Als gevolg van de coronapandemie broeden er weer zeeschildpadden op het Griekse eiland Zakynthos. Na jaren van afnemende aantallen zijn Nikoletta Sidiropoulou en haar collega’s van Archelon blij met het recordaantal van 1.800 nesten op Laganas Beach. Tegelijkertijd vrezen ze dat de opleving van korte duur zal blijken te zijn. Want wat gaat er gebeuren nu het massatoerisme weer op gang komt en de schildpad zijn plekje opnieuw moet afstaan? 

zeeschildpadden
Covid biedt tijdelijk ruimte aan zeeschildpadden op Zakynthos | Foto: publiek domein

Massatoerisme en de caretta caretta

Het Ionische eiland Zakynthos is een populair vakantieoord voor toeristen, die de voornaamste bron van inkomsten vormen. De caretta caretta – ook wel onechte karetschildpad of dikkopschildpad genoemd – is de meest wijdverspreide zeeschildpad ter wereld, maar is door jacht en als gevolg van visserij inmiddels als ‘kwetsbaar’ geklassificeerd. Op Zakynthos zijn ze een publiekstrekker: naast bezoekjes aan archeologische bezienswaardigheden, staan snorkelen en ‘zwemmen met schildpadden’ hoog op de toeristische agenda. Dit heeft helaas geleid tot een drastische afname van het aantal dieren dat met succes op één van de vele stranden nestelt. Toeristen houden zich nu eenmaal slecht aan regels die de dieren zouden moeten beschermen, en verstoren op die manier de voortpanting.

Corona biedt rust

Met de komst van corona en het wegblijven van de toeristen, kreeg de schildpad ruimte zijn natuurlijk gedrag te vertonen. In de afgelopen decennia was de zeeschildpad verbannen naar koelere wateren op zo’n 400 meter uit de kust, maar nu zoeken ze weer de warmere stroming dichterbij de kust op, óók als het elders warm is. Onderzoekers zien hierin een bewijs dat de dieren niet vanwege de temperatuur, maar door de drukte zijn verkast naar verder gelegen wateren. Meer concreet heeft corona ook gezorgd voor het hoogste aantal nesten in 38 jaar!

De correlatie tussen het aantal schildpadden en massatoerisme is niet zo eenvoudig te bewijzen. Dát toerisme het gedrag van schildpadden beïvloedt is wel zeker, maar hoe dat precies werkt en waarom, is minder duidelijk. Veel factoren kunnen een rol spelen en de schildpad kan het niet zelf vertellen. Sidiropoulou:

“Het is wel zeker dat schildpadden makkelijker het strand op kunnen komen als er minder strandstoelen, parasols en andere spullen in de weg staan.”

Maatregelen voldoen volstrekt niet

De broedplekken van de zeeschildpadden zijn theoretisch beschermd als deel van het Zakynthos nationale zeereservaat, maar de regels worden voortdurend overtreden. Volgens Sidiropoulou worden toeristen illegaal op beschermde stranden afgezet, en worden slechts een paar nesten met touwtjes afgebakend. Ook varen speedboten achter de schildpadden aan.

“Zakynthos trekt veel jonge toeristen aan, en die zijn zich vaak helemaal niet bewust van de schildpadnesten en trekken zich niet veel aan van regels en bescherming.”

Handhaving door de kustwacht

Laurent Sourbes is coördinator van het zeereservaat, en hij stelt dat er meer nodig is dan het opleggen van boetes. Hij roept de kustwacht op mee te helpen, al is het de vraag of dat helpt: de kustwacht heeft slechts één boot en er zijn duizenden toeristen per dag. Nadat WWF Griekenland vorige week de vondst van een dode schildpad nabij de haven meldde, en dit al het derde slachtoffer was van een aanvaring met een boot, besloot de kustwacht extra boten in te zetten. Sourbes:

“Bescherming van de zeeschildpad is een uitdaging voor een toeristisch land als Griekenland. Het is in ieder geval geen topprioriteit. Het is wrang dat er eerst drie schilpadden het leven moeten laten voordat extra handhaving wordt ingezet.”

Het kan wel: zonder toerisme

Dat het ook goed kan gaan bewijst Sekania Beach, notabene gelegen in de Laganas Baai. Op dit stuk strand van 650 meter bevindt zich de grootste populatie karetschildpadden van de Middellandse Zee, volledig beschermd door uitsluiting van alle toerisme tijdens het broedseizoen. Sidiropoulou denkt dat toerisme samen kan gaan met een gezond ecosysteem, en heeft de overheid gevraagd om een studie naar het aantal toeristenboten dat Laganas Baai zou kunnen bezoeken zonder schade toe te brengen aan de omgeving.

“Om eerlijk te zijn, we krijgen meestal geen antwoord. Dus vragen we de toeristen maar om respect voor het eiland en de schildpadden die hier al miljoenen jaren hun eieren komen leggen.”

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Laura Lancée