De ernstig bedreigde Hill’s hoefijzerneus, een vleermuissoort die al 40 jaar niet meer is waargenomen, is weer gezien in het Nyungwe regenwoud in Rwanda. Dit is opmerkelijk goed nieuws, want natuurbeschermers dachten dat de soort was uitgestorven.
De Hill’s hoefijzerneus (Rhinolophus hilli – endemisch voor Rwanda, niet te verwarren met Rhinolophus hillorum in equatoriaal Afrika) leeft in het dichtbegroeide Nyungwe National Park. De vleermuis heeft grote oren, een neus in de vorm van een hoefijzer en een gezicht dat verscholen is achter huidflappen. Er was geen informatie bekend over de populatie van de zoogdieren en de International Union for Conservation of Nature (IUCN) heeft de diersoort in 2021 geclassificeerd als ‘ernstig bedreigd’. De herontdekking van de soort was ongelooflijk, liet Jon Flanders, directeur van Bat Conservation International (BCI), in een verklaring weten.
“Toen we aan dit project begonnen, vreesden we dat de soort misschien al was uitgestorven. Het is verbazingwekkend om te denken dat wij de eerste mensen zijn die deze vleermuis na zo’n lange tijd hebben gezien.”
Vergeleken met museumarchieven
De non-profitorganisatie BCI die gevestigd is in Texas (VS), werkt sinds 2013 samen met de Rwanda Development Board en Rwanda Wildlife Conservation Association om onderzoek te doen in de jungle. Na een 10-daagse expeditie in 2019 in de grotten van het woud, vonden de wetenschappers de vleermuis. De onderzoekers gebruikten verschillende vallen, waaronder een zeer fijn net dat bekend staat als mistnet, dat gebruikt wordt om vogels en vleermuizen te vangen. Bij het gebruik van mistnetten proberen onderzoekers het gevangen dier zo snel mogelijk weer vrij te laten, om stress bij het dier te minimaliseren, vooral als het dier ernstig bedreigd is. De wetenschappers hebben de vleermuis uitgebreid onderzocht voordat ze het dier weer in het wild hebben vrijgelaten. Het duurde nog drie jaar om de onderzoeken om welke soort vleermuis het ging. Ze hebben de vleermuis vergeleken met gegevens in verschillende museumarchieven in Europa om erachter te komen welke soort het was. Hoofdwetenschapper van BCI, Winifred Frick:
“We wisten onmiddellijk dat de vleermuis die we hadden gevangen ongewoon en opmerkelijk was. De gelaatstrekken waren overdreven tot op het komische af.”
Bescherming ernstig bedreigde soort
Tijdens het onderzoek zijn ook de echolocatie-roepen van het dier opgenomen. Dit zijn de hoogfrequente, ultrasone geluidspulsen die vleermuizen uitzenden om te navigeren en om op hun prooi te jagen. Hierdoor konden parkwachters in Rwanda de vliegende zoogdieren in hun natuurlijke omgeving opsporen en ‘afluisteren’. Zo werd er gedurende negen maanden op 23 plaatsen in het nationale park geluidsopnamen gemaakt, waarbij de aanwezigheid van de Hill’s hoefijzervleermuizen werd vastgesteld op acht plaatsen die beperkt waren tot een klein gebied.
.
.
Details over de vleermuissoort zijn publiekelijk bekend gemaakt via de Global Biodiversity Information Facility (GBIF) om het bewustzijn over de zeldzame soort en andere bedreigde vleermuizen te vergroten. De onderzoekers hebben plannen voor een nieuwe expeditie later dit jaar om het gedrag van de vleermuizen verder te bestuderen. Flanders:
“Deze gegevens behoren toe aan iedereen die zich inzet om ervoor te zorgen dat deze soorten beschermde bossen als thuisbasis hebben. Het openlijk delen van gegevens zorgt ervoor dat we de belofte nakomen dat natuurbehoud ons allen ten goede komt. Nu begint ons echte werk om uit te zoeken hoe we deze soort tot ver in de toekomst kunnen beschermen.”
4 op 10 vleermuissoorten bedreigd
Van de hele kleine ‘hommelvleermuis’ van 2 gram tot de grote Filipijnse vliegende vos met een spanwijdte van 1,5 meter, maken vleermuizen een vijfde uit van alle landzoogdieren. Zo’n 40% van de 1.321 soorten die op de rode lijst van de IUCN staan, zijn nu geclassificeerd als bedreigd. De grootste bedreiging voor de vleermuis is de mens, door ontbossing en het verlies van habitat. Mensen hebben niet zo’n positief beeld van vleermuizen, ze worden gezien als monsters met hoektanden of overbrengers van ziekten. De corona pandemie heeft dat beeld nog eens extra verstrekt nadat wetenschappers hadden gezegd dat de ziekte zijn oorsprong had in vleermuizen.
.
.
De regering van Rwanda heeft veel geïnvesteerd in de bescherming van het Nyungwe National Park, maar er zijn nog steeds bedreigingen, aldus Flanders. In een andere studie die in het park werd gedaan, plaatsten onderzoekers 108 camera’s in de bomen. In een maand tijd werden er 35 verschillende zoogdieren gezien, waaronder zes primatensoorten. Natuurbehoudsdeskundige voor Rwanda Development Board, Eugene Mutangana benadrukt:
“Nyungwe National Park is een van de in biologisch opzicht belangrijkste regenwouden in Centraal-Afrika en herbergt een uitzonderlijke biodiversiteit, waaronder vele zeldzame en endemische soorten, zoals vleermuizen.”
Bronnen:
- The Guardian
- Mongabay
- NBC News
- Lees ook op Animals Today:
.
©AnimalsToday.nl Jane Sauer
