In 2017 was de EU verantwoordelijk voor 16 procent van de ontbossing van de Amazonewoud via de internationale handel. Na opnieuw een seizoen van helse droogte, bosbranden en natuurvernietiging, nemen bijna 195.000 burgers dit niet langer. De Together4Forests-campagne eist van het Europees Parlement om actie te ondernemen.
Met zeker 33.116 brandhaarden op de teller vond afgelopen zomer de schadelijkste augustusmaand voor het Braziliaanse Amazonewoud sinds 2010 plaats. Het gaat dan om een stijging van maar liefst 18 procent ten opzichte van augustus 2021. Volgens het Braziliaanse INPE (Nationaal instituut voor ruimtelijk onderzoek) zijn de branden niet meer onder controle, zo werden er alleen al in de eerste acht dagen van september 20.261 branden geregistreerd, een stijging van maar liefste 385 procent vergeleken met dezelfde periode in 2021. “De branden vernietigen de belangrijkste long van onze planeet en maken van het Amazonewoud stilaan een netto-uitstoter van CO2, wat een van de gevreesde omslagpunten is voor klimaatverandering. Bovendien zijn de branden vernietigend voor de biodiversiteit, die nodig is om de bossen gezond te houden”, zegt Koen Stuyck, woordvoerder van WWF-België.
September was the worst month for fire in the Amazon in over a decade, marking another painful milestone for the world’s largest rainforest. https://t.co/0DWheRCORy
— AP Climate (@AP_Climate) October 1, 2022
Oorzaak bij mensenhanden
WWF wijst op het feit dat het Amazonewoud een vochtig tropisch woud is waarin natuurlijk vuur geen deel uitmaakt van de natuurlijke cyclus. Dit is wel het geval is in sommige gematigde wouden. De branden zijn resultaat van menselijke acties, laat de organisatie weten:
“Het gaat om de laatste fase van bewuste ontbossingsacties waarbij de omgezaagde bomen worden aangestoken om het land vrij te maken voor de exploitatie met landbouwactiviteiten.”
De aantasting van deze bossen zwengelt bovendien een helse cyclus aan: gedegradeerde gebieden hebben minder grote bomen, worden meer blootgesteld aan de effecten van droogte en zijn hiermee dus kwetsbaarder voor branden. De capaciteit om vocht in de lucht aan te brengen vermindert en hiermee zal het gebied als maar droger worden. Een broedplek voor branden dus.
Voorstel vol gaten
Eind vorig jaar presenteerde de Europees Commissie al een voorstel om de grote voetafdruk van de EU aan te pakken. Er verscheen een nieuwe EU-ontbossingswet die strenger zou optreden tegen de schadelijke praktijken van de houthandel. “Maar de EU-lidstaten boorden zoveel gaten in het voorstel dat wat overbleef meer weg had van een Zwitserse kaas”, hekelt WWF. De leden van het Europees Parlement in de Milieucommissie steunden echter een ambitieuzere tekst die meer rekening houdt met de natuur, meer producten omvat en het aantal controles op bedrijven verhoogt, en ook de rechten van inheemse en lokale volkeren beter beschermt.
Dat het tijd is voor een daadwerkelijke aanpak stelde ook ruim 195.000 mensen van de Together4Forests-campagne afgelopen zomer. Zij riepen het Europees Parlement op tot verandering. Béatrice Wedeux, beleidsmedewerker en ontbossingsexpert bij WWF-België, vraagt het Europees Parlement om gehoor te geven aan deze oproep:
“Mensen willen niet dat hun consumptie bijdraagt aan ontbossing of de vernietiging van savannes en graslanden. Ze roepen Europarlementariërs op om een sterke wet te steunen en niet toe te geven aan pogingen om de tekst te verzwakken.”
