André de Baerdemaker: Vogelgriep onder wilde vogels 

De virusvariant is geïdentificeerd als H5N8 en is hoogpathogeen, wat zoveel wil zeggen als dat het virus snel om zich heen grijpt en heftige ziekteverschijnselen teweegbrengt. Dat ziet het publiek ook. Dierenambulances en vogelopvangcentra in het hele land krijgen meldingen van zieke vogels. De symptomen variëren nogal. Het duidelijkst zijn de neurologische verschijnselen: vogels die met hun kop en hals draaien, schudden of bibberen. Ook zien we vogels die wilde ongerichte bewegingen maken of rondjes tollen. Andere vogels liggen er juist weer slap als een vaatdoek bij. Daarnaast zijn er vogels die helemaal niet ziek lijken, maar waarvan later is vastgesteld dat zij wel degelijk bol staan van de griepvirussen. Dit zijn de ‘slapers’, die onbedoeld andere vogels in hun omgeving besmetten. Ganzen en zwanen doen nu eenmaal niet aan social distancing.

Vogelopvangcentra worden door het vogelgriepvirus voor dilemma’s gesteld. Eén grieperige vogel kan genoeg zijn om alle patiënten in het asiel te besmetten. Anderzijds is het ook niet makkelijk om de deuren te sluiten, omdat het publiek dan blijft zitten met een zieke eend, met alle risico’s die dat met zich meebrengt. Het is dus belangrijk om deskundige hulp te bieden. Daarvoor is nauw overleg gevoerd en advies ingewonnen van virologen van het Erasmus MC in Rotterdam, en dierenartsen van de NVWA. De uitkomst hiervan is dat opvangcentra met een strikte regeling voor quarantaine dienen te werken. Zo kan voorkomen worden dat een slaper de andere vogels aansteekt. Vogels met symptomen worden ingeslapen en in sommige gevallen onderzocht in het lab.

Wij adviseren het publiek om zieke vogels vooral niet zelf op te pakken. Dat kan tot nare problemen leiden. Dierenambulances en opvangcentra werken nauw samen met overheidsinstanties om op verantwoorde wijze hulp te bieden. Op sommige plekken worden zieke vogels ‘in het veld’ geëuthanaseerd door dierenartsen om zo de virusverspreiding in te dammen. Ook gemeentes, terreinbeheerders en boswachters zijn hierin behulpzaam. Meld verdachte aantallen dode vogels bij de autoriteiten (zie het meldpunt hieronder).

Het is een naar gezicht, al die gedesoriënteerde zieke vogels. En het werk van dierenhulpverleners krijgt er een grimmig karakter door. Het ziet ernaar uit dat de vogelgriepepidemie deze winter nog wel zal duren. Met de al heersende coronacrisis geen makkelijke tijd dus. Steek uw lokale dierenhulpverleners daarom een hart onder de riem. Ze kunnen het goed gebruiken.

Met dank aan de volgende organisaties voor hun hulp aan de vogelopvangcentra: stichting Dierenlot, de Dierenbescherming, het Erasmus MC, het Dutch Wildlife Health Center (DWHC), de Wageningen Universiteit, het ministerie van LNV en de NVWA.

Op de site van de Universiteit van Wageningen zijn de actuele cijfers over de vogelgriep te vinden.

Zie je drie of meer dode of zieke watervogels bij elkaar? Dan is het een goed idee daar melding van de maken bij de overheid. Zie de webpagina van het DWHC voor informatie over wanneer en hoe dode vogels te melden.

Bel de lokale dierenambulance.