Begin jaren ’70 broedden nog 2.000-3.000 paar tapuiten in Nederland. Nu is de tapuit een sterk bedreigde Rode-Lijstsoort. Hun aantal is gedaald tot 200-250 paar en het aantal broedparen is sinds 1990 met 90% afgenomen. Vogelbescherming Nederland organiseerde onlangs Themadag Tapuit, waarbij beheerders en onderzoekers van onder andere Sovon, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten probeerden te achterhalen waarom het aantal tapuiten zo is teruggelopen.
Het favoriete leefgebied van de tapuit, open duinen met kale plekken, is op veel plaatsen in Nederland verdwenen, door gebrek aan dynamiek van zee, wind en zand. Het is daarom noodzakelijk dat geschikt broedgebied wordt geschapen. Daarnaast blijkt de tapuit heel plaatstrouw, waardoor de omvang en gezondheid van bestaande populaties tapuiten zeer belangrijk is. Op de themadag bleek één oplossing al snel te zijn gevonden, namelijk uitgekiend begrazingsbeheer.
Vergrassing en afgenomen konijnenstand
Stichting Bargerveen en Sovon doen gezamenlijk onderzoek naar de achteruitgang van de tapuit in ons land. De oorzaken zijn deels bekend: vergrassing en de afgenomen konijnenstand spelen de tapuit parten. Hun lichaamsbouw is namelijk aangepast aan korte vegetatie. Toch, in gebieden waar dit minder speelt neemt het aantal tapuiten ook drastisch af. Waarschijnlijk speelt een minder gevarieerd menu aan insecten hierbij een rol, of ontbreekt nestgelegenheid (konijnenholen). Uit nader onderzoek blijkt tevens dat embryo’s regelmatig groeiafwijkingen vertonen en zijn hoge concentraties dioxine aangetroffen in eieren. Diverse factoren spelen dus een rol bij de afname van de tapuit.
Dynamisch duinbeheer
Op de lange termijn is dynamisch duinbeheer noodzakelijk. Nadeel is dat positieve effecten pas na tientallen jaren te zien zijn. Op Terschelling heeft Staatsbosbeheer succes met een uitgekiend, gefaseerd begrazingsbeheer met soorten als schapen, geiten, pony’s en runderen. Hierdoor bleek het aantal broedende tapuiten te stijgen. Afgelopen broedseizoen zijn in twee populaties nestbeschermers geplaatst, om predatie tegen te gaan. Naast begrazing kan ook de aanpak van stikstof een deel van de oplossing zijn. Om negatieve effecten van stikstof, zoals vergrassing, tegen te gaan stelt het Rijk middelen beschikbaar.
Bron: Vogelbescherming Nederland ©PiepVandaag.nl Walter Eijndhoven
