Wereldwijd komen er elk jaar plekken bij waar (bijna) geen zuurstof meer voorkomt in het zeewater. Algen, koraal en vissen sterven en de onderwaterwereld verdwijnt. Vanaf de jaren ’70 dumpen boeren en bedrijven tonnen stikstof en fosfor in rivieren, wat ervoor zorgt dat er kilometers aan ‘dead zones‘ ontstaan; dode zones.
In de afgelopen elf jaar is het aantal dode zones bijna verdubbeld, van 400 in 2008 naar 700 in 2019. Met 102.515 vierkante kilometer is de Golf van Oman, die zich in de Arabische zee bevindt, de grootste dead zone ter wereld. Met verre afstand is de Golf van Mexico nummer twee van de wereld met zo’n 9.656 vierkante kilometer aan dode zee. Dat is twee keer Nederland. Maar ook de Oostzee en Noordzee worden hierdoor getroffen. Het Zeeuwse Grevelingenmeer vormt al jaren een probleem. Onderzoeker Peter van Bragt vertelt:
“Dieper dan 10 meter is het gewoon dood. Daar is het één grote baggerput.”
Dat is precies wat een ‘dode zone’ inhoudt. Er groeit niks, er leeft niks en alles is grijs en grauw. Doordat er geen zuurstof meer is in deze gebieden gaat alles wat er ooit heeft geleefd langzaam dood en komt er ook geen levend wezen meer in de buurt. Niet alleen oceanen kennen dit verschijnsel, ook fjorden en baaien blijven niet achter.
Zuurstof raakt op, dode zones ontstaan
Het proces van het wegnemen van de zuurstof in het water begint op het land. Boeren en bedrijven laten hun afval wegstromen in rivieren waarnaar het uitmondt in de dichtstbijzijnde oceaan. Kunstmest bevat fosfor en nitraat. Deze stoffen zorgen ervoor dat de zuurstof wordt gefilterd uit het water. In de Golf van Mexico is het percentage van stikstof vanaf de jaren 50 verdubbeld en van nitraat zelfs verdriedubbeld. Dit verstoort het natuurlijke proces van de wateren op de wereld en ontregelt de dieren nog erger. Deze organismen kunnen niet voortbestaan in deze gebieden omdat mensen soja en maïs willen verbouwen.
Doordat er geen bacteriën meer kunnen leven op deze plekken kunnen zij er ook niet meer voor zorgen dat de overgebleven dieren- en plantenresten worden omgezet in zuurstof. Het is dus een vicieuze cirkel waar de natuur in terecht is gekomen. De vissen die er nog proberen te overleven komen met hun buik drijvend aan het oppervlak van het water te liggen. VN-secretaris Antonio Guterres zegt hierover:
“Door de druk van veel menselijke activiteiten blijven de oceanen achteruitgaan en worden essentiële habitats – zoals mangroven en koraalriffen – vernietigd, waardoor hun vermogen om de gevolgen van de klimaatverandering te helpen opvangen, wordt belemmerd.”
Jammer genoeg gebeurt dit ook vaker op land. In centraal-Frankrijk zijn er gebieden waar geen insecten meer voorkomen. Deze dieren waren essentieel voor de vogels en andere zoogdieren die in dit gebied leefden.
Positieve toekomst
Maar er is hoop. Het aantal incidenten waarbij olie zou lekken in de zee neemt al jaren af; 32 minder schepen gingen verloren in vergelijking met de vier jaar daarvoor. Boeren en bedrijven staan steeds vaker open om mee te denken. De beste opties zijn minder kunstmest, meer gebruikmaken van planten met diepere wortels en het afschermen van de oogst op het veld zodat de bodemgrond goed blijft zitten.
Ook de ‘normale’ mens kan hier een steentje aan bijdragen. Geen of minder vlees eten, geen koraalolie gebruiken en zo min mogelijk autorijden helpen om deze dode zones te verminderen, of zelfs tegen te gaan. Want elk dier verdient een plekje om te zwemmen. Bill Northey, een USDA-lid van de Taskforce zei:
“Het zal lang duren om de nutriëntenbelasting te verminderen, maar ik geloof wel dat we een moment van verbetering gaan zien.”
Oceaanexpert Nancy Rabalais volgt de dode zone in de Golf van Mexico, waar niet meer genoeg zuurstof in het water is voor leven:
.
.
Bronnen:
- HLN
- National Geographic
- NOS
- The Portugal News
- SDG Nederland
- TED/YouTube
- Lees ook:
.
©AnimalsToday.nl Maury Senden
