De blauwe vinvis, een baleinwalvis, is het grootste dier op aarde. Hij was echter niet altijd zo groot: zo’n 3 miljoen jaar geleden waren walvissen een stuk kleiner. Wanneer en waarom hij het grootste dier op aarde werd, was altijd een mysterie, tot een recent onderzoek. Hierin wordt uitgelegd dat de groei van deze waterreus is veroorzaakt door een veranderde verdeling van voedsel in de oceanen.
De blauwe vinvis is het grootste dier dat ooit heeft geleefd. Met een gemiddelde lengte van 24 tot 27 meter en een maximale lengte van 33 meter is hij groter dan de dinosauriërs ooit waren. Met deze afmetingen is het dan ook niet gek dat deze walvis even zwaar kan zijn als 24 olifanten. De walvissen die zo’n 3 miljoen jaar geleden in de oceanen zwommen, waren slechts maximaal 10 meter. Ergens tussen die tijd en nu zijn de kleinere walvissen verdwenen en zijn de walvissen toegenomen in grootte. Onderzoeker Graham Slater, een evolutiebioloog van de Universiteit van Chicago, stelt dat walvissen er baat bij gehad moeten hebben om groot te zijn, waardoor de kleinere walvissen zijn uitgestorven.
Baleinen
Baleinwalvissen, waar naast de blauwe vinvis ook onder andere de gewone vinvis en de noordkaper toe behoren, danken hun naam aan de baleinenplaten die ze in hun mond hebben in plaats van tanden. Met de baleinen kunnen ze voedsel uit het water filteren. Ze voeden zich voornamelijk met krill, een ongewerveld garnaalachtig zeedier, dat in grote groepen of zwermen dicht bij het wateroppervlak leeft. In tegenstelling tot de meeste andere walvissen eet de blauwe vinvis het hele jaar door en verplaatst hij zich snel tussen plekken waar hij zich kan voeden.
Krill
Slater legt uit dat ongeveer 3 miljoen jaar geleden de voedingsstoffen gelijk verdeeld waren over de oceanen. Dit veranderde toen de aarde langzaam afkoelde en de windpatronen veranderden. De voedingsstoffen kwamen voornamelijk langs bepaalde kustlijnen terecht en bevorderden hier het leven van planten. Deze planten zorgden weer voor de voeding van krill. Dit maakte het mogelijk dat krill in zwermen in deze gebieden ging leven en krill zich op bepaalde tijden in bepaalde gebieden concentreerde.
De voordelen van groot zijn
Dit geeft walvissen twee redenen waarom het voordelig is om groot te zijn. In een oceaan waar krill in een zwerm dicht bij elkaar leeft, krijgt een grotere walvis met een grote mond meer voedsel binnen wanneer hij een hap neemt. Baleinwalvissen zijn efficiënte eters: een blauwe vinvis zwemt met zijn mond open door een zwerm krill waarna het water eruit wordt gefilterd. Een andere reden waarom groot zijn voordelig is in deze situatie, is dat een grotere walvis meer vet op kan slaan en zo langere tochten af kan leggen naar een volgende zwerm krill.
Kklimaatverandering
Onderzoeker Friedlaender, die niet meewerkte aan dit onderzoek, noemt het feit dat de blauwe vinvis zo groot is een ‘succes van de natuur’. We kunnen hiervan veel leren over hoe klimaatverandering de walvissen en het leven in de oceanen beïnvloedt. Door hun grootte heeft de walvis veel voedsel nodig. Het is dus essentieel voor het overleven van de walvis dat hij toegang blijft houden tot grote zwermen krill.
Bronnen: LA Times, BT.com, National Geographic ©AnimalsToday Lisa van Leeuwen
