Onderzoekers hebben ontdekt dat chimpansees in het Gombe Stream National Park in Tanzania als ingenieurs functioneren omdat ze bewust bepaalde planten selecteren als gereedschap. Ze geven de voorkeur aan flexibele planten, omdat deze het makkelijker maken om termieten uit hun nesten te halen. Dit wijst erop dat chimpansees niet alleen slim gereedschap gebruiken, maar het ook selecteren op basis van specifieke eigenschappen. Hierdoor wordt gesuggereerd dat ze een begrip van fysica (natuurkunde) en techniek bezitten.
In samenwerking met verschillende onderzoeksinstituten, universiteiten en het bekende Jane Goodall Instituut is deze bijzondere ontdekking gedaan. Jane Goodall startte zelf in 1960 al met baanbrekend onderzoek naar dierlijke intelligentie bij chimpansees in het Afrikaanse Nationale Park. Ze legde destijds als eerste het gebruik van gereedschap door dieren vast, specifiek bij chimpansees. Animals Today besteedde eerder al aandacht aan haar levenswerk en hoe het bijdraagt aan de bescherming van wilde dieren en natuurbehoud.
Gereedschap op maat
Het dieet van chimpansees bestaat niet alleen uit fruit en bladeren, maar ook uit insecten zoals termieten. Ze vormen een belangrijke eiwitbron. Termieten leven in stevige heuvels met wanden die tot wel 45 cm dik kunnen zijn. De grootste termietenheuvel die ooit is gevonden, heeft daarbij een hoogte van 10 meter.
De gangen in deze heuvels zijn smal en kronkelig, wat het vissen naar de termieten bemoeilijkt. Onderzoekers concluderen dat flexibele gereedschappen effectief zijn om de insecten eruit te krijgen, en chimpansees lijken dat duidelijk ook te begrijpen.
Chimpansees als ingenieurs
Het onderzoek toont aan dat de plantensoorten die waarschijnlijk niet eerder als gereedschap werden gebruikt, 175 procent stijver waren dan de favoriete materialen van de primaten. Bovendien waren de planten die rondom de termietenheuvels werden gevonden en eerder als gereedschap waren gebruikt, veel flexibeler dan andere planten in de omgeving.
Alejandra Pascual-Garrido, onderzoeker aan de Universiteit van Oxford, doet al meer dan tien jaar onderzoek naar gereedschapsgebruik van chimpansees in Gombe. Ze zegt:
“Dit is het eerste uitgebreide bewijs dat wilde chimpansees gereedschapsmaterialen selecteren voor termieten vissen op basis van specifieke mechanische eigenschappen.”
Andere diersoorten
Chimpansees zijn overigens niet de enige dieren die voorwerpen inzetten als gereedschap. Uit eerder onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat gorilla’s stokken gebruiken om de diepte van het water te testen. Daarnaast jagen orang-oetans insecten weg door met takjes te zwaaien en bouwen octopussen een harnas, als bescherming, met schelpen of stukjes kokosnoot.
Nieuwe vragen
Deze bevinding bij chimpansees roept op zijn beurt nieuwe vragen op over hoe individuele chimpansees deze kennis hebben verkregen. Onderzoekers zijn benieuwd of deze kennis wordt doorgegeven over verschillende generaties, bijvoorbeeld of jonge chimpansees hun moeders zien selecteren welke gereedschappen ze gebruiken. Daarnaast is het interessant om te onderzoeken of voor andere handelingen, zoals het oogsten van honing, ook specifieke eigenschappen van gereedschappen worden gekozen door de primatensoort. Verder onderzoek zal meer inzicht geven over deze vraagstukken bij deze fascinerende dieren.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Imane Vossen
Op de foto zijn (vrijwel zeker) bonobo’s te bewonderen, geen chimpansees :-)