Zelfs als bijen slechts éénmaal in hun leven in aanraking komen met pesticiden, kost het ze meerdere generaties om te herstellen van de negatieve effecten. We weten dat pesticiden schadelijk zijn voor de biodiversiteit, maar we weten nog niet precies hoeveel schade er op de lange termijn optreedt voor specifieke insecten. Een recente studie toont de gevolgen aan voor de wilde bij.

bijen
Bijen ondervinden generaties lang gevolgen van pesticiden | Foto: publiek domein

Afname van aantal nakomelingen

Uit de studie blijkt dat zelfs een beperkte blootstelling aan pesticiden in het eerste levensjaar van een bij, leidt tot verminderde voortplanting. En, niet minder ernstig, dit effect is cumulatief. Ook de volgende generaties laten een verlaagd aantal nakomelingen zien. De bijenpopulatie neemt dus gedurende langere tijd af. Clara Stuligros, die op het onderwerp promoveert aan de Universiteit van Californië, is hoofdauteur van de studie:

“Vooral in gebieden met veel landbouw worden pesticiden jaar na jaar meerdere keren gebruikt. Dan kun je wel nagaan wat dat voor de bijenpopulatie betekent.”

Neonicotinoïden, oftewel neonics

Om te kunnen bepalen hoe de milieuschade van pesticiden over de generaties wordt doorgegeven, het zogenaamde ‘carry-over effect’, verrichtten de wetenschappers twee jaar lang veldonderzoek. Zij analyseerden de gevolgen van blootstelling aan pesticiden bij de osmia lignaria, een solitair levende, wilde soort metselbij die in de VS en Canada leeft. Bijzonder is zijn blauwe kleur. Voor deze studie  brachten de onderzoekers bijen op verschillende momenten in hun leven in contact met de stof imidacloprid, een voor bijen uiterst giftige pesticide. Imidacloprid behoort tot de groep van neonicotinoïden, in de EU vanwege gevaar voor biodiversiteit sinds 2013 beperkt toegestaan en sinds 2018 verboden op open veld. In Nederland is de stof wel toegestaan in kassen, en ook is de productie ervan in de EU legaal. Zo vindt het op grote schaal zijn weg naar de VS en Canada, waar de stof volgens het Nationale Pesticide Informatie Centrum van de Oregon State University in zo’n vierhonderd producten is verwerkt.

Stuligros:

“Het gaat hier om een systemische pesticide, die zich in alle delen van de plant vestigt. Het beïnvloedt het zenuwstelsel van de bijen, en zorgt voor allerlei verschillende gevolgen in gedrag en fysiologie.”

Wat laat de studie zien?

Bijen die al vroeg in hun leven werden geconfronteerd met het gif, kregen 20 procent minder nakomelingen dan normaal. Zij die op volwassen leeftijd met het gif in aanraking kwamen, kregen 30 procent minder nakomelingen, en bijen die tweemaal aan de beurt kwamen, kregen 44 procent minder nakomelingen dan normaal. Als ook andere factoren werden meegenomen, zoals de kans op nestelen of de man-vrouw verhouding van de bijen, dan kreeg de laatste groep zelfs 71 procent minder nakomelingen dan gebruikelijk.

https://twitter.com/dw_environment/status/1463879899630817283

Gifgebruik stoppen

De studie toont overduidelijk aan dat zelfs als we per direct ophouden met het gebruik van pesticiden, we nog lang te maken hebben met de gevolgen van gebruik tot nu toe. Stuligros meent dat kennis over pesticiden en hun werking helpt bij de bewustwording van risico’s voor milieu en bestuivers, zoals de bij. Studies zijn dus belangrijk, maar de hoofdboodschap moet zijn dat gebruik van pesticiden drastisch verminderd en het liefst helemaal uitgebannen moet worden. Het is onvermijdelijk dat er andere manieren gezocht dienen te worden om gewassen te beschermen, als we de bij – toch de belangrijkste schakel in het ontstaan van de gewassen – niet willen verliezen.

Bronnen:

©AnimalsToday.nl Laura Lancée