Recent nog zijn op een kalkoenboerderij in Putten vanwege vogelgriep alle 27.000 dieren gedood. De ziekte is overal ter wereld aanwezig en treft steeds meer diersoorten. Zo zijn ook zoogdieren als katten gevoelig en dieren in de vee-industrie. In het VK is deze week voor het eerst een besmetting bij schapen waargenomen. Het is slechts een kwestie van tijd totdat het virus grip krijgt op mensen. Een nieuwe pandemie ligt op de loer, zo luidt de waarschuwing.
Er sterven al geruime tijd pinguïns; op de Falklandeilanden zowel volwassen vogels als kuikens. Het Wetenschappelijk Comité voor Antarctisch Onderzoek (SCAR) is bezorgd dat het virus zich gaat verspreiden onder de enorme pinguïnkolonies van Antarctica.
.
.
In Argentinië is vrijwel een hele generatie aan jonge zeeolifanten bezweken aan het virus en in Brazilië zijn sinds mei 2023 al bijna 1000 zeeleeuwen en zeehonden gestorven aan de gevolgen van vogelgriep. Het roept de vraag op: kunnen zoogdieren elkaar besmetten?
.
Vogelgriep ligt op de loer
Sinds 2021 zijn er wereldwijd al miljoenen vogels en duizenden zoogdieren, waaronder bruine en zwarte beren, en ijsberen, overleden aan de gevolgen van vogelgriep. Dit betekent dat het virus één van de meest afgelegen gebieden van de wereld heeft bereikt. Dit gegeven baart wetenschappers grote zorgen. Langzaam dringt het tot ons door: veel meer wilde dieren dan verwacht hebben vogelgriep. Het gaat al lang niet meer om louter vogels. Uit onderzoek bleek nog maar eens dat veel zoogdieren besmet zijn, ook al vertonen ze soms (nog) geen symptomen.
.
In de Verenigde Staten is een variant vogelgriep opgedoken van het hoog pathogene type H7N9. Dit is een ander type dan het eveneens hoog pathogene H5N1, dat ook in dat land rondwaart. Beide typen zijn niet verwant. Er is geen gevaar voor de volksgezondheid, wordt gezegd. Maar hoelang duurt het nog eer dat wel zo is?
.
Nieuwe pandemie
Vogelgriep is potentieel dodelijker dan corona en deskundigen pleiten daarom voor goede voorbereiding.
Vogelgriep kan immers zorgen voor een nieuwe pandemie met de omvang van de coronacrisis, zegt hoogleraar Chantal Rovers:
“Het gaat nu in de VS massaal rond onder koeien, en dat is heel zorgwekkend.”
Ook viroloog Marion Koopmans noemt de vogelgriep een pandemische dreiging:
”Het is een loterij, je kunt zomaar ineens bingo gooien.”
Het virus zou dan kunnen zorgen voor een nieuwe pandemie, die mogelijk ernstiger is dan de coronapandemie van vijf jaar geleden. Het vogelgriepvirus is volgens Rovers in potentie veel dodelijker dan het coronavirus:
“Al heb je het maar over een mortaliteit van 2 procent, dat betekent dat 2 procent van de mensen met vogelgriep overlijdt.”
Zo’n nieuwe pandemie kan over tien jaar optreden, maar het kan ook al over een maand.
.
Hoe verspreidt het virus zich?
Oorspronkelijk komt de dodelijke hoog pathogene variant van vogelgriep niet voor bij wilde vogels. Wel was er een milde, niet echt dodelijke vorm. Deze is volgens deskundigen naar alle waarschijnlijkheid in een Chinese pluimveehouderij gemuteerd. Daarna is de nieuwe, hoog pathogene variant weer opgepikt door wilde vogels. Sommige wilde (water)vogels die naar Nederland trekken brengen dat dodelijk vogelgriepvirus mee. Besmetting van pluimvee vindt daarna plaats via direct, of indirect contact, bijvoorbeeld via uitwerpselen. Het risico bij buitenuitloop is daarom veel hoger, vandaar de nu geldende ophokplicht. Verder vormt de (illegale) import van siervogels een risico en is de mens een oorzaak van verspreiding, bijvoorbeeld via schoeisel of banden van auto’s.
.
Van mens op mens
Sinds 2022 zijn in Amerika 67 gevallen van vogelgriep bij mensen geweest en die waren flink ziek. Een persoon is overleden door de ziekte, afgelopen december. Buiten de VS zijn er 950 gevallen van vogelgriep bij mensen gevonden, volgens World Health Organization (WHO). Het wachten is op een mutatie, waarbij een hoog pathogene variant ontstaat, die met het grootste gemak van mens op mens overspringt.
Bronnen:
- AD
- BBC News
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
