In veel Europese steden zijn ze ’s zomers en ’s winters te vinden: bedelaars met honden, vaak strategisch gezeten langs drukbezochte looproutes in stadscentra. Slim, want bedelen mét hond roept sneller medelijden op dan zonder. Helaas is het vaak schijn die bedriegt, want er zitten regelmatig bendes achter die de dieren misbruiken om geld los te peuteren van passanten.
Voor een dakloze kan het hebben van een dier heel erg belangrijk zijn om het hoofd boven water te houden. Over deze groep mensen gaat dit artikel niet; wel over bendes die honden misbruiken om te bedelen op straat. De meeste honden van bedelaars die in bendes opereren zijn niet gechipt. Soms gaat het om honden die elders gestolen zijn, van chihuahua’s tot labradors en akita’s. De dieren liggen vaak aan een korte lijn en lijken te slapen; wel twaalf uur of langer op vaak koude straten. Niet zelden zijn de dieren ernstig verwaarloosd en mishandeld, of krijgen ze kalmerende middelen toegediend om stil te blijven liggen.
Bedelhonden
Volgens de Hondenbescherming zijn de zorgen groot. Ze waarschuwen dat veel van deze ‘bedelhonden’ niet zijn gevaccineerd en dat de herkomst van de dieren vaak onbekend is. Het welzijn van deze honden is ernstig in het geding. De organisatie benadrukt:
“Honden horen vrij te kunnen bewegen, spelen, graven en gewoon hond te kunnen zijn. Het verplicht naast het baasje liggen gedurende lange dagen ontneemt hen dit alles en dat is zeer zorgwekkend.”
De ‘werkdagen’ van deze bedelhonden zijn extreem lang. Ze beginnen vaak bij de opening van winkels in de ochtend, om pas te eindigen wanneer de drukte ’s avonds afneemt. Veel van deze dieren ogen neerslachtig, apathisch en verwaarloosd. Urenlang moeten ze verplicht stilzitten, zonder wandelingen of speelgelegenheid. Voeding, water en liefde ontbreken vaak volledig. Deze dieren verliezen hun levenslust; je ziet het in hun doffe ogen.
Bedelbendes
Meestal komen de bedelbendes uit Oost-Europa, die heel Europa als werkplek hebben gekozen. Dezelfde honden zijn soms bij andere bedelaars te zien, waaruit je kunt concluderen dat ze onderling worden uitgewisseld. De Oostenrijkse dierenorganisatie RespekTiere:
“Op basis van jarenlange ervaring durven we te zeggen: In ons land is er in ieder geval nooit iemand geweest die op straat leeft en de betreffende viervoeter voor langere tijd bij zich had. Soms een paar dagen, soms een paar maanden, het record in deze statistiek is slechts zes maanden. Hetzelfde zal je worden verteld door winkeliers, bij wie dezelfde bedelaars vaak jarenlang voor hun deur zitten. (…) Nog iets dat ook gezegd moet worden: bedelaars of niet, alcoholisten mogen sowieso geen dieren houden. Op dit punt zou er in ieder geval eensgezindheid moeten zijn.”
In Wenen worden de laatste maanden steeds meer gevallen van bedelaars met honden gemeld.
RespekTiere:
“Voor alle duidelijkheid: het gaat hier niet om die gevallen waarin sociaal achtergestelde mensen een uur of twee om een beetje steun vragen met hun dieren met de hoed of schaal voor zich; degenen die een duidelijke relatie hebben met hun viervoetige metgezellen. Nee, we bedoelen degenen die op een georganiseerde en commerciële manier de straten overspoelen en hun viervoeters vaak op de slechtst mogelijke manier gebruiken. Clara, de rolstoelhond, kom je in Wenen vaak tegen. Kan aan de behoeften van zo’n ernstig gehandicapte hond worden voldaan? Let op de totaal onnatuurlijke houding – Clara moet dit urenlang volhouden!”
.
Bedelen met honden in de Europese Unie
Hoewel de Europese Unie beweert enkele van de strengste normen ter wereld te hanteren op het gebied van dierenwelzijn, vallen honden die door bedelaars worden ingezet daar opvallend genoeg buiten. De EU stelt namelijk dat het welzijn van honden en katten voornamelijk binnen de bevoegdheid van lidstaten valt. Lokale overheden zijn verantwoordelijk voor het reguleren van zaken zoals opvangomstandigheden en minimale verzorgingscriteria.Europese wetgeving rond bedelen verschilt hierdoor sterk per land en zelfs per stad.
- In België kunnen gemeenten specifieke regels opstellen over het bedelen met dieren. Naast de algemene wetgeving rond dierenwelzijn moet de hond geregistreerd en gechipt zijn en moet de eigenaar zorgen voor adequate verzorging van het dier. Sommige steden hebben specifieke regels ingevoerd. Bijvoorbeeld in Gent en Antwerpen zijn er bepaalde zones waar bedelen met dieren niet is toegestaan (hoewel dat door de politie toch oogluikend wordt toegestaan, zagen we in Gent).
- In Frankrijk kunnen gemeenten bedelen op specifieke locaties of tijdstippen verbieden. Marseille hanteert tijdslots: bedelen alleen toegestaan op bepaalde tijden.
- Duitsland kent geen nationaal bedelverbod, maar veel steden hebben lokale verordeningen. De aanwezigheid van dieren wordt hierbij soms als verzwarende factor gezien.
