Veel bijen- en hommelpopulaties nemen sterk in omvang af. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Zoals parasieten die de gezondheid van de bestuivers aantasten en het verdwijnen van voedselbronnen. Ook landbouwgif heeft een nadelig effect op de populaties. Afgelopen maand werden er twee studies naar het effect van neonicotinoïden op hommels en bijen gepubliceerd in Nature. Uit het eerste onderzoek blijkt dat hommels en bijen verslaafd zijn aan landbouwgif dat neonicotinoïden bevat. Het tweede onderzoek toont aan dat het gebruik van gif in de landbouw een negatieve impact heeft op de populaties van wilde bijen en hommels.
Neonicotinoïden is de aanduiding voor een groep werkzame stoffen die verwant zijn aan nicotine, het plantaardige insecticide uit de tabaksplant. Neonicotinoïden die worden gebruikt als gewasbeschermingsmiddelen verspreiden zich via de sapstromen door de gehele plant. Hierdoor komen zij ook in de pollen en nectar van de plant terecht waardoor bijen en hommels worden blootgesteld aan het gif.
Gewasbeschermingsmiddelen die als werkzame stof de neonicotinoïden imidacloprid, thiamethoxam of clothianidin bevatten zijn sinds 24 mei 2013 verboden in de Europese Unie, omdat deze mogelijk schadelijk zijn voor bijen. In de Verenigde Staten kent men zo’n verbod niet. Het besluit van de Europese Unie om de neonicotinoïden te verbieden zal in december worden geëvalueerd.
Verslaafde hommels en bijen
Uit het eerste onderzoek blijkt dat de neonicotinoïden voor de bijen en hommels zijn wat de sigaret voor de mens is: een verslavend middel. Geraldine Wright, onderzoeker bij de Universiteit van Newcastle zegt hierover het volgende:
“Het lijkt erop dat neonicotinoïde, net als nicotine, als een drug werkt. Voedsel eten dat die neonicotinoïde bevat, is dan bevredigender dan voedsel zonder gifstof. Als het klopt dat hommels een voorkeur hebben voor deze stof, kan dat een versterkend negatief effect hebben op de populatie.”
Invloed landbouwgif op de populatie wilde bijen en hommels
In het tweede onderzoek, uitgevoerd door onderzoekers aan de Universiteit van Lund in Zweden, waarin zestien velden met daarop koolzaad onderzocht werden waarbij op de ene helft van de velden het landbouwgif clothianidin werd gebruikt en waar op de andere acht velden geen gif werd gebruikt. Honingbijen reageerden niet anders op de velden met en zonder landbouwgif. De populaties wilde bijen daarentegen waren de helft kleiner boven de velden die werden bespoten met gif dan in de velden waar geen gif werd gebruikt. Ook waren rondom de gifvelden minder nestelactiviteiten van de wilde bij waar te nemen dan rondom de velden zonder gif.
Eerdere onderzoeken werden altijd als onrealistisch afgeschoven, omdat experimenten naar de effecten van neonicotinoïden op hommels en bijen altijd werden gedaan met onrealitische hoeveelheden gif. Dit kan niet worden gezegd van het veldonderzoek dat door de onderzoekers van de Universiteit van Lund is gedaan, deze is zo dicht mogelijk bij de boer die koolzaad verbouwt en de bij of de hommel die het gewas bestuift gekomen.
Bron: Nature, National Geographic en Compendium voor de Leefomgeving ©PiepVandaag.nl Lianne Raat
