Onderzoekers weten al decennialang dat orka’s giftige stoffen in hun lichaam hebben. Nu blijkt dat vooral het dieet van de orka zorgt voor veel gifstoffen in hun lichaam.
Al langer weten onderzoekers dat orka’s veel gifstoffen in hun lichaam hebben. Dat komt omdat ze een relatief hoog vetpercentage hebben en giftige stoffen zich daar graag aan binden. De stoffen verzwakken het immuunsysteem van orka’s, belemmeren de groei en de ontwikkeling van de hersenen en verstoren zelfs de voortplanting. In combinatie met hun status als toproofdier, behoren deze dieren volgens een nieuwe studie tot ‘de meest besmette dieren op aarde’. Uit een nieuwe studie blijkt overigens wel dat er grote verschillen bestaan tussen populaties, als je kijkt naar de concentraties giftige stoffen. Zo zitten er veel meer giftige stoffen in het vet van orka’s uit de westelijke Noord-Atlantische Oceaan dan die uit het oostelijke deel. Het dieet speelt hier een grote rol, zegt Peter Ross, senior wetenschapper bij de Raincoast Conservation Foundation in British Columbia, die niet bij het onderzoek betrokken was.
“We zijn er achter gekomen dat je echt bent wat je eet. De top van de voedselketen, zoals geïllustreerd door deze orka’s, is uiterst kwetsbaar.”
Het orka dieet
Hoe hoger het dier in de voedselketen belandt, hoe meer giftige stoffen ze binnen krijgen. Daarom bevat de blubber van orka’s die andere roofdieren eten, veel hogere concentraties gifstoffen dan andere dieren. Hoofdonderzoeker Anaïs Remili bestudeerde eerder het dieet van verschillende orkapopulaties in de Noord-Atlantische Oceaan. Zo eten orka’s in het oosten vooral haring en in het midden zeehonden en makreel. Westelijke Noord-Atlantische orka’s eten vooral baleinwalvissen, bruinvissen, witte dolfijnen, narwallen en zeehonden. Het is daarom ook niet verbazingwekkend dat de westelijke Noord-Atlantische orka’s hogere concentraties gifstoffen hebben.
Voor de studie verzamelden onderzoekers blubber van 162 orka’s van verschillende leeftijden en geslachten in de Noord-Atlantische Oceaan, waaronder het Canadese Noordpoolgebied, Groenland, IJsland en Noorwegen. De monsters werden tussen 2008 en 2022 op verschillende manieren verkregen: sommige via onschadelijke biopsiepijltjes en andere werden afgenomen van geoogste of gestrande individuen.
Polychloorbifenyl
De grote boosdoener in het dieet van de orka’s is polychloorbifenyl, een klasse van organische chloorverbindingen die ook wel PCBs worden genoemd. De vervuilende PCBs zaten bijvoorbeeld in plastic, verf, pesticiden, koelvloeistoffen en vlamvertragers. Deze werden in de jaren veertig veel geproduceerd en gebruikt. Europa produceerde in de periode 1954 tot 1984 zo’n 300.000 ton van deze giftige stoffen. Hoewel meer dan negentig landen in 2001 een VN-verdrag ondertekenden om bepaalde chemicaliën niet meer te gebruiken, is de schade nog groot. Veel voorraden zijn ondanks de afspraken niet vernietigd en lekken waarschijnlijk verontreinigende stoffen. Maar ook chemicaliën die al decennia in de oceanen zitten, zorgen voor veel problemen. Tegenwoordig is Noord-Korea het enige land dat nog steeds PCBs produceert. Paul Jepson van de Zoological Society of London, die niet betrokken was bij het onderzoek:
“PCBs zijn ontzettend giftig en ze blijven hardnekkig bestaan in het milieu. Het zijn orka’s die via hun dieet verreweg de meeste blootstelling hebben van elke diersoort op aarde.”
Gifstoffen zorgen voor problemen
Hoewel wetenschappers nog onvoldoende bewijs hebben over het korte termijneffect van de gifstoffen op de reproductiesnelheid, zal dit waarschijnlijk de komende jaren wel gevolgen voor de orka’s hebben. De gevolgen worden verergerd door andere problemen waar orka’s mee te maken hebben. Zo hebben de dieren ook last van geluidvervuiling en in veel gebieden zijn er te weinig voedzame prooien. Het zal ertoe leiden dat sommige orkapopulaties “zich in de loop van de tijd niet kunnen herstellen en/of groeien”, zegt Tanya Brown, onderzoeker bij het Canadese ministerie van Visserij en Oceanen die zich bezighoudt met de effecten van giftige stoffen op de gezondheid van orka’s.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
