Duizenden proefapen reizen de wereld over, gefaciliteerd door luchtvaartmaatschappijen en luchthavens die daarbij niet zelden regels overtreden. Brussels Airport speelt een centrale rol als doorvoerhaven, en tot voor kort was de IJslandse luchtvaartmaatschappij Bluebird Nordic nauw betrokken. Nu zij er onder druk mee stoppen, wordt hun plek alweer snel ingenomen.
De apen komen uit Azië en worden naar Europa, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten gestuurd, zodat onderzoekers dierproeven kunnen uitvoeren. Veel luchtvaartmaatschappijen zijn wegens ethische bezwaren gestopt met het vervoeren van apen, waaronder recentelijk Air France. De stop in Frankrijk maakte van Brussels Airport een belangrijke toegangspoort tot de EU en Groot-Brittannië, en een doorvoerhaven naar de VS. Sinds halverwege 2023 zijn duizenden apen in kleine houten kratten op het Belgische vliegveld aangekomen.
Transporteurs blijven proefapen vervoeren
Het IJslandse Bluebird Nordic maakte minstens zestien reizen naar Mauritius, Vietnam en Cambodja om proefapen naar westerse landen te vervoeren. Volgens de Spaanse dierenwelzijnsorganisatie Abolición Vivisección werden alleen al op zeven van die vluchten zo’n 5.000 apen vervoerd. Het gaat vooral om langstaart makaken. deze soort staat als bedreigd vermeld op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN).
Nadat de IJslandse nieuwsorganisatie RÚV de omstreden activiteiten onderzocht en publiceerde, besloot Bluebird Nordic de apentransporten te beëindigen. Helaas zijn de makaken daar zelf nauwelijks mee geholpen. Het lijkt er immers op dat het Poolse SkyTaxi de handel heeft overgenomen. Dierenrechtenactivisten roepen SkyTaxi en Brussels Airport op om hun betrokkenheid bij de handel in laboratoriumapen te beëindigen.
Omstreden transporten van proefapen
Een grote bron van zorg over het welzijn van de dieren zijn de transportomstandigheden. Het gaat namelijk om lange vluchten met meerdere tussenstops. Een reis begon bijvoorbeeld op 16 oktober op Mauritius en voerde door Saoedi-Arabië, België, IJsland naar de VS. Dit duurde al met al 43 uur. Een andere reis van Vietnam naar de VS duurde in totaal meer dan 32 uur met tussenstops in India, Georgië en IJsland. Uit rapporten van Abolición Vivisección blijkt dat dieren onderweg niet voldoende voedsel en water kregen. De IJslandse regelgeving heeft strikte richtlijnen voor het transport van dieren, met als doel angst, letsel of lijden te voorkomen. Bluebird Nordic heeft deze regels bij de apentransportkoffers overtreden.
In de regel komen apen voor wetenschappelijk onderzoek uit fokfaciliteiten om ervoor te zorgen dat hun herkomst traceerbaar is en de dieren zelf geen ziekten of ziekteverwekkers hebben. Maar toen de coronapandemie uitbrak, ging China – de grootste exporteur van apen – op slot en stopte de export. Ineens was er een tekort aan proefapen. Tegelijkertijd was er een enorme toename van de vraag naar apen voor verschillende wetenschappelijke experimenten. Dr. Lisa Jones-Engel, wetenschappelijk adviseur van PETA, zegt dat Mauritius, Cambodja en Vietnam in het ontstane gat sprongen. Maar de apenhouderij gaat vaak slecht omdat de dieren zich in kooien niet voortplanten. Daardoor worden ze veelal uit de jungle geroofd, en dragen dus ook vaak ziekten en ziektekiemen met zich mee.
Onverschillige wetenschappers
Jones-Engel voerde vroeger zelf laboratoriumexperimenten met apen uit, maar walgt nu van de mishandeling en de onverschilligheid binnen de wetenschappelijke gemeenschap. Veel proefapen kwamen ziek aan en droegen ziekten zoals tuberculose en malaria mee. Jones-Engel van PETA:
“Noem alle ziekten maar op. Deze dieren hadden het. We zijn dan ook bezorgd dat een volgende pandemie kan voortkomen uit het transport van deze wilde dieren. Sterker, je kunt ze zien als bioterroristische wapens. De ziekteverwekkers worden uitgescheiden via de urine, de ontlasting, het speeksel en via ademhalingsdruppeltjes.”
Ieder jaar is het op 24 april Wereldproefdierendag. Ook dit jaar wordt op die dag extra aandacht gevraagd voor de proefdieren – apen, maar ook honden, konijnen, vissen en andere dieren – in laboratoria en de alternatieven die meer en meer worden ontwikkeld om het gebruik van proefdieren uit de wereld te helpen.
Bronnen:
- Kveikur
- The Animal Reader
- Lees ook op AnimalsToday.nl
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
