een bepaald stuk kust, 56 kilometer in dit geval uit 1963, het aantal territoria te tellen en dit aantal dan te extrapoleren over de overgebleven kustlijn van de archipel. Een nieuwe schatting in 2007 kwam uit op 243 individuen, de 81 lavameeuwen geteld op het eiland Santa Cruz doorgerekend voor de volledige eilanden groep.
Hoewel het grootste deel van de Galapagoseilanden een beschermde werelderfgoedstatus heeft, bereiken de lavameeuwen waarschijnlijk hun grootste dichtheid juist in die gebieden die buiten het nationale park vallen, namelijk de havens van de drie belangrijkste menselijke bewonerscentra Puerto Ayora (Santa Cruz), Puerto Baquerizo Moreno (San Cristóbal) en Puerto Villamil (Isabela).
Hun aantal wordt als stabiel beschouwd, maar op de rode lijst van bedreigde dieren komen ze voor als kwetsbaar, vooral vanwege hun geografisch beperkte leefgebied.
De grootste bedreiging vormt, als zo vaak, de visserij, zowel door bijvangst aan haken als door vervolging door vissers. Verder kan het eten van afval verkeerd voor ze aflopen en hebben ze te lijden onder geïntroduceerde zoogdieren zoals ratten, katten en honden, die vooral een bedreiging vormen voor de eieren en jongen.
Ik zat bij een lagune op Bachas Beach, Santa Cruz eiland, rustig te wachten tot de slapende flamingo’s genegen waren om hun kop van onder hun vleugels tevoorschijn te halen, toen een in donker dons geklede vogel op me afwandelde van onder de struiken. Het was me niet meteen duidelijk tot welke soort dit overduidelijk jonge dier behoorde, maar dat werd snel duidelijk toen de furieuze ouders ter plekke arriveerden. Ze maakten hun kind op niet mis te verstane wijze duidelijk dat er niet gefamiliariseerd diende te worden met deze tweebenige reuzen. Daar komen de foto’s vandaan van het jong en de duidelijk ongelukkige ouder. De andere foto is genomen bij de Puerto Ayora vismarkt.
Erwin Vermeulen is hoofdwerktuigkundige op een schip, fotograaf, vrijwilliger bij Sea Shepherd en woont samen met zijn vriendin Susan, een dove kat, een eenogige kat, een kat met één nier en een dove en blinde hond.
©PiepVandaag.nl
