Prehistorische mensen voelden mogelijk al veel eerder dan tot nu toe werd gedacht een emotionele band met gedomesticeerde honden. De Leidse promovendus en dierenarts Luc Janssens ontdekte dat een hond die begin vorige eeuw in een ruim 14.000 jaar oud graf werd aangetroffen langdurig ernstig ziek was en daarvoor ook werd verzorgd.
Mensen en honden in een graf
Het graf zelf, met daarin overblijfselen van een man, een vrouw en twee honden, werd al in 1914 door werklui nabij Bonn bij toeval ontdekt. Recent onderzoek wees uit dat de resten uit het Paleolithicum stammen en maar liefst 14.000 jaar oud zijn. Het is het oudste bekende graf waarin mensen en honden samen begraven zijn en een van de vroegste bewijzen voor de domesticatie van honden. Nu blijkt dat de honden niet alleen getemd waren, maar waarschijnlijk ook intensief werden verzorgd.
Hondenziekte
De jongste hond in het graf moet 27 of 28 weken oud zijn geweest toen hij stierf. Dierenarts en promovendus aan de Universiteit Leiden Luc Janssens onderzocht de restanten van het gebit van het dier. Op basis hiervan concludeerde hij dat de hond waarschijnlijk aan een zware infectie met het morbillivirus leed (ook bekend als canine distemper of hondenziekte). Een definitieve diagnose hiervan is echter onmogelijk, omdat het genetisch materiaal van het virus vergaan is. Uit de kenmerkende schade aan het gebit van de hond blijkt volgens Janssens dat het dier de infectie op puppy-leeftijd (ongeveer vier tot vijf maanden) heeft opgelopen. De hond heeft vervolgens gedurende vijf of zes weken twee, mogelijk zelfs drie, perioden van ernstige ziekte doorgemaakt.
Intensieve zorg
‘Zonder verzorging overlijdt een hond met een ernstige vorm van hondenziekte doorgaans binnen minder dan drie weken,’ zegt Janssens. Deze hond was duidelijk ernstig ziek maar heeft toch nog circa acht weken geleefd. Dat kan volgens Janssens alleen door intensieve verzorging. Janssens:
“Denk hierbij aan het warm en schoon houden van de hond en hem water en voedsel geven. Tijdens de ziekteperiode was de hond zeker niet van praktisch nut voor mensen. Dit, samen met het feit dat de honden samen met hun vermoedelijke baasjes begraven zijn, suggereert dat er 14.000 jaar geleden al een unieke zorgrelatie tussen mens en hond was.”
Het artikel van Luc Janssens, getiteld ‘A new look at an old dog: Bonn-Oberkassel reconsidered’ is verschenen in Journal of Archeological Science.
Persbericht Universiteit Leiden
