Plastic dat rond drijft in de oceanen vormt een gevaar voor al het zeeleven. Veel zeevogels die het binnen krijgen overlijden er zelfs aan. Met name zacht plastic afkomstig van ballonnen is dodelijk; het vormt een prop in het lichaam en zorgt zo voor verstoppingen. Actie is dringend nodig.
Momenteel drijft zo’n 250.000 ton aan afval in de wereldzeeën. Daarmee is vervuiling van de oceanen door menselijk afval niet alleen een wereldwijd probleem, maar is veel zeeleven ook in direct gevaar. Dieren zoals schildpadden zien het plastic als voedsel en ook zeevogels maken deze vergissing meer dan eens. Ze krijgen er, als zwaarst bedreigde groep vogels, met de plastic soep nog een bedreiging bij. Hoog risicosoorten zijn de zeldzame albatrossen en stormvogels. Zij sterven het vaakst aan de gevolgen van het eten van plastic.
Zachte plasticsoorten gevaarlijker dan harde
Een recente studie, waarvoor enkele onderzoekscentra samenwerkten, toont aan dat plastic de vogels door verstikking, verstopping of perforatie een akelige dood laat sterven. Men bestudeerde de doodsoorzaak van in totaal 1.733 zeevogels en 51 soorten. Eén op drie vogels uit de steekproef bleek afval uit zee binnen te hebben gekregen. Daarvan werd vervolgens bepaald welke soorten en hoeveelheden plastic afval het meest schadelijk zijn: een vogel die één stuk plastic heeft binnen gekregen bleek 20% kans te hebben daaraan te overlijden, terwijl dat percentage tot 50% steeg bij het inslikken van negen items en 100% bij 93 stuks plastic.
Van alle soorten plastic afval die in het water terecht komen vormen ballonnen voor zeevogels het grootste risico. Het is zelfs 32 keer waarschijnlijker dat het plastic van ballonnen zeevogels dodelijke schade toebrengt dan de inname van hard plastic. Lauren Roman, van het Institute for Marine and Antarctic Studies (IMAS) in Tasmanië licht toe:
“Ondanks dat zachte plasticsoorten slechts 5% uitmaken van de ingeslikte voorwerpen, waren ze verantwoordelijk voor meer dan 40% van de sterfgevallen. Daarvan hadden zeevogels die ballonnen of stukjes van een ballon inslikten de grootste kans te sterven; ballonnen doodden bijna 1 op 5 van hen.”
Meeste sterfgevallen door verstopping
Met haar onderzoek, dat werd gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports, probeert Roman meer inzicht te geven in de verbanden tussen type en hoeveelheid opgegeten afval, tegenover het gezondheidsrisico voor zeevogels. Een opvallend resultaat is dat, waar alle soorten plastic een gevaar opleveren, harde soorten het maag-darmkanaal mogelijk weer snel passeren terwijl zacht plastic ophoopt en voor een obstructie zorgt. Zo’n verstopping in het maag-darmstelsel kan niet op een natuurlijke manier verdwijnen en wordt het dier uiteindelijk fataal.
Roman wil nadrukkelijk niet het idee wekken dat hard plastic ongevaarlijk is:
“Wanneer zeevogels plastic eten hebben ze een grotere kans vroeg te sterven en ook een enkel stuk kan al fataal zijn.”
De kans dat harde soorten plastic doodt bleek in het onderzoek lager te liggen dan bij zacht plastic, maar nog steeds was hard plastic verantwoordelijk voor de dood van meer dan de helft van het totaal aantal onderzochte zeevogels.
Reduceren plasticgebruik voor alle partijen goed
Volgens Chris Wilcox van onderzoekscentrum CSIRO is het pas de tweede keer dat een robuuste schatting is gemaakt van de impact die het inslikken van plastic heeft op in het wild levende zeedieren. Het vormt een cruciale stap in het aanzetten tot actie tegen de plastic soep.
Om het vroegtijdig sterven van zeevogels door vervuiling in de toekomst te voorkomen, is het belangrijk de hoeveelheid plastic in zee drastisch te verminderen. Daarvoor is een aanpassing van beleid nodig in niet één land, maar in zo veel mogelijk landen.
Het verminderen van ons plasticgebruik is nota bene niet alleen van belang voor het overleven van zeevogels en -dieren. Steeds vaker ontstaan ook discussies over het risico van zogenaamde micro- en nanoplastics voor mensen. Begin maart 2019 maakte ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek, bekend vijftien kortlopende onderzoeken te subsidiëren die antwoord moeten geven op vragen als: ‘Hoeveel microplastics krijgen we dagelijks binnen via ons eten?’ Deze onderzoeken kunnen hopelijk de afname van ons plasticgebruik in een stroomversnelling brengen en daarmee zijn zowel mens als dier geholpen!
Bronnen: University of Tasmania, Nature, Plastic Soup Foundation ©Animalstoday.nl Merel Roks
