Als kind al was ik gefascineerd door de natuur en dieren en met name roofvogels. Een verhaal dat ik volgde via kranten en tv in dat pre-internettijdperk was dat van het lot van de Californische condor. Door de combinatie van een lage voortplantingssnelheid en late volwassenheid met de vele door de mens veroorzaakte dodelijke dreigingen, was hun aantal in de 20e eeuw dramatisch afgenomen.
Toen ik 16 was, in 1987, stierf deze condor uit in het wild. In 1982 had de soort het historische dieptepunt van 22 individuen bereikt, maar in dat jaar was ook het eerste jong in gevangenschap geboren, wat een sprankje hoop voor de toekomst gaf. Met Pasen 1987 waren de laatste van de negen in het wild overgebleven Californische condors gevangen en opgesloten in de dierentuinen van San Diego en Los Angeles, waar een intensief broedprogramma begon. Er waren toen 9 volwassen vogels en 18 jongeren in leven.
Tussen 1988 en 1991 kwamen er geen Californische condors in het wild voor en het majestueuze vliegbeeld dat eens de hemel boven Noord-Amerika had gedomineerd was verdwenen.
De allergrootste bedreiging voor de Californische condors bleek loodvergiftiging te zijn, doordat ze hagel van jachtmunitie binnen kregen uit dieren die door jagers waren geschoten, maar nooit gevonden. De sterke maagsappen van de condors zorgen ervoor dat het lood uit de hagel in de bloedbaan terecht komt.
DDT vergiftiging, hoogspanningskabels, stroperij van eieren, afschot door veeboeren die dachten dat hun koeien en schapen door condors werden gedood, strychnine- en cyanidevergiftiging bedoeld voor het uitroeien van beren, wolven en coyotes en de vernietiging van het leefgebied van de condors waren andere typisch menselijke aanslagen op deze dieren.
Condors behoren tot de gierenfamilie en de Californische soort is met zijn 3 meter spanwijdte, 14 kg gewicht en 130 cm lengte, een van de grootste vogels van Noord-Amerika.
Het verenkleed is overwegend zwart, tot en met de dikke veren halskraag. Slechts de onderkant van de vleugels heeft witte vlekken.
De kop is naakt, een evolutionaire, hygiënische aanpassing voor het wroeten in kadavers; grijs in jonge dieren en geel tot oranje bij broedende volwassenen. De kleur van de kop kan variëren met de gemoedstoestand van de condor.
Ze hebben grijze poten en klauwen. Roodbruine ogen en een ivoorkleurige snavel.
In tegenstelling tot de meeste roofvogels, zijn de vrouwtjes iets kleiner dan de mannetjes. Deze condors kunnen tot 60 jaar oud worden.
Als ze rond hun 6e levensjaar volwassen zijn, zoeken ze een partner voor het leven. Ze leggen om het jaar een blauwwit ei, tussen januari en april, dat na bijna 2 maanden broeden, door beide ouders, uitkomt. Als een ei of jong verloren gaat of wordt verwijderd, leggen de condors een nieuw ei. Hiervan wordt gebruik gemaakt in het broedprogramma om de productiviteit op te voeren. Ouderloze jongen werden gevoerd en opgevoed door middel van een levensechte latex condor-handpop. Het grijs-donzige jong leert na een half jaar vliegen, maar blijft nog maanden bij zijn of haar ouders; vaak tot in hun 2e levensjaar.
Ze zweven op thermiek op zoek naar kadavers, met een voorkeur voor grotere dieren zoals herten en vee, en kunnen daarbij enorme afstanden afleggen, 250 km per dag op meer dan 4 km hoogte. Ze vertrouwen daarmee op zicht in afwezigheid van reukvermogen. Ze kijken vooral naar het gedrag van andere vogels zoals arenden en gieren.
Waneer een kadaver gevonden is, zijn ze meestal in staat om andere aaseters te imponeren, met uitzondering van beren die condors negeren en steenarenden die bereid zijn om het gevecht aan te gaan.
