Biseksualiteit wordt vaak als ‘onnatuurlijk’ afgedaan, maar niets is minder waar. Het gedrag is al bij honderden diersoorten waargenomen en er bestaan vele theorieën over het hoe en waarom. Recent verscheen een studie die ingaat op de feiten bij een kolonie resusapen in Puerto Rico. De conclusie? Dit gedrag is volkomen normaal, komt veelvuldig voor en heeft niets te maken heeft met ongewone omstandigheden.
Het onderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers van het Imperial College in Londen, en is het eerste lange termijn onderzoek naar ‘same-sex behaviour’ of SSB bij mannetjes binnen één soort. Eerste auteur Jackson Clive van Imperial:
“We ontdekten dat de meeste mannetjes gedragsmatig biseksueel waren en dat variatie in de activiteit van hetzelfde geslacht erfelijk was. Dit betekent dat het gedrag een evolutionaire onderbouwing kan hebben; we vonden bijvoorbeeld dat mannetjes die elkaar bevestigden ook meer geneigd bleken om elkaar te steunen in conflicten – misschien is dit een van de vele sociale voordelen van seksuele activiteit van hetzelfde geslacht.”
Sociale paringen
Het team bestudeerde 236 mannetjes in een kolonie van 1700 resusmakaken die vrij leven op het tropische eiland Cayo Santiago in Puerto Rico. Naast het observeren van hun gedrag en het uitvoeren van genetische analyses, had het team toegang tot stamboomgegevens, waarin de afstamming van elk individu tot 1956 wordt beschreven. Alle sociale ‘paringen’ van de 236 mannetjes werden meegenomen, zowel van mannetjes-op-mannetjes (gedrag van hetzelfde geslacht, SSB) als van mannetjes-op-vrouwtjes (gedrag van verschillend geslacht, DSB). Daaruit kwam naar voren dat het bespringen van mannetjes van hetzelfde geslacht wijdverspreid was, sterker nog, resusmakaak-mannetjes amuseren zich vaker met andere mannetjes dan met vrouwtjes.
Coalitiebanden
De resusmakaak is daarmee niet uniek. SSB is waargenomen bij honderden verschillende diersoorten, van insecten tot pinguïns. Er worden veel redenen voor aangevoerd, van het vestigen van dominantie in groepen, het tekort aan partners van verschillend geslacht en het verminderen van spanning na agressie, maar er zijn weinig gegevens beschikbaar om een theorie te ondersteunen. Het team onderzocht de oorzaak van SSB in de makakenkolonie en ontdekte dat het bij hen sterk samenhangt met ‘coalitiebanden’. Dit houdt in dat mannetjes die regelmatig aan SSB doen, elkaar eerder steunen in conflicten en elkaar zo voordeel geven binnen de groep. Onderzoekers zagen bijvoorbeeld hoe mannelijke makaken zich met vocale bedreigingen samen tegen een derde partij richtten tijdens de bestijging.
Erfelijk gedrag
De onderzoekers onderzochten nog een vooroordeel tegen SBB, het argument dat het tot minder nakomelingen zou leiden. Het tegendeel blijkt waar: mannetjes die zich bezighouden met SSB zijn juist succesvol in het produceren van nageslacht, mogelijk geholpen door de zojuist genoemde coalitiebanden. Stamboekgegevens leverden een genetische link op met SSB, en dat was voor het eerst bij een niet-menselijke diersoort. Nog een genetisch weetje: er blijkt een licht verband te bestaan tussen mannetjes die bestijgen en die bestegen worden, maar er bestaat geen enkel verband met dat gedrag en de sociale positie van de makaak in de groep. Makaken lijken het dus niet te doen om hun aanzien in de groep te versterken.
Makaken en mensen
De onderzoekers waarschuwen voor directe vergelijkingen met de mens, maar ze zijn er wel van overtuigd dat de resultaten van hun onderzoek aantonen dat SSB adaptief kan evolueren, afhankelijk van de context, en dus een algemeen kenmerk van de voortplantingsecologie van primaten, inclusief de mens, kan zijn.
Hoofdonderzoeker professor Vincent Savolainen, directeur van het Georgina Mace Centre for the Living Planet van Imperial College:
“Helaas geloven sommige mensen nog steeds dat gedrag van personen van hetzelfde geslacht ‘onnatuurlijk’ is en staat in sommige landen zelfs de doodstraf op homoseksualiteit. Het is onze missie om het wetenschappelijke begrip van dit gedrag te bevorderen, onder andere door aan te tonen dat het voordelen oplevert voor de natuur en binnen diersamenlevingen. Het is niet niks dat meer dan tweederde van de door ons onderzochte makaken homoseksueel gedrag vertoonde, en dat het van cruciaal belang is voor de sociale structuur binnen de gemeenschap.”
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Laura Lancée
