Een aantal diersoorten doet aan ‘zelfmedicatie’. Ze gebruiken bepaalde planten of andere materialen uit hun omgeving om hun gezondheid, maar ook de gezondheid van hun nakomelingen te beschermen en te bevorderen.
Kapucijnapen gebruiken bijvoorbeeld het sap van een limoen als antisepticum en als antimuggenmiddel en smeren er hun huid en vacht mee in. Monarchvlindervrouwtjes die een parasiet bij zich dragen, leggen hun eitjes het liefst op de zijdeplant vanwege antiparasitaire eigenschappen. De eitjes zijn zo veilig voor verdere verspreiding van de parasiet. Sommige stadsvogels gebruiken sigarettenpeuken bij de bouw van hun nest. De chemische eigenschappen van de peuken beschermen tegen parasieten en de vogels maken daar slim gebruik van.
Veel te leren
Mark Hunter, ecoloog verbonden aan de Universiteit van Michigan, die onderzoek deed naar de monarchvlinder, zegt dat er ontzettend veel geleerd kan worden door te observeren hoe dieren materialen uit hun omgeving inzetten als medicijnen. De natuurlijke omgeving is voor hen één grote apotheek.
Het is iets wat onze voorouders ook al deden en het kan geen kwaad daar nog eens naar te kijken met onze huidige technieken.
“Het is niet de enige manier, maar het lijkt me logisch om voor de ontwikkeling van medicijnen voor mensen ook te kijken naar hoe dieren gebruik maken van natuurlijke producten, naar de geneesmiddelen die hen geboden worden door hun omgeving en daarvan te leren”’, aldus Hunter.
Eerder dit jaar verbleef Hunter ook enige tijd bij de Shangaan-stam in Zuid-Afrika:
“Als je met iemand op stap gaat, wordt duidelijk dat iedere plant die je tegenkomt een culturele of medische betekenis heeft en vele van die medische kennis is afgekeken van dieren. De bast van de Swart Apiesdoring (een acacia boomsoort) wordt bijvoorbeeld gebruikt als medicatie bij buikpijn. Het gebruik ervan is afgekeken van olifanten.”
Fruitvliegjes
Insecten blijven niet achter bij het huisdokteren. De fruitvlieg (Drosophilia melanogaster) bijvoorbeeld zet alcohol in om zich te beschermen tegen parasitaire wespen. De wespen leggen hun eitjes in de larven van de fruitvlieg en de maden eten de vliegen dan uiteindelijk van binnenuit op. De fruitvlieglarven eten ter bescherming hoge doses alcohol, die ze binnenkrijgen via gefermenteerd fruit. Dit verkleint de kans dat de wespen de larven infecteren aanzienlijk. Mocht dat toch gebeuren, betekent dat een niet bepaald zachtzinnig einde voor de made van de wesp.
Fruitvliegvrouwtjes die de wespen in hun buurt opmerken, leggen hun eitjes dan het liefst in een badje van alcohol. Dit geeft ook nog eens aan dat de fruitvliegvrouwtjes hun gezworen vijanden herkennen en onthouden.
Hunter zegt over het gebruik van alcohol door fruitvliegjes:
“Het is een goede verdedigingstechniek.”
Dat terwijl het niet per se goed is voor de fruitvlieg zelf.
“De alcohol is schadelijker voor de parasitaire wesp dan voor de fruitvlieg zelf. Dus het is het waard je eitjes in een badje van alcohol of in de buurt van alcohol te leggen, aangezien het je nakomelingen kan redden.”
Lezen hoe bijen zelfmedicatie toepassen? Klik hier.
Bron ©PiepVandaag.nl
