Door het barre klimaat op Antarctica heeft de mens zich er niet massaal kunnen vestigen. Bij de Zuidpool denken we vooral aan pinguïns die hevige koude en sneeuwstormen trotseren, maar minder vaak aan de belangrijke rol die de het ijzige continent speelt in de voedselvoorziening van zeedieren en mensen in de hele wereld.
De wateren rond Antarctica wemelen van het leven, een voedselbron voor niet alleen de koningspinguïn, maar ook voor andere vogelsoorten, vissen, zeeleeuwen, robben en walvissen. Het begint allemaal onderaan de voedselketen met fytoplankton. In de zomer ‘oogsten’ deze kleine levensvormen het zonlicht door middel van fotosynthese, waardoor ze zich massaal kunnen voortplanten. Hiertoe behoren zowel algen als bacteriën zoals blauwalgen. Fytoplankton is de grootste primaire producent van zuurstof op aarde.
Hogerop in de voedselketen leven bijvoorbeeld krill en grotere garnalen weer van het fytoplankton, en daarmee ontstaat weer voedsel voor ‘hogere’ levensvormen als vogels, vissen en kleinere zeezoogdieren, die op hun beurt weer gegeten worden door de top van de voedselketen. Ook is krill voor baard- of baleinwalvissen de belangrijkste voedselbron.
Voedselmotor
Omdat alle grote oceanen via de Arctische wateren met elkaar in verbinding staan nemen zeestromen het voedselrijke koude water op grote diepte mee naar alle gebieden op aarde. Geschat wordt dat maar liefst driekwart van alle leven in de oceanen wereldwijd te danken is aan de voedselrijke wateren rond Antarctica.
Ook de mens profiteert van deze bron van leven, iets waarbij we helaas te weinig stilstaan. Het risico dat klimaatverandering op den duur de ‘voedselmotor’ rond Antarctica kan stilleggen omdat het water langzaam opwarmt en daardoor andere zeestromen ontstaan is iets om niet te negeren. Want als deze belangrijke voedselbron verdwijnt krijgen zowel dier als mens het zwaar te verduren.
Power of Nature
De BBC maakte een serie korte natuurfilms, ‘Power of Nature’, met onder meer een aflevering over het belang van Antarctica als voedselbron voor de hele aarde:
