Diederik van Liere: De nieuwe natuur spiegelt ons 

Een spooktocht mag niet met een wolf in de buurt. Een natuurfilmer wordt bedreigd. Een wolf die een fietser volgt, die steeds harder wegfietst. Kunnen de beelden van onze afstand tot de natuur nog treffender?

Als je er helemaal niets mee hebt, is de natuur eng, vies en bedreigend. Bomen zijn gevaarlijk, want een tak kan afbreken. Een oever is dat ook, want je kunt erin wegzakken als er bevers zijn. Spinnen zijn eng, want het zijn spinnen. Natuur is ook vies, want in een plas zwemmen is als zwemmen in een bak bacteriën. Ook vogelpoep maakt je ziek, net zoals bramen, paddenstoelen of teken. En nieuw is dat er een roofdier rondloopt dat je kan opeten.

De kunst tot overleven is bij onze soort ontwikkeld tot een neiging alles te beheersen en onzekerheden weg te nemen. Onzekerheden worden nu als bedreigingen ervaren. We sluizen naar een steriele, afgesloten, gereguleerde omgeving. Daar past geen natuur in met slecht beheersbare dynamieken.

De mens lijkt zo letterlijk een soort buitenaards wezen te worden. In de toekomst kijkend zie ik een wezen in een sterk geïsoleerd huis, met nauwelijks iets anders dan schermen om hem heen en een groot hoofd zonder al teveel kracht in lijf en leden, zich voedend met fabrieksmatig geproduceerd voedsel en lucht ademend die ook kunstmatig is gefilterd en geproduceerd.

Kern is hoe we letterlijk in het leven staan. Natuurlijke onzekerheden zijn sinds het ontstaan van leven bron van evolutie. Ze zijn de kracht van ontwikkeling. Juist niet de ondermijning ervan. Ook vanaf conceptie wordt de ontwikkeling van het embryo uitgedaagd. De stoffen en geluiden die via de moeder tot het embryo komen zijn bijvoorbeeld van grote invloed. Groei je als jong kind op in een rijke, uitdagende omgeving, in plaats van een monotone, geïsoleerde plek, dan ben je cognitief beter en sociaal vaardiger. Ook je weerstand versterkt, belangrijk als je tijdens de jeugd veel buiten bent en je lijf dus allerlei uitdagingen van lichaamsvreemde stoffen en bacteriën ervaart. Motoriek en skelet hebben uitdagingen nodig om zich te versterken.

Allemaal voorbeelden van het belang van uitdagingen, ofwel zaken die nieuw zijn en je motiveren om grenzen op te zoeken. Natuurlijke uitdagingen hebben we hard nodig. We zouden ze positief tegemoet moeten treden, in plaats van uitroeien en buitensluiten.

Wat houdt dat dan in voor de spooktocht? Laat de wolf maar komen? Ja dus, als er goed geïnformeerd, volwassen toezicht is bij de groepjes kinderen op spooktocht. Sleutel is het belang dat de kinderen niet moeten wegrennen en dat de groep met de volwassene frontaal tegenover de wolf moet blijven staan. Ik heb dat elders al uitgelegd. Hoe mooi zou die leerervaring zijn! De kans op een wolf is dan zelfs een prachtige aanwinst voor de spooktocht.

En wat houdt dat dan in voor de fietser die wegreed voor de wolf? Als hij gewoon was afgestapt en naar de wolf was toegekeerd, dan waren de rollen omgekeerd. De wolf zou dan stoppen en vervolgens het bos weer ingedoken zijn. Wat zou dat een geweldig leuke fietstocht zijn geweest!

De natuur houdt ons een spiegel voor: de afstand tot de natuur wordt fnuikend. Ik hoop dat we dat in gaan zien en van harte dat ze in brede zin leermeester en inspiratie voor ons zal blijven. Evolutie blijft aards.

©AnimalsToday.nl Diederik van Liere  – Institute for Coexistence with Wildlife