In de Europese Rode Lijst van Vogels 2021 wordt het regionale uitstervingsrisico herzien van vogelsoorten in meer dan 50 landen en gebieden in Europa. Van de 544 vogelsoorten in Europa staan er op dit moment 71 (13 procent) op de Rode Lijst; ‘ernstig bedreigd’, ‘bedreigd’ of ‘kwetsbaar’. Nog eens 35 soorten (6 procent) zijn ‘bijna bedreigd’ en op weg om op de Rode Lijst te belanden.
Zorgwekkend is de achteruitgang van soorten die in een groot deel van Europa voorkomen, bijvoorbeeld de roek, het neefje van de zwarte kraai. Daarnaast staan ook de watersnip en de tureluur op de Rode Lijst. De kievit stond op de vorige lijst al in de categorie ‘kwetsbaar’ en behoudt deze status. Zeevogels zijn een sterk bedreigde groep, evenals een aantal eenden.
Lichtpuntjes: de vooruitgang van de rode wouw en het feit dat onder meer de zilvermeeuw, ijsvogel en blauwe kiekendief van de Rode Lijst zijn gehaald.
1 op de 5 vogelsoorten in Europa wordt met uitsterven bedreigd. 😱
Dit blijkt uit de nieuwe Europese Rode Lijst van Vogels, van BirdLife International. Daaronder veel vogels van het platteland.
Hier meer info en de volledige Rode Lijst voor gebruik:https://t.co/O1vsx4tyYu 🌾
— Vogelbescherming NL (@vogelnieuws) October 15, 2021
De Europese Rode Lijst van Vogels 2021
De gegevens zijn verzameld door duizenden experts en vrijwilligers uit heel Europa, waarbij voor elke vogelsoort het risico op uitsterven wordt geëvalueerd op basis van de trend van de afgelopen jaren. Omdat vogels zo gevoelig zijn voor veranderingen in hun omgeving, zijn ze een perfecte indicator om te begrijpen hoe het met onze planeet gaat. Al het leven op deze planeet is met elkaar verbonden, dus als vogels in gevaar zijn, zijn we allemaal in gevaar.
De lancering van de lijst gebeurt niet toevallig in de week dat de VN-top voor biodiversiteit plaatsvindt, waar een nieuw plan besproken wordt om de wereldwijde biodiversiteitscrisis aan te pakken.
Enkele van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek:
- 1 op de 5 vogelsoorten in Europa wordt met uitsterven bedreigd of wordt bijna met uitsterven bedreigd
- 1 op de 3 vogelsoorten in Europa is de afgelopen decennia afgenomen
- Zeevogels, steltlopers en roofvogels zijn de meest bedreigde en snelst afnemende groepen
- Mariene leefgebieden, evenals landbouwgronden, drasland en graslanden zijn de leefgebieden met de meest bedreigde en/of afnemende soorten
- De meerderheid van de leeuweriken, gorzen en klauwieren neemt af
- 71 soorten (13%) worden in Europa bedreigd (CR, EN, VU)
- Nog eens 35 soorten (6%) zijn bijna bedreigd
- 5 soorten zijn nog steeds regionaal uitgestorven
De belangrijkste oorzaken van afnemende vogelpopulaties in Europa zijn de grootschalige verandering van landgebruik; intensieve landbouw; overexploitatie van mariene hulpbronnen; vervuiling van binnenwateren; niet-duurzame bosbouw en infrastructuur.
1 op 5 Europese vogels met uitsterven bedreigd #vogel #uitsterven #natuur #RodeLijst @BirdLifeEurope @BirdLife_News https://t.co/tt9ZsL9TR8
— VILT vzw (@vilt_nieuws) October 18, 2021
Hoewel de feiten op de nieuwe Europese Rode Lijst grimmig zijn, is er ook goed nieuws. De verbeterde status van de rode wouw en de goudvink van de Azoren – twee opmerkelijke succesverhalen over natuurbehoud – toont aan dat gerichte benaderingen voor het herstel van soorten kunnen werken; terwijl interventies zoals goed ontworpen agromilieuprogramma’s een reddingslijn kunnen vormen voor afnemende soorten zoals de kwartelkoning. Anna Staneva, BirdLife Europe:
“Vogels zijn al langer op deze planeet dan wij, maar met de snelheid waarmee de mens de wereld uitbuit en vernietigt, zien we dat sommige soorten met uitsterven worden bedreigd. De Rode Lijst is een cruciale hulpbron voor iedereen die werkt aan het stoppen van biodiversiteits- en klimaatcrises, want waar vogels in de problemen zitten, heeft de natuur ook problemen.”
Claire Rutherford, van BirdLife Europe:
“Feit is dat we het lot van de Europese vogels kunnen verbeteren. Vogelpopulaties in Europa dalen vooral omdat ze hun leefgebied verliezen en daar zijn oplossingen voor. Grootschalige herstelwerkzaamheden naast de bescherming van de weinige natuurlijke leefgebieden die nog over zijn in Europa, zullen niet alleen vogels helpen overleven, maar ook de mensheid.”
Martin Harper, regionaal directeur, BirdLife Europe:
“De resultaten tonen aan dat we er niet in slagen om ons land, zoet water en zeeën duurzaam te beheren. We hebben Europa nodig om de wereld te leiden bij het herstellen van de natuur, en om dat te laten gebeuren, is er niets minder nodig dan een transformatie van onze economieën. Deze transformatie moet NU beginnen, in wat de VN het decennium van ecologisch herstel heeft genoemd.”
De feiten in Nederland
Het beeld dat wordt geschetst voor Europa, is grotendeels duidelijk herkenbaar in Nederland.
Zo is de status van de watersnip op de Rode Lijst bijvoorbeeld verslechterd van ‘gevoelig’ naar ‘kwetsbaar’, voornamelijk als gevolg van verlies van leef- en broedgebied: nat en kruidenrijk grasland. Het aantal watersnippen is sterk afgenomen als gevolg van verdroging door intensieve landbouw en de soort is zeldzaam geworden op het boerenland.
De status van de zomertortel op de Rode Lijst blijft kwetsbaar, aangezien dit mooie duifje door intensieve landbouw geen broedgebied en voedsel meer vindt.
Uit het rapport van de Rode Lijst blijkt dat de broedpopulatie grutto’s van de IJslandse ondersoort is toegenomen, waarschijnlijk als gevolg van een stijgende temperatuur in dat gebied in de lente. De soort daalt echter alarmerend snel in Nederland en Rusland. Ook deze soort is in het broedseizoen afhankelijk van natte, kruidenrijke graslanden met veel insecten. En helaas hollen die achteruit door het huidige gebruik van het platteland, waarbij bloemen en kruiden plaats hebben gemaakt voor snelgroeiend, eiwitrijk gras als voedsel voor koeien.
Gerichte bescherming van soorten en leefgebieden kán werken. Met behulp van boeren die óók ruimte maken voor kruiden, insecten en vogels.
Wil je de hele Rode Lijst bekijken, kijk dan hier.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