Too many products sold in Europe contribute to destroying the Amazon and violating the rights of Indigenous People. @vonderleyen We need a strong new law to end EU’s complicity in forest and ecosystem destruction – and we need it NOW. #Together4Forests https://t.co/ieSMj2D15s
— Sumit Dasgupta (@sumit348) October 2, 2022
Europees Parlement beslist
De campagne van Together4Forests en het ambitieuze standpunt van het Europees Parlement zijn belangrijk om een nieuwe wet te krijgen die een einde maakt aan de ontbossing en aantasting van de natuur en de daarmee verband houdende mensenrechtenschending. Op 13 september van dit jaar is er opnieuw gestemd voor deze wet, en er zijn stappen gezet richting verbetering. Het Europees Parlement heeft besloten om essentiële vereisten op te nemen voor de eerbieding van de internationale mensenrechten en de rechten van inheemse volkeren – frontlinieverdedigers tegen ontbossing. Ook komen er due diligence-verplichtingen (plichten bedoeld voor het uitbannen van misstanden) voor EU-financiers die investeren in bosrisicosectoren.
Daarnaast steunden leden van het Europees Parlement ook voorstellen om de bepaling inzake zorgvuldigheid in hun toeleveringsketen en toegang tot de rechter te versterken, die fundamentele componenten zijn van een effectieve en afdwingbare wet. Hiermee heeft het Parlment een sterk signaal afgegeven dat degene die natuurvernietiging financieren even verantwoordelijk zijn en ook hiervoor aan de haak moeten worden geslagen als ze hun due diligence-verplichtingen niet nakomen. Dankzij de verbeteringen van het Parlement kunnen inheemse volkeren en lokale gemeenschappen in de frontlinie van ontbossing, bewijzen van niet-naleving voor de Europese autoriteiten en klachten over niet-naleving indienen bij Europese rechtbanken.
Teleurstellende stap
Maar in een teleurstellende stap stopten de Europees Parlement-leden met het opnemen van een nieuw saneringsfonds om bosgemeenschappen te ondersteunen bij het uitvoeren van hun eigen saneringsmaatregelen. Om tastbare verandering teweeg te brengen voor gemeenschappen in de frontlinie van ontbossing, moet er steun zijn voor door inheemse volkeren geleide herstelinspanningen.
De leden hebben een gouden kans gemist om de bosgemeenschappen bij te staan door te weigeren een voorstel op te nemen voor een nieuw saneringsfonds. Deze zou rechtstreeks steun hebben verleend aan degenen die het meest getroffen zijn door de EU veroorzaakte ontbossing. Daarnaast heeft het Europees Parlement besloten om een voorstel te verwerpen dat zich richtte op de uitbreiding van de bescherming van andere natuurlijke ecosystemen dan bossen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan savannes, wetlands en veengebieden; zij staan eveneens onder gelijke druk door de uitbereiding van de landbouw. Ze hebben ervoor gekozen om de kwestie uit te stellen tot een herziening een jaar na de inwerkingtreding van de wet.
EU-burgers
Uit een recente peiling bleek dat 80 procent van de EU-burgers (van alle politieke voorkeuren en leeftijdsgroepen) een sterke EU-wet steunt om te voorkomen dat bedrijven producten verkopen die verband houden met de vernietiging van bossen en andere natuurlijke ecosystemen en schendingen van mensenrechten.
Advocaten van ClientEarth zeggen dat de leden van het Europees Parlement deze verwachtingen niet hebben waargemaakt door een voorstel te verwerpen om de bescherming uit te breiden tot andere natuurlijke ecosystemen dan bossen, zoals savannes, wetlands en veengebieden: ecosystemen die onder gelijke druk staan door de uitbreiding van de landbouw. In plaats daarvan hebben ze ervoor gekozen om de kwestie uit te stellen tot een herziening 12 maanden na de inwerkingtreding van de wet.
Een delegatie van Europarlementariërs zal nu het standpunt van het Parlement overnemen tijdens onderhandelingen met de EU-lidstaten.
Bron:
©AnimalsToday.nl Amber IJpelaar