Ze eten grote hoeveelheden, tot anderhalve kilo, wanneer ze een groot kadaver vinden en kunnen daarna dagen tot 2 weken zonder voedsel. Ze hebben een voorkeur voor rotsachtige, beboste gebieden en nesten op kliffen of in grote bomen. Als meerdere dieren samenkomen bij een karkas dan is er een goed gedefinieerde pikorde onder de vogels, die neerkomt op: ouderen eten eerst.
Voordat mensen via de Beringstraat Noord-Amerika binnen trokken leefden er meerdere condorsoorten in Noord-Amerika en kwam de Californische condor voor van Canada tot Mexico. De uitroeiing van de megafauna gedurende het Pleistoceen en mogelijk door klimaatverandering, leidde tot het overblijven van slechts één soort in een verkleind leefgebied; zo’n 500 jaar geleden gereduceerd tot het zuidwesten van de VS en de westkust.
Het broedprogramma was overwegend succesvol en in 1991 en 92 werden de eerste condorfamilies opnieuw uitgezet in de kustgebergten van Californië. Sinds 1996 zijn condors ook geherintroduceerd in het noorden van de staat Arizona, met name in de nationale parken Grand Canyon en Zion.
In november 2014 werden twee vrouwtjes overgebracht van de VS naar de Chapultepec dierentuin van Mexico-stad. De dierentuin zal een broedprogramma opstarten om uiteindelijk de herintroductie van de soort in Mexico over te nemen. Er leeft nu al een populatie in de Noord-Mexicaanse staat Baja California. In 2007 werd daar een eerste ei gelegd; het eerste sinds de 1930s. Een tweede jong werd geboren in 2009. Een eerste succesvolle geboorte in de staat Utah vond plaats in 2014. Er zijn nu ook plannen om de soort uit te zetten in de staat Oregon aan de westkust.
Door de intensieve broedprogramma’s waren er in juni 2014, 439 Californische condors in leven, waarvan 225 in het wild. Allen zijn uitgerust met duidelijk zichtbare volgzenders. Ze blijven een van de zeldzaamste vogels ter wereld en loodvergiftiging en hoogspanningskabels blijven verantwoordelijk voor de dood van condors.
Het project heeft 35 miljoen Amerikaanse dollars gekost en kost nog steeds $2 miljoen per jaar. In 2003 vloog het eerste jong in het wild uit sinds 1981.
Sinds mijn vroege jeugd was het altijd een droom om de Californische condor ooit in het wild te zien. In november 2014 gebeurde dat dan geheel per toeval. Mijn vriendin en ik stopten in onze gehuurde Camaro bij een brug over de Colorado-rivier in Arizona. We toerden door het prachtige landschap van Noord-Arizona en Zuid-Utah op weg naar de stad Phoenix waar we een hondje op gingen halen dat was gered door vrienden van ons. Mijn vriendin zag iets groots vliegen in de door de rivier uitgesleten canyon. Terwijl ik de brug op liep om de vogels te identificeren, besloten twee condors vlak onder mij neer te strijken op de stalen balken van de brug.
In de foto’s is duidelijk te zien dat de condors voorzien zijn van nummers, J2 en 86, en GPS volgzenders. Alle Californische condors in het wild hebben dit. In het stamboek is op te zoeken dat beide condors in de foto’s mannetjes zijn. J2 is geboren op 27 april 2009 en in Arizona vrijgelaten op 26 november 2010. 86 kwam uit het ei op 5 mei 2008 en werd op 25 september 10 uitgezet in Arizona.
Erwin Vermeulen is fotograaf, Hoofd Werktuigkundige en Superintendent bij Sea Shepherd en woont samen met zijn vriendin Susan, een dove kat, een éénogige kat, een kat met één nier, een gepensioneerde speurhond en twee dove en blinde honden.
© PiepVandaag.nl
1 Comment
Comments are closed.
Sorry, zal vast heel veel informatie geven, maar ben tegen het ringen, maar vooral het zenderen van dieren en vogels, zolang het nog steeds zulke grote dingen zijn.