Wetenschappers hebben ontdekt dat verschillende semi-aquatische Anolis hagedissen onderwater kunnen ademen. Zo kunnen ze tot wel achttien minuten onderwater blijven. De onderzoekers vermoeden dat de hagedissen zo zijn geëvolueerd om te schuilen voor roofdieren.
Luke Mahler was helemaal niet van plan om hagedissen te bestuderen die onderwater kunnen ademen. Hij en zijn medeonderzoeker Rich Glor, konden hun ogen niet geloven toen zij tijdens een onderzoeksexpeditie in Haïti in 2009 een aantal ernstig bedreigde Eugene’s anolissen vrijlieten bij een ondiep beekje. Tot hun grote verbazing leken de dieren onderwater te ademen. Mahler, evolutionair bioloog aan de Universiteit van Toronto:
“We waren erg verbaasd om anolissen te vinden die onderwater ademhaalden. Een dergelijke wijze van onderwaterrespiratie was nog nooit vastgelegd bij gewervelde dieren.”
Verschillende soorten
Deze ontdekking was het begin van een twaalf jaar lang onderzoeksproject. Vijftien internationale onderzoekers onderzochten verschillende soorten semi-aquatische anolissen in onder andere Costa Rica, Mexico, Colombia en Ecuador. Het resulteerde in een recent gepubliceerde studie in Current Biology, waaruit blijkt dat verschillende soorten semi-aquatische anolissen het bijzondere vermogen hebben om tot wel achttien minuten lang onderwater te ademen. Hoofdauteur Christopher Boccia:
“We waren verbaasd om het in zoveel semi-aquatische anolissen te vinden, waarvan er veel niet bepaald naaste verwanten zijn. Binnen het geslacht Anolis is semi-aquatische habitat specialisatie verschillende keren onafhankelijk geëvolueerd, en iedere keer is het gespecialiseerde ‘herademen’ ook mee geëvolueerd.”
Hydrofobe huid
Hoe werkt het? De anolissen hebben een waterresistente – ‘hydrofobe’ – huid, waardoor zich een dunne laag lucht rond de huid vormt wanneer ze onderwater duiken. Wanneer ze vervolgens uitademen ontstaat er een luchtbel rondom hun snuit. Bij het uitademen verdwijnt de bel weer in hun snuit.
De onderzoekers denken dat de anolissen geëvolueerd zijn om onderwater te ademen zodat ze kunnen wachten totdat het gevaar van roofdieren voorbij is. Meer onderzoek moet aantonen of dit ook echt het geval is.
Het team wil ook nog onderzoeken of en hoe het herademen de anolissen helpt om van overtollig koolstofdioxide af te komen, en of ze kleine hoeveelheden zuurstof uit het water kunnen opnemen.
Mahler:
“Dit werk is onverwachts ontstaan uit toevallige, basale observaties van dieren in de natuur, terwijl er ander ecologisch onderzoek werd uitgevoerd. We hopen dat dit de waarde illustreert van op ontdekking gebaseerde wetenschap. Veel van de meest interessante en waardevolle ontdekkingen zouden immers nooit van tevoren kunnen zijn voorspeld.”
Bron:
© AnimalsToday.nl Frank Boels