- Bedelen met dieren op de openbare weg is in Spanje verboden, maar de controlerende instanties erkennen dat het dier niet wordt verwijderd als het ‘geregistreerd is of als de eigenaar een bewijs toont van het Ministerie van Landbouw over het land van herkomst’. Het controleert ook of het dier in ‘goede staat’ is. Zo niet, dan wordt een boete opgelegd, maar het ministerie eist niet per definitie inbeslagname. Barcelona heeft strikt gereguleerde gebieden waar bedelen verboden is.
- Italië: in Rome en Florence zijn speciale regels van kracht die bedelen in toeristische gebieden verbieden. Specifieke regelgeving voor dierenwelzijn vereist dat bedelaars met honden een dierenpaspoort kunnen tonen, zorgen voor adequate beschutting en regelmatige veterinaire controles kunnen aantonen.
- Oostenrijk heeft een van de strengste regelgevingen in Europa In Wenen is bedelen volledig verboden in bepaalde zones en voor bedelen met dieren worden boetes opgelegd tot 700 euro. Tevens is er een verplichte registratie van alle honden.
- Zwitserland: In grote steden zoals Zürich en Genève is ‘georganiseerd bedelen’ verboden, zijn er strikte dierenwelzijnswetten: verplichte verzekering voor huisdieren, regelmatige veterinaire controles, bewijs van adequate verzorging.
- Zweden hanteert een gedecentraliseerde aanpak met gemeentelijke regelgeving met een uitgebreid systeem voor dierenwelzijnscontroles en gratis veterinaire basiszorg voor huisdieren van daklozen.
- Noorwegen heeft geen expliciet verbod op bedelen, wel een registratieplicht voor bedelaars in grote steden, strenge wintervoorschriften voor dieren in de openbare ruimte en verplichte schuilplaatsen bij temperaturen onder nul. Oslo biedt extra ondersteuning tijdens koude periodes.
- In Denemarken zijn speciale vergunningen nodig voor straatmuzikanten met dieren, een verplichte chip en registratie voor honden, met daarnaast gemeentelijke ondersteuning voor veterinaire zorg.
- Finland legt de focus op preventie en sociale ondersteuning, geen specifiek bedelverbod maar wel een uitgebreide dierenwelzijnswetgeving; gratis veterinaire noodhulp voor huisdieren van daklozen. Helsinki heeft mobiele dierenartsen, met gratis zorg op locatie.
.
In Nederland valt bedelen onder de APV (Algemene Plaatselijke Verordening) en kunnen gemeenten hier zelf regels voor opstellen. Sommige steden hebben speciale bepalingen voor het bedelen met dieren.
Dierenwelzijn en wetgeving
De Europese wetgeving rond dierenwelzijn is vastgelegd in artikel 13 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Dit verplicht lidstaten rekening te houden met dierenwelzijn bij het maken van beleid. Voor bedelaars met honden betekent dit verplichte vaccinaties en identificatie via chip of tatoeage, toegang tot veterinaire zorg, adequate voeding en beschutting en bescherming tegen extreme weersomstandigheden. Daar schort het nogal eens aan. De wetgeving ten aanzien van bedelaars met honden in Europa laat een duidelijk patroon zien. Zuid-Europese landen neigen naar strengere regelgeving en verboden, terwijl Scandinavische landen meer focussen op ondersteuning en preventie. Centraal-Europese landen hebben vaak een gemengde aanpak.
.
.
Toch heeft de Europese Commissie stappen ondernomen om bepaalde tekortkomingen aan te pakken. Op 26 juni van het vorig jaar hebben de ambassadeurs van de lidstaten bij de EU overeenstemming bereikt over het onderhandelingsmandaat van de Raad over een voorstel om het welzijn van katten en honden te verbeteren.
Voorstel welzijn honden en katten
Deze regelgeving is specifiek bedoeld voor dieren die voor economische doeleinden worden gefokt, gehouden of verhandeld. De nieuwe regels streven naar uniforme EU-normen voor huisvesting, verzorging en vervoer van deze dieren in fokinstellingen, dierenwinkels en asielen. Daarnaast wordt traceerbaarheid versterkt door middel van verplichte identificatie en registratie in nationale databases om illegale handel tegen te gaan. Artikel 8 van de voorgestelde verordening legt ook een ‘verplichting tot het verstrekken van informatie over verantwoord eigenaarschap’ vast. Blijft de vraag of dit ook daadwerkelijk effect zal hebben op het lot van bedelhonden.
Het leed blijft pijnlijk zichtbaar op straat, terwijl actie dringend noodzakelijk is om deze dieren van hun ellendige bestaan te bevrijden. Dit zal beleidsmakers voor complexe uitdagingen plaatsen. Een gecoördineerde aanpak in grensgebieden, gezamenlijke databases en monitoring zou al een flinke stap in de juiste richting zijn. Omdat honden geen stem hebben om voor zichzelf op te komen, is het aan ons, mensen, om daar iets aan te doen. De autoriteiten laten hen keer op keer ernstig in de steek.
Ook in Nederland en meerdere steden in België zijn bedelaars met honden regelmatig afkomstig uit het voormalige Oostblok. Het zou ondenkbaar moeten zijn dat dit soort situaties nog altijd voorkomt in Europa. We zijn verplicht om alarm te slaan en dergelijke misdaden tegen dieren worden te onderzoeken en te vervolgen, vergezeld gaande met strenge controles. Want een hond van een bedelbende lijdt een eindeloos triest en vreugdeloos bestaan.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
